پرش به محتوا

تسبیح: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۸۵۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:
{{سوال}}
{{سوال}}
تسبیح خداوند و حقیقت آن چیست؟{{پایان سوال}}
تسبیح خداوند و حقیقت آن چیست؟{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}تسبیح خداوند به معنای منزه دانستن خداوند از هرگونه صفات سلبی و عیب و نقص، و از پرکاربردترین مفاهیم در قرآن است. خداوند در قرآن بارها بندگانش را به تسبیح خود فرامی‌خواند. بر اساس آیات قرآن همه موجودات عالم مشغول تسبیح خداوند هستند. تسبیح خداوند معانی متعددی میان مفسران دارد. ذکر اذکار خاص و نام‌های خداوند، نماز، حمد و ستایش خداوند به صورت زبانی و قلبی و مهم‌تر از همه، تنزیه خداوند از هر عیب و نقصی و باور و ایمان قلبی به آن، از مفاهیم تسبیح شمرده می‌شود.
{{پاسخ}}'''تسبیح خداوند''' به معنای منزه دانستن خداوند از هرگونه صفات سلبی و عیب و نقص، و از پرکاربردترین مفاهیم در قرآن است. خداوند در قرآن بارها بندگانش را به تسبیح خود فرامی‌خواند. بر اساس آیات قرآن همه موجودات عالم مشغول تسبیح خداوند هستند. تسبیح خداوند معانی متعددی میان مفسران دارد. ذکر اذکار خاص و نام‌های خداوند، نماز، حمد و ستایش خداوند به صورت زبانی و قلبی و مهم‌تر از همه، تنزیه خداوند از هر عیب و نقصی و باور و ایمان قلبی به آن، از مفاهیم تسبیح شمرده می‌شود.


== معنا و مفهوم تسبیح ==
== معنا و مفهوم تسبیح ==
تسبیح در اصل از ماده «سبح» به معنی حرکت سریع در آب و هوا است. به همین منظور در مورد خداوند نیز به معنی حرکت سریع، در مسیر عبادت پروردگار است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات، بی جا، دفتر نشر الکتاب، چاپ دوم، ۱۴۰۴ هـ، ص۲۲۱.</ref> حقیقت تسبیح، نفی هرگونه عیب و نقص و گواهی موجودات جهان به پاکی و یکتایی خداوند است.
تسبیح در اصل از ماده «سبح» به معنی حرکت سریع در آب و هوا است. به همین منظور در مورد خداوند نیز به معنی حرکت سریع، در مسیر عبادت پروردگار است.<ref>راغب اصفهانی، المفردات، بی جا، دفتر نشر الکتاب، چاپ دوم، ۱۴۰۴ هـ، ص۲۲۱.</ref> تسبيح در لغت، به معناى تنزيه از نقايص است.<ref>منشور جاويد،  سبحانى، شیخ جعفر، ج۱، ص۹۹</ref> حقیقت تسبیح، نفی هرگونه عیب و نقص و گواهی موجودات جهان به پاکی و یکتایی خداوند است.


تسبيح، تنزيه خداوند متعال در ذات و صفات و افعال، از همه كاستى‌ها و ناشايستگى‌هاست.<ref>نهج الذكر، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۱، ص۴۳۹</ref> خداوند در قرآن خود را منزه می‌شمرد.<ref>آیه ۹۳ سوره اسراء</ref> حضور صفات ‌تنزیهی همراه با تسبیح ‌الاهی در عبارات قرآنی، نشان ‌از مفهوم سلبی در تسبیح ‌دارد: تسبیح از شرک، تسبیح از اینکه فرزندی بگیرد، تسبیح از اینکه به وعده‌اش عمل نکند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۵، ص۵۹۱۵</ref>
تسبيح، تنزيه خداوند متعال در ذات و صفات و افعال، از همه كاستى‌ها و ناشايستگى‌هاست.<ref>نهج الذكر، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۱، ص۴۳۹</ref> خداوند در قرآن خود را منزه می‌شمرد.<ref>آیه ۹۳ سوره اسراء</ref> حضور صفات ‌تنزیهی همراه با تسبیح ‌الاهی در عبارات قرآنی، نشان ‌از مفهوم سلبی در تسبیح ‌دارد: تسبیح از شرک، تسبیح از اینکه فرزندی بگیرد، تسبیح از اینکه به وعده‌اش عمل نکند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۵، ص۵۹۱۵</ref>
خط ۱۴: خط ۱۴:
</ref> بر این اساس تسبیح از یک باور قلبی نشأت می‌گیرد که خداوند را تنزیه می‌کند از هر عیب و نقص و ظلمی. از این جهت است که در آیه ۱۳۰ [[سوره طه]] پس از سفارش تسبیح به پیامبر، می‌گوید باشد که به مقام رضا برسی: {{قرآن|لَعَلَّكَ تَرْضَىٰ|ترجمه=باشد كه خشنود گردى.}} چون این تنزیه و تسبیح خداوند، نشان‌دهنده تسلیم در برابر خداوند است و انسان به رضای قضا و قدر نائل می‌شود.<ref>الميزان في تفسير القرآن، طباطبایی، ج۱۴، ص: ۲۳۶</ref>
</ref> بر این اساس تسبیح از یک باور قلبی نشأت می‌گیرد که خداوند را تنزیه می‌کند از هر عیب و نقص و ظلمی. از این جهت است که در آیه ۱۳۰ [[سوره طه]] پس از سفارش تسبیح به پیامبر، می‌گوید باشد که به مقام رضا برسی: {{قرآن|لَعَلَّكَ تَرْضَىٰ|ترجمه=باشد كه خشنود گردى.}} چون این تنزیه و تسبیح خداوند، نشان‌دهنده تسلیم در برابر خداوند است و انسان به رضای قضا و قدر نائل می‌شود.<ref>الميزان في تفسير القرآن، طباطبایی، ج۱۴، ص: ۲۳۶</ref>


مفسران تسبيح‌گوى حقيقى را كسى می‌دانند كه باور كرده كه خداوند متعال در ذات و صفات و افعال، هيچ گونه كاستى‌اى ندارد و عظمت اين معنا را درك نموده است. بنا بر اين، كسى كه حتى در دل، بر مقدّرات الهى اعتراض دارد، نمى‌تواند در گفتن ذكر تسبيح، صادق باشد.<ref>نهج الذكر، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۱، ص۴۳۷</ref>
مفسران تسبيح‌گوى حقيقى را كسى می‌دانند كه باور كرده كه خداوند متعال در ذات و صفات و افعال، هيچ گونه كاستى‌اى ندارد و عظمت اين معنا را درك نموده است. بنا بر اين، كسى كه حتى در دل، بر مقدّرات الهى اعتراض دارد، نمى‌تواند در گفتن ذكر تسبيح، صادق باشد.<ref>نهج الذكر، محمدی ری‌شهری، محمد، ج۱، ص۴۳۷</ref> در تفاوت حمد و ستایش با تسبیح گفته‌اند که حمد و ثنا، ستايش خدا در برابر صفات كمالى و ثبوتى او است، اما تسبيح او، پيراسته ساختن او از معايب است. و توصيف خدا با هر صفات سلبى، تسبيح و تنزيه وى مى‌باشد.<ref>منشور جاويد،  سبحانى، شیخ جعفر، ج۱، ص۹۷</ref>


== امر به تسبیح خداوند در قرآن ==
== امر به تسبیح خداوند در قرآن ==
خط ۲۷: خط ۲۷:
آیات مختلف [[قرآن]]، از تسبیح و حمد موجودات عالم سخن گفته‌ است. بر اساس آیات قرآن، تمامی موجودات عالم<ref>آیه ۴۴ سوره اسراء</ref> و آسمان‌های هفتگانه مشغول تسبیح خداوند هستند.<ref>آیه ۴۴ سوره اسراء</ref> و کسانی که نزد خداوند هستند<ref>آیه ۲۰۶ سوره اعراف</ref>( فرشتگان و مقربان) و هرچه در آسمان و زمین وجود دارد<ref>آیه ۴۱ سوره نور</ref> مشغول سجده و عبادت هستند. در قرآن از تسبیح فرشتگان<ref>آیه ۳۰ سوره بقره</ref> کوه‌ها و پرندگان<ref>آیه ۷۹ سوره انبیاء</ref> و رعد<ref>آیه ۱۳ سوره رعد</ref> سخن گفته شده است.
آیات مختلف [[قرآن]]، از تسبیح و حمد موجودات عالم سخن گفته‌ است. بر اساس آیات قرآن، تمامی موجودات عالم<ref>آیه ۴۴ سوره اسراء</ref> و آسمان‌های هفتگانه مشغول تسبیح خداوند هستند.<ref>آیه ۴۴ سوره اسراء</ref> و کسانی که نزد خداوند هستند<ref>آیه ۲۰۶ سوره اعراف</ref>( فرشتگان و مقربان) و هرچه در آسمان و زمین وجود دارد<ref>آیه ۴۱ سوره نور</ref> مشغول سجده و عبادت هستند. در قرآن از تسبیح فرشتگان<ref>آیه ۳۰ سوره بقره</ref> کوه‌ها و پرندگان<ref>آیه ۷۹ سوره انبیاء</ref> و رعد<ref>آیه ۱۳ سوره رعد</ref> سخن گفته شده است.


تسبیح در اینجا، فعلی تکوینی، فطری و واکنش هستی در مقابل جلال الاهی است.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۵، ص۵۹۱۵</ref>
'''معنای تسبیح موجودات عالم'''
 
اینکه تسبیح همه موجودات عالم چه معنا دارد میان مفسران اختلاف است. برخی می‌گویند همه اشیا و موجودات عالم ذی‌شعور هستند و به راستی ذکر و تسبیح می‌گویند. [[ملاصدرا]] فیلسوف بزرگ اسلامی قائل به چنین نظری است و می‌گوید همه همه موجودات به اندازه رتبه خودشان، سهمی از شعور و علم را دارند.<ref>منشور جاويد،  سبحانى، شیخ جعفر، ج۱، ص۱۰۴</ref> اما عده‌ای این تسبیح را تکوینی می‌دانند و برای همه موجودات شعور قائل نیستند.<ref>معارف قرآن، مصباح یزدی، محمد تقی، ج۱، ص۲۶۲</ref> به این معنا که تسبیح همان خضوع تكوينى هر موجودى در برابر اراده الهى است و سراسر هستى در برابر اراده و مشيت خداوند، خاضع بوده و در پذيرش وجود و پيروى از قوانينى كه خداوند براى آنها تعيين نموده است، تسليم مى‌باشند. تسبیح در اینجا، فعلی تکوینی، فطری و واکنش هستی در مقابل جلال الهی است.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۵، ص۵۹۱۵</ref>


== منابع ==
== منابع ==
automoderated، ناظمان (CommentStreams)، trustworthy
۱۶٬۱۰۵

ویرایش