حج در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

[[حج]] یکی از مناسک مهم عبادی در اسلام است که در قرآن از آن بسیار سخن گفته شده است. از جمله آن را میثاق و پیمان الهی می‌داند. حج مجموعه‌ای از عبادات است که در آن نشانه‌های الهی دیده می‌شود و به شعائرالله تعبیر می‌شود.

بدون شک در بین همه مذاهب، یکی از ارکان [[دین]]، حج می‌باشد. کسی که عمداً حج نگذارد، رکنی از ارکان دین الهی را نادیده گرفته است. از این‌رو، خداوند در مورد ترک عمدی و عملی حج می‌فرماید: {{قرآن||ترجمه=... و برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه (او) کنند، آنها که توانایی رفتن به سوی آن دارند. و هر کس کفر ورزد (و حج را ترک کند، به خود زیان رسانده)، خداوند از همه جهانیان، بی‌نیاز است.|سوره=آل عمران|آیه=۹۷}} از این آیه به دست می‌آید: ترک عمدی حج به منزله کفر هست. یعنی کسی که عمداً به حج نرود، در عمل مرتکب کفر و نادیده گرفتن قسمتی از دین شده است، اگر چه در ایمان و اعتقاد کافر نباشد؛ لذا در این‌جا کفر به معنای کفر به فروع دین می‌باشد؛ نظیر کافر شدن به نماز یعنی ترک [[نماز]] و کافر شدن به روزه، یعنی ترک [[روزه]]. پس کفر در اینجا به معنای نادیده گرفتن عمل و ترک عمل می‌باشد.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، دار الکتب الاسلامیه، ج۶، ص۴۰۶.</ref>

از آن جایی که حج در بین همه عبادات، دارای جایگاه ویژه‌ای می‌باشد، وجوب حج در [[قرآن]] به صورت عهد و پیمان الهی ذکر شد. با توجه به آیه ۹۷ آل‌عمران، وقتی خداوند خواست وجوب حج را ابلاغ نماید، به صورت جمله امری ابلاغ نفرمود، چنانچه در نماز و روزه و سایر عبادات به صورت امری می‌باشد که می‌فرماید نماز را بپا دارید و زکات بدهید. اما در مورد حج می‌بینیم نحوه بیان فرق می‌کند. یعنی به صورت امر بیان نمی‌شود بلکه با بیان شیوائی به صورت تعهد که بر عهده مردم باشد. مطلب را بیان می‌کند؛ «برای خدا بر مردم است که آهنگ خانه او کنند».<ref>آل عمران/ ۹۷.</ref> این تعبیر فقط در مورد حج، در قرآن وجود دارد و در مورد هیچ عبادتی، این گونه تعبیر نشده است؛ و این خود بیانگر اهمیت حج می‌باشد.

بسیاری از مسائل و عبادات در حج جلوه می‌کند. به عنوان مثال روزه هم در حج راه پیدا می‌کند. زیرا حاجی اگر قربانی پیدا نکند که در روز عید قربان ذبح نماید، باید روزه بگیرد. نمونه دیگر آن که همه نکاتی که در مورد نماز گفته شد، مثل طهارت و پاک بودن بدن و ... در حج نیز تبلور پیدا می‌کند. بالاتر این که، در خود حج، نماز هم واجب شده و می‌بایست بعد از طواف واجب، دو رکعت نماز پشت مقام ابراهیم به جا آوده شود. از این رو در برخی از روایات وارد شده است که حج برتر از نماز می‌باشد.<ref>همان، ص۵۲.</ref>

[[شعائر]] جمع شعیره به معنای علامت است، شعائر الله، علامت‌هایی هستند که انسان را به یاد خدا می‌اندازند. از این روست که خداوند در مورد صفا و مروه می‌فرماید: این دو از شعائر الهی هستند که ما را به یاد قضیه و سرگذشت هاجر و فرزند خردسالش می‌اندازد و به یاد ابراهیم که این دو را در بیابان بی‌آب و علف رها کرد و به فرمان خدا راهی تبلیغ رسالت الهی شد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱، ص۵۳۹.</ref>

خداوند زمان و مکانی را که در آن حج و عمره به جا آورده می‌شود و نیز کسانی را که عمره به جا می‌آورند و هم چنین قربانی حج، همه را از شعائر الهی یاد کرده است. بنابراین نه تنها کسانی که برای حج و عمره احرام بسته‌اند، بلکه افرادی که به قصد این دو عمل از دورترین نقاط عالم حرکت کرده‌اند و هنوز به حرم بلکه به میقات نرسیده‌اند، همه جزء شعائر الهی هستند. سراسر حج از کعبه گرفته تا آن حیوانی که برای قربانی تعیین شده، جزء شعائر الهی هستند.<ref>همان.</ref> لذا دیده می‌شود برای امنیت شخصی که آهنگ حج کرده، ماه ذیقعده برای حرکت او به طرف خانه خدا و ماه ذیحجه برای اعمال و مناسک آن و ماه محرم بر حرمت و احترام و برای بازگشت او به طرف خانه خود و امنیت او از ماه‌های حرام شمرده شده و جنگ و قتال به احترام حاجی در این سه ماه، حرام می‌باشد.

 

{{مطالعه بیشتر}}