automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۵
ویرایش
تنبیه الامة و تنزیه الملة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
←نویسنده
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
این رساله اولین بار در ۱۳۲۷ق در بغداد و یک سال بعد در تهران چاپ شد. | این رساله اولین بار در ۱۳۲۷ق در بغداد و یک سال بعد در تهران چاپ شد. | ||
== نویسنده == | == نویسنده == | ||
میرزا محمد حسین نائینی فرزند شیخ الاسلام حاجی میرزا عبدالرحیم نائینی از چهره‌های برجسته روحانیت و رهبران فکری شیعه در سال ۱۲۷۷ق در شهر نائین از توابع اصفهان متولد شد. وی پس از فراگیری مقدمات علوم دینی در زادگاهش و در هفده سالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان که در آن روزگار پرآوازه‌ترین حوزه علمی شیعه بوده رهسپار می‌شود. نائینی در سال ۱۳۰۳ هـ.ق. برای ادامه تحصیل و پیمودن مدارج عالی علمی راهی عتبات می‌شود و پس از توقف کوتاه در نجف اشرف به حوزه سامراء که در آن زمان توسط میرزای شیرازی حیات علمی یافته بود می‌رود و از حوزه درس اساتید بزرگ حوزه سامرا چون [[میرزای شیرازی]]، [[سید اسماعیل صدر]] و [[سید محمد فشارکی اصفهانی]] بهره می‌برد. در سال ۱۳۱۴هـ.ق. همراه با استادش سید اسماعیل صدر به حوزه کربلا رهسپار می‌شود. مدت دو سال از استوانه‌های دانش در حوزه کربلا بهره می‌جوید و پس از آن به نجف اشرف مشرف می‌شود. زمانی که نائینی به حوزه نجف پا نهاده درس آخوند خراسانی از شهرت و جایگاه کم مانندی برخوردار بوده و حدود هزار مجتهد و فاضل نامور در آن شرکت می‌جسته‌اند. وی از آن پس در حوزه نجف به عنوان مجتهدی توانا برخوردار از شایستگی‌های علمی سیاسی در میدان‌های گوناگون ظاهر شد. نائینی در سال ۱۳۵۵ هـ.ق دار فانی را وداع گفت و در [[حرم امام علی(ع)]] به خاک سپرده شد.<ref>سید | میرزا محمد حسین نائینی فرزند شیخ الاسلام حاجی میرزا عبدالرحیم نائینی از چهره‌های برجسته روحانیت و رهبران فکری شیعه در سال ۱۲۷۷ق در شهر نائین از توابع اصفهان متولد شد. وی پس از فراگیری مقدمات علوم دینی در زادگاهش و در هفده سالگی برای ادامه تحصیل به اصفهان که در آن روزگار پرآوازه‌ترین حوزه علمی شیعه بوده رهسپار می‌شود. نائینی در سال ۱۳۰۳ هـ.ق. برای ادامه تحصیل و پیمودن مدارج عالی علمی راهی عتبات می‌شود و پس از توقف کوتاه در نجف اشرف به حوزه سامراء که در آن زمان توسط میرزای شیرازی حیات علمی یافته بود می‌رود و از حوزه درس اساتید بزرگ حوزه سامرا چون [[میرزای شیرازی]]، [[سید اسماعیل صدر]] و [[سید محمد فشارکی اصفهانی]] بهره می‌برد. در سال ۱۳۱۴هـ.ق. همراه با استادش سید اسماعیل صدر به حوزه کربلا رهسپار می‌شود. مدت دو سال از استوانه‌های دانش در حوزه کربلا بهره می‌جوید و پس از آن به نجف اشرف مشرف می‌شود. زمانی که نائینی به حوزه نجف پا نهاده درس آخوند خراسانی از شهرت و جایگاه کم مانندی برخوردار بوده و حدود هزار مجتهد و فاضل نامور در آن شرکت می‌جسته‌اند. وی از آن پس در حوزه نجف به عنوان مجتهدی توانا برخوردار از شایستگی‌های علمی سیاسی در میدان‌های گوناگون ظاهر شد. نائینی در سال ۱۳۵۵ هـ.ق دار فانی را وداع گفت و در [[حرم امام علی(ع)]] به خاک سپرده شد.<ref>میری، سید عباس، «سیری در زندگانی علمی و سیاسی و اخلاقی نائینی»، حوزه، سال ۱۳۷۵، شماره ۷۶و ۷۷.</ref> | ||
میرزای نائینی را تربیت شده مکتب میرزای شیرازی می‌دانند که شخصیت چند بعدی و دارای جنبه سیاسی اجتماعی نیز هست. او در نهضت تنباکو مشاور میرزای شیرازی بود.<ref>اصفهانی کربلایی، شیخ حسن، تاریخ دخانیه، به کوشش رسول جعفریان، نشر الهادی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.</ref> [[آقا بزرگ تهرانی]] (درگذشت ۱۳۴۸) درباره مقام علمی میرزا می‌نویسد: «دانش بسیار و گسترده داشت. ادب فارسی و عربی را به مرحله کمال رسانده بود و از دانش کلام و فلسفه بهره فراوان داشت. در دانش فقه یگانه و میدان‌دار بود. اما در علم اصول موضوع بزرگ‌تر از اینها بود؛ زیرا بر کلیات دانش اصول آگاهی دقیق و کامل داشت و در آن دقت و ژرفکاوی فوق‌العاده و شگفت‌آور انجام داد و به گونه‌ای شگفت‌آور مباحث آن را استوار و مستحکم ساخت که آوازه دیدگاه‌های ژرف وی در اصول در فضای آن روز طنین‌انداز شد.»<ref>آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، ج۲، ص۵۹۵. به نقل از: میری، سید عباس، «سیری در زندگانی علمی و سیاسی و اخلاقی نائینی»، حوزه، سال ۱۳۷۵، شماره ۷۶ و ۷۷.</ref> | میرزای نائینی را تربیت شده مکتب میرزای شیرازی می‌دانند که شخصیت چند بعدی و دارای جنبه سیاسی اجتماعی نیز هست. او در نهضت تنباکو مشاور میرزای شیرازی بود.<ref>اصفهانی کربلایی، شیخ حسن، تاریخ دخانیه، به کوشش رسول جعفریان، نشر الهادی، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.</ref> [[آقا بزرگ تهرانی]] (درگذشت ۱۳۴۸) درباره مقام علمی میرزا می‌نویسد: «دانش بسیار و گسترده داشت. ادب فارسی و عربی را به مرحله کمال رسانده بود و از دانش کلام و فلسفه بهره فراوان داشت. در دانش فقه یگانه و میدان‌دار بود. اما در علم اصول موضوع بزرگ‌تر از اینها بود؛ زیرا بر کلیات دانش اصول آگاهی دقیق و کامل داشت و در آن دقت و ژرفکاوی فوق‌العاده و شگفت‌آور انجام داد و به گونه‌ای شگفت‌آور مباحث آن را استوار و مستحکم ساخت که آوازه دیدگاه‌های ژرف وی در اصول در فضای آن روز طنین‌انداز شد.»<ref>آقابزرگ تهرانی، نقباء البشر، ج۲، ص۵۹۵. به نقل از: میری، سید عباس، «سیری در زندگانی علمی و سیاسی و اخلاقی نائینی»، حوزه، سال ۱۳۷۵، شماره ۷۶ و ۷۷.</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
<ref>نائینی، محمدحسین، تنبیه الامه و تنزیه المله، تصحیح و تحقیق سید جواد ورعی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸.</ref>}} | <ref>نائینی، محمدحسین، تنبیه الامه و تنزیه المله، تصحیح و تحقیق سید جواد ورعی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸.</ref>}} | ||
== محتوا == | == محتوا == | ||
کتاب تنبیه الامة و تنزیه الملة شامل مقدمه، پنج فصل و خاتمه است. در فصل اول آن ماهیت و مفهوم نظام سیاسی در بینش فقهی بررسی شده است. در فصل دوم بر این مطلب استدلال شده که بر فرض این که کسی ولایت عامه فقیه را نیز قبول نداشته، چاره‌ای ندارد جز اینکه حکومت فقیه را بر حکومت جائرانه غیر فقیه ترجیح و اولویت بدهد؛ | کتاب تنبیه الامة و تنزیه الملة شامل مقدمه، پنج فصل و خاتمه است. در فصل اول آن ماهیت و مفهوم نظام سیاسی در بینش فقهی بررسی شده است. در فصل دوم بر این مطلب استدلال شده که بر فرض این که کسی ولایت عامه فقیه را نیز قبول نداشته، چاره‌ای ندارد جز اینکه حکومت فقیه را بر حکومت جائرانه غیر فقیه ترجیح و اولویت بدهد؛ بنابر این در زمان غیبت، حکومت فقیه نسبت به دیگران دارای اولویت است. در فصل سوم درباره خصوص نظام مشروطه که مسئله روز عصر نائینی بوده بحث شده و تبیین گردیده که تا چه اندازه این نظام با نظام مورد قبول اسلام که همان نظام ولایت و حکومت فقیه باشد سازگاری و هماهنگی دارد و در چه مواردی با آن متفاوت است. در فصل چهارم نیز به شبهات و سؤالاتی از این قبیل که آیا مفاهیمی مانند تأسیس مجلس شورای اسلامی، حریت و مساوات و غیره «بدعت» نیستند، پاسخ مناسب داده و میزان انعطاف و انطباق مفاهیم اسلامی با شرایط مختلف را نشان می‌دهد. در فصل پنجم نیز راجع به شرایط مشروعیت مداخله نمایندگان مردم در امور سیاسی و حکومتی سخن گفته است. نائینی در خاتمه کتابش درباره استبداد و نظام استبدادی، به گونه انتقادی و تحلیلی مباحثی را مطرح نموده و پس از استنتاج، کتاب خود را به پایان برده است.<ref>منتظری، حسینعلی، مبانی فقهی حکومت اسلامی، ترجمه و تقریر محمود صلواتی، تهران، انتشارات سرایی، ۱۳۷۹، ج۱، ص۶۳.</ref> | ||
[[پرونده:تنبیه.jpeg|بندانگشتی|کتاب «تنبیه الامة و تنزیه الملة» اثر میرزای نائینی|291x291پیکسل]] | [[پرونده:تنبیه.jpeg|بندانگشتی|کتاب «تنبیه الامة و تنزیه الملة» اثر میرزای نائینی|291x291پیکسل]] | ||
=== فهرست === | === فهرست === | ||