پرش به محتوا

فواید آیات علمی قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۲: خط ۳۲:
{{قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَإِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئًا لَا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ| سوره = حج| آیه = ۷۳| ترجمه = شما جمع بشوید می‌توانید حتی یک مگس را بیافرینید؟ شما فکر کنید و بیندیشید آیا می‌توانید شبیه آن را ایجاد کنید؟}}
{{قرآن|يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَنْ يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَلَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَإِنْ يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئًا لَا يَسْتَنْقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوبُ| سوره = حج| آیه = ۷۳| ترجمه = شما جمع بشوید می‌توانید حتی یک مگس را بیافرینید؟ شما فکر کنید و بیندیشید آیا می‌توانید شبیه آن را ایجاد کنید؟}}


خلاصه این‌که، اهداف آیات علمی قرآن به دو بخش تقسیم شد: اهداف اصلی و اهداف فرعی. در اهداف اصلی سه هدف (توحید معاد و رد تحقیر کفار و مشرکین) مطرح شد. (البته می‌توان هر سه عنوان را در یک عنوان کلی مثل هدایت گرفت؛ یعنی هدایت به خداوند، به معاد، به ماوراء الطبیعه). در بخش اهداف فرعی نیز می‌توان یک هدف را توجه بشر به بعد علمی‌اش دانست. خداوند در قرآن کریم گله می‌کند و می‌فرماید:
'''نتیجه بحث'''


وَ کَأَیِّنْ مِنْ آیَه فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ؛ چه نشانه‌هایی در آسمان و زمین است! «یَمُرُّونَ عَلَیْها»؛ بعضی از کنارش رد می‌شوند «وَ هُمْ عَنْها مُعْرِضُونَ»؛ و حال آن‌که آنها از آن روی برمی‌گردانند.<ref>سورهٔ یوسف، آیهٔ ۱۰۵.</ref>
در فواید اصلی سه هدف توحید، معاد و رد تحقیر کفار و مشرکین مطرح است. البته می‌توان هر سه عنوان را در یک عنوان کلی مانند هدایت جمع کرد؛ یعنی هدایت به خداوند، به معاد، به ماوراء الطبیعه. در بخش فواید فرعی نیز می‌توان یک هدف را که توجه بشر به بعد علمی آیات است، بیان نمود. خداوند در قرآن از مردم گله می‌کند و می‌فرماید:
 
{{قرآن|وَ کَأَیِّنْ مِنْ آیَه فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ| ترجمه = چه نشانه‌هایی در آسمان و زمین است!}} {{یَمُرُّونَ عَلَیْها| ترجمه = بعضی از کنارش رد می‌شوند}} {{قرآن|وَ هُمْ عَنْها مُعْرِضُونَ| ترجمه = و حال آن‌که آنها از آن روی برمی‌گردانند| سوره = یوسف| آیه = ۱۰۵}}


منظور از توجّه در آیهٔ «أفلا یَنْظُرُونَ إلَی الإبل کَیْفَ خُلِقَت<ref>سورهٔ غاشیه، آیهٔ ۱۷.</ref>» نگاه ظاهری به شتر نیست، بلکه خرد شدن و دقت در مباحث علمی است؛ یعنی این موضوع دارای چه ویژگی‌ای است که خداوند در قرآن به نظر و تفکر و تأمل در آن توجه می‌دهد. پس یک هدف فرعی، توجه به جنبه‌های علمی، برای پی بردن به آن است؛ یعنی جنبه‌های علمی، طریقی برای هدف اصلی است. وقتی قرآن کریم به یک نکتهٔ علمی اشاره می‌کند یا وقتی که پیامبر گرامی اسلام(ص) گله می‌کند و می‌گوید: «ویلٌ لمِنَ قَرَءها و لَمْ یَتَفَکّر فیها؛ وای بر کسانی که آیات سورهٔ آل عمران را بخوانند و تفکر نکنند»، منظور از تفکر چیست؟ پی بردن به بعد علمی آیه یک هدف است. هدف فرعی دیگر، بحث اعجاز است. وقتی که قرآن کریم می‌فرماید: ده سوره مثل این قرآن بیاورید،<ref>سورهٔ هود، آیهٔ ۱۳.</ref> و در جای دیگر می‌فرماید: یک سوره بیاورید،<ref>سورهٔ بقره، آیهٔ ۲۳.</ref> لازمه‌اش این است که این قرآن مشتمل بر جنبه‌های مختلف اعجاز است، یکی از آنها اعجاز علمی است که بزرگان و علما ذکر کرده‌اند.<ref>کتب فراوانی در زمینهٔ جنبه‌های اعجاز قرآن تألیف شده است؛ از جمله: اعجاز بیانی از نظر فصاحت و بلاغت؛ اعجاز از نظر اشتمال بر معارف الهی؛ اعجاز از نظر فقدان اختلاف در آن؛ اعجاز از نظر قانون گذاری؛ اعجاز در اخبار از غیب؛ اعجاز در تبیین فلسفی هستی؛ اعجاز از بیان اخبار و تاریخ گذشتگان؛ اعجاز از نظر ایجاز و اطناب؛ اعجاز در بیان اخبار علمی و اسرار هستی.</ref>
منظور از توجّه در آیهٔ «أفلا یَنْظُرُونَ إلَی الإبل کَیْفَ خُلِقَت<ref>سورهٔ غاشیه، آیهٔ ۱۷.</ref>» نگاه ظاهری به شتر نیست، بلکه خرد شدن و دقت در مباحث علمی است؛ یعنی این موضوع دارای چه ویژگی‌ای است که خداوند در قرآن به نظر و تفکر و تأمل در آن توجه می‌دهد. پس یک هدف فرعی، توجه به جنبه‌های علمی، برای پی بردن به آن است؛ یعنی جنبه‌های علمی، طریقی برای هدف اصلی است. وقتی قرآن کریم به یک نکتهٔ علمی اشاره می‌کند یا وقتی که پیامبر گرامی اسلام(ص) گله می‌کند و می‌گوید: «ویلٌ لمِنَ قَرَءها و لَمْ یَتَفَکّر فیها؛ وای بر کسانی که آیات سورهٔ آل عمران را بخوانند و تفکر نکنند»، منظور از تفکر چیست؟ پی بردن به بعد علمی آیه یک هدف است. هدف فرعی دیگر، بحث اعجاز است. وقتی که قرآن کریم می‌فرماید: ده سوره مثل این قرآن بیاورید،<ref>سورهٔ هود، آیهٔ ۱۳.</ref> و در جای دیگر می‌فرماید: یک سوره بیاورید،<ref>سورهٔ بقره، آیهٔ ۲۳.</ref> لازمه‌اش این است که این قرآن مشتمل بر جنبه‌های مختلف اعجاز است، یکی از آنها اعجاز علمی است که بزرگان و علما ذکر کرده‌اند.<ref>کتب فراوانی در زمینهٔ جنبه‌های اعجاز قرآن تألیف شده است؛ از جمله: اعجاز بیانی از نظر فصاحت و بلاغت؛ اعجاز از نظر اشتمال بر معارف الهی؛ اعجاز از نظر فقدان اختلاف در آن؛ اعجاز از نظر قانون گذاری؛ اعجاز در اخبار از غیب؛ اعجاز در تبیین فلسفی هستی؛ اعجاز از بیان اخبار و تاریخ گذشتگان؛ اعجاز از نظر ایجاز و اطناب؛ اعجاز در بیان اخبار علمی و اسرار هستی.</ref>
۱٬۴۰۷

ویرایش