سیر تحول خط در نگارش قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

سیر تحول خط در نگارش قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۲۳

۱۹۳ بایت حذف‌شده ، ‏۲۴ اوت ۲۰۲۱

بدون خلاصۀ ویرایش

Rezapour

automoderated، دیوان‌سالاران، مدیران رابط کاربری، moderator، مدیران

۱۱٬۸۹۲

ویرایش

@@ خط ۷: / خط ۷: @@
 == خط در ابتدای بعثت ==
-گفته شده، در صدر اسلام، نشانهٔ حرکات حروف قرآن کریم به صورت نقطه بوده است، یعنی نقطهٔ اول حروف، علامت فتحه و نقطهٔ آخر حروف، علامت ضمه و نقطهٔ زیرین حروف، علامت کسره بوده است.
+کتابت در زمان پیامبر اسلام(ص) مطابق با اصول و قواعدِ نگارشِ آن زمان انجام می‌گرفت. باگذشت زمان، دانشمندان قواعد املا و رسم‌الخط را به وجود آوردند و کتابت سیر تکاملی خود را به تدریج پیمود و در نهایت به صورت فعلی درآمد.
-در زمان پیامبر اکرم کتابت قرآن توسط صحابه و تابعین و مطابق با اصول و قواعد نگارش مربوط به آن زمان انجام می‌گرفت،
+خط در زمان پیامبر، بسیار ساده و ابتدایی و بدون علایم و نشانه‌هایی برای نمایاندن حرکات یا سکون یا بازیافتن حروف متشابه بود. با آن‌که اعراب ابتدایی در اوایل نزول قرآن، در قرائت قرآن، کم‌تر دچار لغزش می‌شدند، ولی وقتی اسلام به فتوحاتی نایل گشت و تازیان به ممالک دیگر راه یافتند و با ملت‌های بیگانه معاشرت کردند و داد و ستدها موجب تغییر در لغت و لهجه‌ها شد، عرب را قانع ساخت که بر اصلاح زبان خود، به ویژه به منظور حفظ و صیانت قرائت قرآن، سخت بکوشد. نخست، قواعد ساده و بسیطی برای زبان عربی، به دستور حضرت علی و با کوشش پیگیر ابوالاسود دوئلی تأسیس شد. ابوالاسود دوئلی برای نخستین بار با کمک یکی از نویسندگان، اعراب‌گذاری خط (حروف و کلمات) قرآن را آغاز کرد. چنان‌که به نویسنده می‌گفت: قرآن را برگیر و بارنگی متفاوت از رنگ خط قرآن، طبق گفته‌های من، نشانه‌گذاری کن، وقتی در مورد حرفی لب‌هایم را گشودم و بالا بردم، یک نقطه، روی آن حرف قرار بده و….<ref>علوم القرآن عند المفسرون، ج۱، ص۴۱۳–۴۱۶.</ref>
-بعدها دانشمندان کوفی و بصری قواعد املا و رسم‌الخط را به وجود آوردند.
+در این دوران، نشانه حرکات در حروفِ قرآن کریم، به صورت نقطه بود؛ نقطه اول حروف، علامت فتحه و نقطهٔ آخر حروف، علامت ضمه و نقطهٔ زیرین حروف، علامت کسره بوده است.
-بنابراین علامت و نشانه‌گذاری قرآن کریم از صدر اسلام شروع و به تدریج زمان در دوره‌های مختلف به صورت فعلی درآمد.
-خط تازیان زمان پیامبر اکرم بسیار ساده و ابتدایی و بدون علایم و نشانه‌هایی برای نمایاندن حرکات یا سکون یا بازیافتن حروف متشابه بود. با آن‌که اعراب ابتدایی در اوایل نزول قرآن، در قرائت قرآن، کم‌تر دچار لغزش می‌شدند، ولی وقتی اسلام به فتوحاتی نایل گشت و تازیان به ممالک دیگر راه یافتند و با ملت‌های بیگانه معاشرت کردند و داد و ستدها موجب تغییر در لغت و لهجه‌ها شد، عرب را قانع ساخت که بر اصلاح زبان خود، به ویژه به منظور حفظ و صیانت قرائت قرآن، سخت بکوشد. نخست، قواعد ساده و بسیطی برای زبان عربی، به دستور حضرت علی و با کوشش پیگیر ابوالاسود دوئلی تأسیس شد. ابوالاسود دوئلی برای نخستین بار با کمک یکی از نویسندگان، اعراب‌گذاری خط (حروف و کلمات) قرآن را آغاز کرد. چنان‌که به نویسنده می‌گفت: قرآن را برگیر و بارنگی متفاوت از رنگ خط قرآن، طبق گفته‌های من، نشانه‌گذاری کن، وقتی در مورد حرفی لب‌هایم را گشودم و بالا بردم، یک نقطه، روی آن حرف قرار بده و….<ref>علوم القرآن عند المفسرون، ج۱، ص۴۱۳–۴۱۶.</ref>
 ابواحمد عسگری می‌گوید: مردم قبل از حکومت عبدالملک مروان حدود چهل سال با قرآن عثمانی سرو کار داشتند. سپس تغییرات فراوانی در قرائت قرآن، به ویژه در عراق رخ داد. حجاج بن یوسف، نگرانی خود را از این امر به کاتبان و نویسندگان خود اظهار داشت و از آنان خواست که برای تشخیص حروف مشابه نیز، علایم و نشانه‌هایی وضع کنند. نقل است که نصربن عاصم، این امر را به عهده گرفت و نقطه‌گذاری را در حروف انجام داد. پس از اقدام ابوالاسود دوئلی، مردم نقطه‌ها را به عنوان علایمی برای نشان دادن حرکات حروف وکلمات به کار بردند؛ ولی بیش‌تر این نقطه‌ها را با رنگی غیر از رنگ خط مصحف می‌نوشتند.