عذاب قبر جنازه‌های از بین‌رفته: تفاوت میان نسخه‌ها

اجمال پاسخ از پرسش ماهیت عذاب و ثواب قبر و برزخ این شد که ادراک کنندهٔ اصلی، روح است. دردها، اندوه‌ها، شادی‌ها و لذت‌های معنوی، بهترین گواه به درستی این مطلب اند. بدن دنیایی فقط، وسیلهٔ ادراک حوادث دنیاست و خودش دریافت کننده نیست که با نابودی آن، دیگر، اندوه و شادی قابل ادراک نباشد.<ref>ر. ک. فیض کاشانی، علم الیقین، ج۲، ص۱۰۹۶.</ref>

در توضیح بدن مثالی گفته شد که برزخ، لذت‌ها و دردهایی دارد که با قوانین خود مناسب است؛ بنابراین اگرچه جسم مادی بسوزد یا خوراک جانوران شود، روح باقی است و با بدن مثالی، اندوه و شادی را دریافت می‌کند؛<ref>تعبیر روایات از بدن و قالب مثالی این بود: «فی صوره کصوره»، بحارالانوار، ج۶، ص۲۴۴; «فی قالب کقالبه فی الدنیا کهیئه الاجساد»، فروع کافی، ج۳، ص۲۴۵; و به گفتهٔ مرحوم مجلسی: «مسئلهٔ بدن سبک و قالب مثالی در برزخ در روایات بسیار معتبر آمده است»، بحار، ج۶، ص۲۷۱.</ref> درست مانند شخصی که در بستر نرم و آرام خوابیده است؛ ولی اندوه‌های جانکاه، او را به شدت، آزار می‌دهد.

 

 

البته روح، به این دلیل که در حیات دنیایی با جسم ارتباط داشته است؛ به آن توجه دارد. این توجه در ساعت‌های اولیهٔ مرگ، بسیار زیاد است و تا قیامت، روح به محل دفن و قبر خود توجه دارد. همچنین، وجود و اثبات بدن مثالی سبب نمی‌شود که بدن مادی به‌طور کامل بی‌ارزش شود؛ بلکه در مواردی، به بدن مادی نیز عذاب‌ها و پاداش‌هایی می‌رسد. بنابر گزارش برخی از منابع، هنگامی که قبر معاویه ـ علیه الهاویه ـ را شکافتند، تنها خطی از خاکستر را دیدند و در مقابل، وقتی قبر ریاحی را شکافتند، جنازه اش سالم و کامل بود.<ref>ر. ک. میر احمد فقیه نی ریزی، گفتگویی پیرامون قبر، ص۱۷۹; مشروح این بخش خواهد آمد.</ref>