|
|
| خط ۷: |
خط ۷: |
|
| |
|
| == خاستگاه == | | == خاستگاه == |
| این شعار ریشه در فرهنگ و تفکر غربی و شکل‌گیری نهضت اصلاح دینی و پروتستان در قرن شانزدهم و به‌طور خاص اندیشه‌های مارتین لوتر(۱۴۸۳–۱۵۴۶) از متفکران جنبش دین پیرایی دارد. وی با زیر سؤال بردن وساطت کشیش‌های مسیحی در فهم و ارایه انجیل تلاش نمود تا زمینه را برای کنار نهادن دین از عرصه اجتماع که با رنسانس آغاز شده بود فراهم نماید. | | این نظریه ریشه در فرهنگ و تفکر غربی و شکل‌گیری نهضت اصلاح دینی در قرن شانزدهم و به‌طور خاص اندیشه‌های مارتین لوتر (۱۴۸۳–۱۵۴۶م)، از متفکران جنبش دین‌پیرایی، دارد. لوتر با زیر سؤال بردن وساطت کشیش‌های مسیحی در فهم و ارایهٔ انجیل تلاش کرد تا زمینه را برای کنار نهادن دین از عرصهٔ اجتماع، که با رنسانس آغاز شده بود، فراهم کند.<ref>عالم، عبد الرحمن، تاریخ فلسفهٔ سیاسی غرب (عصر جدید و سدهٔ نوزدهم)، تهران، وزارت امور خارجه، ۱۳۷۷، ص ۸۰.</ref> |
|
| |
|
| پروتستانیسم که به دنبال نهضت اصلاح دینی شکل گرفت بر این باور است که مرجعیت دینی تنها از آن کتاب مقدس است و از این رو هیچ گونه حجیتی برای مقام پاپی، شوراهای کلیسایی یا آرای آبای کلیسا و قدّیسان قائل نیستند. در حالی که کلیسای کاتولیک خود را یگانه مرجع و حافظ و مبین کتاب مقدس می‌شمارد و آموزه‌ها و سنتهای دیرپا را دارای وثاقت و حجیت و کامل کننده مقدس تلقی می‌کند. از دیدگاه پروتستانها هر مسیحی می‌تواند پیام کتاب مقدس را به وجدان شخصی خود دریابد. در این مسیر گروهی چنان راه به افراط پیمودند که متون مقدس را طبق دلخواه تعبیر و تفسیر می‌کردند. در دوره‌های بعد بسیاری از پروتستانها برنقش عقل، تجربه دینی و برداشتهای شخصی به گونه ای افراطی تأکید کردند. بروز تأویلها و تفسیرها و گسترش مباحث هرمنوتیکی در این نحله ناشی از همین اصول است.<ref>بیات، عبد الرسول و جمعی از نویسندگان، فرهنگ واژه‌ها، درآمدی برمکاتب و اندیشه‌های معاصر، قم، مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینی، ۱۳۸۱، ص۹۷</ref>
| | معتقدان پروتستانتیسم بر این باورند که مرجعیت دینی تنها از آن کتاب مقدس است. آنان حجیتی برای مقام پاپی، شوراهای کلیسایی،آراء آبای کلیسا و قدّیسان قائل نیستند. این نظر خلاف نظرات جاری در کلیسای کاتولیک است که خود را یگانه مرجع و مبین کتاب مقدس می‌شمارد و آموزه‌ها و سنتهای دیرپا را دارای وثاقت و حجیت تلقی می‌کند. از دیدگاه پروتستانها هر مسیحی می‌تواند پیام کتاب مقدس را به وجدان شخصی خود دریابد. در دوره‌های بعد بسیاری از پروتستانها برنقش عقل، تجربه دینی و برداشتهای شخصی در تفسیر متن مقدس به گونه‌ای افراطی تأکید کردند.<ref>بیات، عبدالرسول و جمعی از نویسندگان، فرهنگ واژه‌ها (درآمدی برمکاتب و اندیشه‌های معاصر)، قم، مؤسسهٔ اندیشه و فرهنگ دینی، ۱۳۸۱، ص ۹۷.</ref> |
| | |
| مارتین لوتر معتقد بود همه انسانها در پیشگاه خداوند و در توان فهم کلام او برابر هستند بنابر این روحانیون به عنوان میانجی خدا و انسان نه تنها لازم نیستند بلکه بر سر راه پرورش یک رابطه معنوی درست بین انسان و خدا مانع منفی به‌شمار می‌روند.<ref>عالم، عبد الرحمن، تاریخ فلسفه سیاسی غرب، عصر جدید و سده نوزدهم، تهران: وزارت امور خارجه، ۱۳۷۷، ص۸۰</ref>
| |
| | |
| براین اساس، وی اصل خود کشیشی را مطرح نمود یعنی هر کس می‌تواند کشیش خود باشد و از ترجمه انجیل به هر زبان و برداشتی استفاده کند. مارتین لوتر چنین تأکید نمود که ما نیز همان قدر کشیش هستیم که آنها (ارباب کلسیا) هستند و تنها با موافقت ماست که نظارت بر امور مذهبی را برعهده دارند آن هم فقط به صورت مأمور … بدین سان همگی ما که مسیحی هستیم کششیم.<ref>لو، فرانکلین، باومر، فا، جریانهای اصلی اندیشه غربی، ترجمه کامبیز گوتن، تهران:حکمت، ۱۳۸۵، ج۱، ص۳۳۳</ref>
| |
| | |
| پیامد چنین تفکری زمینه‌سازی برای سکولاریسم و کنار نهادن دین از زندگی اجتماعی بود که به عنوان یکی از مبانی اساسی تفکر غربی نمایان شد.
| |
|
| |
|
| == ورود این نظریه به ایران == | | == ورود این نظریه به ایران == |