|
|
| خط ۲: |
خط ۲: |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| زمان مناسب برای ازدواج از منظر علم و دین چه موقع است؟ | | زمان مناسب برای ازدواج از نظر علم و دین چه موقع است؟ |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
|
| |
|
| == مقدّمه == | | == تأثیر عوامل محیطی بر سن ازدواج == |
| ازدواج برای دختر و پسر امری است غریزی و فطری. هر زمان این غریزه و فطرت و رشد سنی و عقلی و اجتماعی بیدار شود و دختر و پسر نیاز به ازدواج در درونشان بیدار شود؛ این زمان زمان ازدواج آن شخص می‌باشد. این نیاز به ازدواج اکثراً بعد از سنّ بلوغ شرعی دختر و پسر می‌باشد. امّا زمان ظهور این نیاز در افراد متفاوت می‌باشد. اگر جوانی به «بلوغ جسمی» و «بلوغ عقلی» رسیده باشد آماده ازدواج می‌باشد. در افراد مؤمن و باهوش این بلوغ جسمی و عقلی زودتر حاصل می‌شود. پس سنّ ازدواج چیزی است نسبی که در افراد مختلف، جوامع مختلف متفاوت می‌باشد. ما در اینجا شرایطی را که یک شخص را به سنّ ازدواج می‌رساند مطرح می‌کنیم؛ که این شرایط باید در هر دختر و پسری باشد تا یک ازدواج موفّق داشته باشد. همچنین باید گفت که تعیین کردن سنّ برای ازدواج و یک نسخه پیچیدن برای همه افراد امری است اشتباه چون هر کسی در سنّی خاص این شرایط را دارا می‌باشد.
| | منطقه، جامعه، نژاد، خانواده و تفاوتهای فردی، در رسیدن به سن ازدواج تأثیرگذار هستند. برای نمونه در سرزمینهای گرمسیر، یا در محیط‌هایی که حجاب و عفّت کمتر رعایت می‌شود، بلوغ جنسی زودتر فرا می‌رسد. |
|
| |
|
| == شرایط لازم برای رسیدن به سنّ ازدواج ==
| | در خانواده‌هایی که پدر و مادر رعایت حفظ مسائل جنسی را نمی‌کنند و بچه‌ها شاهد برخی مسائل جنسیِ کلامی و غیرکلامیِ والدین هستند، بلوغ جنسی زودتر فرا می‌رسد. همچنین کسانی که غذای بیشتر و قوی‌تر می‌خورند، بلوغ جنسی‌شان سریعتر است. |
| == ۱. رشد جسمانی ==
| |
| دختر و پسر باید از لحاظ جسمی به بلوغ برسند. یعنی دختر و پسر توانایی جنسی داشته باشند. تحقیقات نشان می‌دهد دختران در سن ۱۳ تا ۱۴ سالگی اکثراً بلوغ جنسی پیدا می‌کنند و تمام دختران تا سنّ ۱۷ سالگی بالغ می‌شوند؛ و در پسران نیز از سنّ ۱۴ الی ۱۷ سالگی تماماً بلوغ جنسی پیدا می‌کنند. اولین شرط برای ازدواج همین بلوغ جنسی است که عموماً در دختران در ۱۵ سالگی و در پسران در ۱۶ سالگی حاصل می‌شود. منظور از بلوغ جنسی این است که اندامهای جنسی دختر و پسر آمادگی مسائل زناشویی داشته باشند.<ref>سن ازدواج دختران، جمعی از مؤلفان، ناشر سفیر صبح، چاپ اول، ۱۳۸۰، ص۱۶۵.</ref>
| |
|
| |
|
| به عبارت دیگر بلوغ جنسی عبارتست از خواسته‌های فیزیولوژیکی و غریزی یک فرد؛ و ازدواج جوابی است به خواسته‌ها و هر چه بین این دو سؤال و جواب فاصله بیشتر باشد عقده‌های روانی بیشتر است.<ref>ازدواج مکتب انسان سازی، شهید پاک نژاد، دکتر سید رضا،انتشارات اخلاق، چاپ سوم، ۱۳۷۹، صفحه ۱۰۳.</ref>
| | بنابراین تعیین کردن سنّ خاصی برای ازدواج، برای همه افراد، درست نیست؛ بلکه سن ازدواج شخص با توجه به ویژگی‌های محیطی و فردی شخص تعیین می‌شود. |
|
| |
|
| == ۲. رشد عقلی == | | == سن بلوغ == |
| به یقین زمانی که فردی رشد فکری لازم جهت انتخاب همسر را نیافته است، نمی‌تواند اقدام به تصمیم برای ازدواج خود بنماید و چه بسا قدرت تشخیص مصلحت یا مفسده در ازدواج با فرد مورد نظر را ندارد،<ref>سن ازدواج دختران، جمعی از مؤلفان، ناشر سفیر صبح، چاپ اول، ۱۳۸۰، ص۱۶۶.</ref> رشد فکری پس از بلوغ جسمانی رو به تکامل می‌رود. پس از بحران‌های بلوغ، فرد استعدادها، توانائیها و امکانات محیطی خود را بهتر می‌شناسد و نسبت به شخصیّت خود بیشتر آگاهی می‌یابد. در نتیجه تصمیماتش بیشتر از عقل نشأت می‌گیرد تا احساسات.<ref>جوان و تشکیل خانواده، استادان طرح جامع آموزش خانواده، چاپ سوم، ۱۳۷۶، ص۱۳۴.</ref> | | وقتی فرد به سن بلوغ، که شامل انواع مختلفی است رسید، آماده ازدواج است و توانایی زندگی مشترک را پیدا می‌کند. سن بلوغ در افراد، بسته به ویژگی‌های فردی و محیطی مختلف است و نمی‌توان عدد خاصی برای آن ذکر کرد. هر فرد وقتی انواع بلوغ را دارا شد، می‌تواند برای ازدواج اقدام کند. انواع بلوغ چنین است: |
|
| |
|
| == ۳. رشد عاطفی == | | === بلوغ جنسی === |
| رشد عاطفی و احساسی از شرایط لازم برای ازدواج است و دارای محاسن و مزایای زیادی است. از جمله اینکه قدرت محرکه انسان است، عامل اتصال و پیوستگی و تلطیف انسانها و جوامع است، از مهمترین عوامل موفقیّت در زندگی زناشویی است. فرد برخوردار از رشد عاطفی، مهار احساسات منفی و مثبت خود را در دست دارد. او در ابراز خشم و ترس، گریه و شادی، محبّت و غیره در محدوده مورد قبول جامعه عمل می‌کند، نه همانند یک کودک. رشد عاطفی نیز مانند رشد عقلی به سنّ تقویمی نیست، بلکه به میزان یادگیری، تجارب فرد و از همه مهمتر تعامل عاطفی کودک با والدین و دیگر بزرگسالان آموخته می‌شود.<ref>جوان و تشکیل خانواده، استادان طرح جامع آموزش خانواده، چاپ سوم، ۱۳۷۶، ص۱۳۵.</ref>
| | بلوغ جنسی به معنای رسیدن به سن تولید مثل و شهوت جنسی و قدرت باردار نمودن برای مردان و باردار شدن برای زنان است، که زمان آن در بین ملل و افراد، متفاوت است. با این همه، در بیشتر افراد بلوغ جنسی بین سال‌های ۱۱ و ۱۷ از عمر انسان واقع می‌شود. |
|
| |
|
| == ۴. رشد اجتماعی == | | === بلوغ روانی === |
| رشد اجتماعی رابطه نزدیکی با رشد عقلی و رشد عاطفی دارد. انسان دارای چهار دنیای اجتماعی است: خانواده، مدرسه، شغل و دوستان که فرد را باید از نظر اجتماعی در آنها مورد ارزیابی و بررسی قرار داد. فردی که از رشد اجتماعی برخوردار است روابط اجتماعی (از جمله رابطه بین زن و شوهر) را بهتر درک می‌کند، به دیگران احترام می‌گذارد، حقوق دیگران را محترم می‌شمارد، نقش، وظایف و مسئولیتهای مربوط به خویش را به نحو أحسن انجام می‌دهد.<ref>جوان و تشکیل خانواده، استادان طرح جامع آموزش خانواده، چاپ سوم، ۱۳۷۶، ص۱۳۶.</ref>
| | بلوغ روانی به معنای هماهنگیِ جنبه‌هایِ مختلف فرد، مانند پرورش ذهن، درک مفاهیم اخلاقی، کمال اراده و سایر خصوصیات ذهنی است. در صورت هماهنگی این جنبه‌ها، تعادل فرد به وجود آمده و به بلوغ روانی می‌رسد؛ در غیر این صورت، رفتار غیر عادی یا عدم تعادل روانی به وجود می‌آید.<ref>انتصاری، محمد ناصر، بحران ها و درمان ها در دوره بلوغ، ۱۳۸۲، انتشارات گرگان، ص۲۱.</ref> |
|
| |
|
| == ۵. رشد اخلاقی ==
| | بلوغ روانی براي ازدواج لازم است؛ بنابراین افراد بزرگسالي که داراي سلامت رواني نيستند، یا نوجواني که به بلوغ جنسی رسیده ولی تعادل روانی او به ثبات نرسیده، آماده ازدواج نیستند. |
| روابط زناشویی همانند هر ارتباط اجتماعی دیگر بین انسانها با در نظر گرفتن ارزشهای اخلاقی و معنوی زن و مرد است که منجر به سعادت و معنویت زندگی آنان می‌گردد. بسیاری از امور و مسائل زندگی زناشویی در چهارچوب اخلاق و فضایل اخلاقی قابل حلّ است و هر اندازه زن و شوهر متخلّق به اخلاق و رفتار پسندیده مانند صداقت و گذشت، درستی و فداکاری و… باشند زندگی شان از سلامت و آرامش بیشتری برخوردار خواهد بود.<ref>جوان و تشکیل خانواده، استادان طرح جامع آموزش خانواده، چاپ سوم، ۱۳۷۶، ص۱۳۷.</ref>
| |
|
| |
|
| اگر دختر و پسر این شرایط را دارا بودند می‌توانند ازدواج نمایند. البته باید دانست مناطق، محیطها، جامعه‌ها، نسلها، نژادها، قبیله‌ها، خانواده‌ها و افراد (تفاوتهای فردی)، در این زمینه یکسان نیستند، بلکه تفاوتهایی با هم دارند، مثلاً در سرزمینهای «گرمسیر» بلوغ جنسی زودتر فرا می‌رسد تا مناطق «سردسیر»؛ و در محیطهای باز و شلوغ که برخورد زن و مرد و دختر و پسر بیشتر است، و در محیطهای غیرمذهبی و بی بند و بار که مسائل محرم و نامحرم و حجاب و عفّت کمتر رعایت می‌شود، بلوغ جنسی زودتر فرا می‌رسد تا در محیطهای مذهبی و پاک و با عفّت و پایبند به قوانین شرعی؛ و در خانواده‌های غیرمؤدب و بی فرهنگ که رعایت حفظ مسائل جنسی را نمی‌کنند و احیاناً بچه‌ها شاهد مسائل جنسی (کلامی و غیرکلامی) پدر و مادر خود هستند، بلوغ جنسی زودتر فرا می‌رسد تا خانواده‌هایی که این مسائل را رعایت می‌کنند. کمیّت و کیفیّت خوراک و غذا نیز در این موضوع تأثیر دارد؛ آنهایی که غذای بیشتر و قوی تر می‌خورند، بلوغ جنسی شان سریعتر است. آنچه که آمار و تحقیقات نشان می‌دهد، حاکی از آن است که بهترین سن ازدواج برای پسران ۱۹ سال و برای دختران ۱۶ سال می‌باشد. البته این سن متوسط است ممکن است پسر یا دختری زودتر از این نیاز به همسر داشته باشد، که باید اقدام شود.<ref>جوانان و انتخاب همسر، مظاهری، علی اکبر، قم، انتشارات پارسایان، چاپ ۲۲، ۱۳۸۳، صفحه ۲۸.</ref> در مسئله ازدواج نباید بیشتر به مسائل اقتصادی توجه کرد و ازدواج را به تأخیر انداخت که اگر به تأخیر بیفتد باید شاهد فساد و فحشاء در جامعه بود. جوان اگر هنگام ازدواج نتواند ازدواج نماید تحت فشارهای جنسی و روانی از راههای غیرصحیح خود را ارضاء خواهد کرد. تحقیقات نشان می‌دهد که اگر جوانان خوب آموزش ببینند هم زندگی لذّت بخشی بعد از ازدواج خواهند داشت و هم فرزندانِ کسانی که در سنین گفته شده ازدواج کنند سالم‌تر و باهوش تر خواهند بود و در آینده با فاصله سنی کم ارتباط بهتری با فرزندان خود خواهند داشت.<ref>سن ازدواج دختران، جمعی از مؤلفان، ناشر سفیر صبح، چاپ اول، ۱۳۸۰، ص۱۵۶.</ref>
| | === بلوغ شناختی-اجتماعی === |
| | بلوغ شناختی-اجتماعی هنگامی حاصل می‌شود که فرد از «خودْ مرکزی» به «جامعه مرکزی» رسیده باشد.<ref name=":0"> روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی ج۱، ص۳۳.</ref> این فرد در رفتارهای اجتماعی، مصالح عمومی را بر مصلحت‌های شخصی مقدم می‌کند. او قبل از اینکه به منافع شخصی خود فکر کند به قوانین اجتماعی، ارزش های همگانی و حقوق اساسی انسانی فکر می‌کند. بلوغ شناختی-اجتماعی در حد پذيرش مسئوليت زندگي مشترک لازم است؛ بنابراین درک و پذیرفتن همه مصالح اجتماعی اما به شکل بالفعل لازم نيست تمام مصالح اجتماعي را درک و پذيرفته باشد بلکه اگر قرائن از سلامت فرد حکايت کند، کافي مي باشد. |
|
| |
|
| نکته ۱: دوست گرامی؛ بهترین زمان برای ازدواج همان اوایل جوانی می‌باشد که در این سنین اگر بیم گناه و فشار غریزه جنسی وجود داشته باشد، ازدواج واجب است حتی اگر موجب ترک تحصیل می‌شود<ref>رهنمودهایی برای ازدواج جوانان، معاونت تربیتی و فرهنگی مؤسسه امام خمینی (ره)، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۴ش، ص۳۵.</ref> (گرچه جمع بین ازدواج و تحصیل عملاً ممکن است) حتی اگر بدانید که دیر ازدواج کردن، موجب به گناه افتادن شما نمی‌گردد، و ازدواج خللی در تحصیل شما به وجود نمی‌آورد، تأخیر ازدواج روا نمی‌باشد و بهتر است که شما به سنت نبوی تأسی جویید و اقدام به ازدواج نمایید.<ref>رهنمودهایی برای ازدواج جوانان، معاونت تربیتی و فرهنگی مؤسسه امام خمینی (ره)، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۴ش، ص۳۴.</ref>
| | ===بلوغ شناختی:=== |
|
| |
|
| نکته ۲؛ معمولاً در شرایط شما ازدواج چندان خللی به تحصیل شما نخواهد داشت. حتی ازدواج موجب برکت تحصیل شما نیز می‌گردد. ضمناً به این نکته نیز توجه داشته باشید که مشکلات بعد از ازدواج طبیعی می‌باشد و مهم انجام وظیفه می‌باشد.
| | از نظر پیاژه از سال های نوجوانی به بعد فرد می تواند تصورات امور را در ذهن داشته باشد و درباره نتایج فرضی آن ها نیز استدلال کند. برای مثال او می تواند مسائل انتزاعی از قبیل مذهب، اخلاق و سبک زندگی های متفاوت را بررسی کرده و مورد ارزیابی نظام دار قرار دهد. او می تواند درباره اندیشه های خود به تفکر بپردازد و آرمان هایی برای خود و آینده اش بسازد. در این مرحله، محتوای فکر گسترش و عمق می یابد.<ref name=":1"> روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی ج۱، ص۳۶.</ref> |
|
| |
|
| =تقویت=
| | در ازدواج، فکر یک جوان بالغ تا جایی گسترش و عمق می یابد که انعطاف‌پذیر، باز، همه‌جانبه نگر، و سازگار شونده با راههای جدید باشد. به عبارت دیگر، انسان رشد یافته و پخته به استدلال های خود، جنبه شخصی و اختصاصی می دهد و برای حل مسائل مبهم و پیچیده از تجربه های شخصی و تمام نظام روان شناختی خود (منطق، انگیزش ها و ارزش ها و دریافت های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی) کمک می گیرد. |
|
| |
|
| یکی از مهم ترین و اساسی ترین انتخاب های زندگی، ازدواج است. فردی که می خواهد، همسرانتخاب نماید، و زندگی جدید را شروع کند بایستی از حد لازم رشد در تمام ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی، اخلاقی برخوردار باشد. با اين رشد فرد به کسی احساس نیاز می کند، که بتواند هیجانات عاطفی، مسائل جنسی و نیاز به پیوند جویی وی را بر آورده کند و هم چنین مي تواند این نیازها را در زوجش برآورده سازد.
| | ===بلوغ عاطفی=== |
|
| |
|
| ==ویژگی های بلوغ==
| | جوان بعد از این که هویت اصلی خود را یافت، علاوه بر این که استقلالش را از والدین و نهاد های حمایتی شبیه به والدین مانند مدرسه پی می ریزد و کارکرد یک بزرگسال بالغ و مسئول را آغاز می کند، روابط صمیمی با دیگران را به شکل دوستی های نزدیک برقرار می کند در این نوع صمیمیت، روابط، گسترش و عمق می یابد و به همراه احساس توجه و تعهد آزادانه و با حفظ خود کفایی، هویت خود را با هویت فرد دیگری، ترکیب می کند. افرادی که نتوانند چنین رابطه صمیمی برقرار نمایند، در یک حالت انزوا به سر خواهند برد.<ref>دوان شولتز، نظریه های شخصیت، ترجمه کریمی یوسف و همکاران، ۱۳۸۴، نشر ارسباران، چاپ پنجم، ص۳۳۲ ـ ۳۳۳.</ref> بنابر این در قدم اول، شخص باید بتواند درک کند من کیستم؟ برای چه زندگی می کنم و به کجا خواهم رفت و مرحله دوم مرحله بالاتر است علاوه بر این که خود را یافته است می خواهد روابط خود را اصلاح کند و به یک صمیمیت پایدار برسد. صمیمیت در روابط با خودش، صمیمیت در رابطه با خدایش و صمیمیت با هم نوعانش. |
|
| |
|
| نوجوانی دوره فرآیند انتقال از کودکی به بزرگسالی است. این فرآیند جنبه های گوناگونی دارند: شامل ۱ـ رشد و نمو سازمان عصبی مغز که نمود آن در تحول فرآیندهای شناختی، عاطفی و رفتارها مشاهده می شود. ۲ـ رشد فیزیکی که شامل رشد اندازه های بدنی و تغییر در نیم رخ جسمی است. ۳ـ رشد نظام جنسی یا تولید مثل، ۴ـ رشد احساس «خود» به عنوان یک بزرگ سال یا یک انسان مستقل و خود راهبر.
| | نتیجه: فرد بالغ کسی است که علاوه بر رسیدن به بلوغ جنسی، جسمی، شناختی، اجتماعی، به مرحله شناخت خود، شناخت فرهنگ و جامعه برسد. اعتقادات اساسی او از خرد، استدلال عقلانی، فطری و وجدانی سرچشمه بگیرد و روابط وی بر اساس مهربانی، صمیمیت، و محبت پایه ریزی شود. |
|
| |
|
| ==انواع بلوغ==
| | تأکيد: در مورد ازدواج باید توجه داشت که در همه انواع بلوغ لازم نیست فرد به حد نهایت آن دست یافته باشد بلکه در برخی انواع بلوغ مثل بلوغ جنسی و بلوغ در حدی که اطلاق این لفظ مناسب باشد، لازم است اما در برخی از موارد نفس وجود نشانه های سلامت و موفقیت، کفایت می کند و لازم نیست فرد به حد اعلای بلوغ رسیده باشد. |
|
| |
|
| بلوغ را می توان از دیدگاه هاي مختلف به انواع مختلف تقسیم کرد: بلوغ جنسی، بلوغ جسمی، بلوغ شرعی، بلوغ عرفی، بلوغ روانی، بلوغ اقتصادی، بلوغ اجتماعی، بلوغ سیاسی، بلوغ شناختی، بلوغ عقلی، بلوغ اخلاقی، بلوغ عاطفی و هیجانی، بلوغ هنری و غیره که البته رسيدن به همه اين بلوغ ها براي ازدواج لازم نيست و همچنين در موارد لازم هم فرق است بين حداقل لازم با درجات بالاي رشد در آن زمينه.
| | بنا به نظر متخصصان، سن مناسب برای ازدواج در دختران از پانزده سال به بعد است و در پسران از ۱۸ سال به بعد.<ref>تقویت نظام خانواده و آسیب شناسی آن، مجموعه مقالات، ج۱، ص۷۶ مقاله اهمیت ازدواج و سن مناسب آن نویسنده پناهی، علی احمد، قم، انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ ، ۱۳۸۶.</ref> و شما می توانید با سنجش شرائط خود و تطبیق آن بر مطالب ارائه شده و میانگین سنی ذکر شده به جمع بندی لازم برسید. |
| | == ۱. رشد جسمانی == |
| | دختر و پسر باید از لحاظ جسمی به بلوغ برسند. یعنی دختر و پسر توانایی جنسی داشته باشند. تحقیقات نشان می‌دهد دختران در سن ۱۳ تا ۱۴ سالگی اکثراً بلوغ جنسی پیدا می‌کنند و تمام دختران تا سنّ ۱۷ سالگی بالغ می‌شوند؛ و در پسران نیز از سنّ ۱۴ الی ۱۷ سالگی تماماً بلوغ جنسی پیدا می‌کنند. اولین شرط برای ازدواج همین بلوغ جنسی است که عموماً در دختران در ۱۵ سالگی و در پسران در ۱۶ سالگی حاصل می‌شود. منظور از بلوغ جنسی این است که اندامهای جنسی دختر و پسر آمادگی مسائل زناشویی داشته باشند.<ref>سن ازدواج دختران، جمعی از مؤلفان، ناشر سفیر صبح، چاپ اول، ۱۳۸۰، ص۱۶۵.</ref> |
|
| |
|
| بلوغ روانی: فرد دارای جنبه های مختلفی شامل پرورش ذهن، درک مفاهیم اخلاقی، نقطه اوج حافظه، کمال اراده، انفعالات و سایر خصوصیات ذهنی می باشد که در صورت هماهنگی تعادل فرد را به وجود می آورد و در صورت نا هماهنگی، رفتار غیر عادی یا عدم تعادل روانی به وجود می آورد.<ref>انتصاری، محمد ناصر، بحران ها و درمان ها در دوره بلوغ، ۱۳۸۲، انتشارات گرگان، ص۲۱.</ref> اين بلوغ براي ازدواج لازم مي باشد و با اين قيد افراد بزرگسالي که داراي سلامت رواني نيستند و نوجواني که هنوز به ثبات نرسيده به همين جهت آينده را فداي حال مي کند، مبناي تصميم گيري هايش احساسات است، مسئوليت را متوجه نيست و... مناسب ازدواج نمي باشند. | | به عبارت دیگر بلوغ جنسی عبارتست از خواسته‌های فیزیولوژیکی و غریزی یک فرد؛ و ازدواج جوابی است به خواسته‌ها و هر چه بین این دو سؤال و جواب فاصله بیشتر باشد عقده‌های روانی بیشتر است.<ref>ازدواج مکتب انسان سازی، شهید پاک نژاد، دکتر سید رضا،انتشارات اخلاق، چاپ سوم، ۱۳۷۹، صفحه ۱۰۳.</ref> |
|
| |
|
| بلوغ جنسی: بلوغ در این جا به معنای رسیدن به سن تولید مثل و شهوت جنسی و قدرت باردار نمودن برای مردان و بار دار شدن برای زنان است که زمان آن در بین ملل و افراد مختلف متفاوت است و معمولاً بین سنین ۱۱ ـ ۱۷ سالگی واقع می شود.
| | == ۲. رشد عقلی == |
| | به یقین زمانی که فردی رشد فکری لازم جهت انتخاب همسر را نیافته است، نمی‌تواند اقدام به تصمیم برای ازدواج خود بنماید و چه بسا قدرت تشخیص مصلحت یا مفسده در ازدواج با فرد مورد نظر را ندارد،<ref>سن ازدواج دختران، جمعی از مؤلفان، ناشر سفیر صبح، چاپ اول، ۱۳۸۰، ص۱۶۶.</ref> رشد فکری پس از بلوغ جسمانی رو به تکامل می‌رود. پس از بحران‌های بلوغ، فرد استعدادها، توانائیها و امکانات محیطی خود را بهتر می‌شناسد و نسبت به شخصیّت خود بیشتر آگاهی می‌یابد. در نتیجه تصمیماتش بیشتر از عقل نشأت می‌گیرد تا احساسات.<ref>جوان و تشکیل خانواده، استادان طرح جامع آموزش خانواده، چاپ سوم، ۱۳۷۶، ص۱۳۴.</ref> |
|
| |
|
| بلوغ جسمی: جسم انسان تا ۵ سال اول زندگی به طور سریع رشد می کند و پس از آن تا آغاز دوره نوجوانی و بلوغ (۱۲ ـ ۱۳) سالگی رشد آن به کندی می گراید و سپس در دوره نوجوانی سرعت رشد دوباره افزایش پیدا می کند و در فواصل سنین (۱۸ ـ ۲۰) تا (۲۳ ـ ۲۵) سالگی به حد کمال خود می رسد و رشد آن متوقف می شود. از این به بعد رشد طولی متوقف شده و رشد انسان به صورت عرضی می باشد.<ref>روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی ج۱</ref> | | ==== بلوغ شناختی-اجتماعی ==== |
| | این نظریه، رشد اجتماعی را از یک سو به محیط فیزیکی، خانواده، گروه همسالان، و سایر تأثیرات اجتماعی مربوط می‌داند و از سوی دیگر معتقد است که توانایی های شناختی، خصوصیات جسمی، باورها و نگرش های کودکان و نوجوانان تأثیر متقابل خود را بر محیط باقی می گذارند و این دو عامل محیطی و شناختی در ارتباط متقابل با رفتارهای فرد است. در این مرحله کسی به مرحله رشد و بلوغ اجتماعی رسیده است که از خود مرکزی به جامعه مرکزی رسیده باشد.<ref name=":0" /> به عبارت دیگر به بلوغ اجتماعی، کسی رسیده است که در رفتارهای اجتماعی، مصالح عمومی، قوانین اجتماعی، ارزش های همگانی و حقوق اساسی انسانی را بر مصلحت های شخصی مقدم نماید. اين نوع بلوغ در حد پذيرش مسئوليت زندگي مشترک لازم است اما به شکل بالفعل لازم نيست تمام مصالح اجتماعي را درک و پذيرفته باشد بلکه اگر قرائن از سلامت فرد حکايت کند، کافي مي باشد. |
|
| |
|
| ==بلوغ شناختی ـ اجتماعی== | | ====بلوغ شناختی:==== |
|
| |
|
| این نظریه، رشد اجتماعی را از یک سو به محیط فیزیکی، خانواده، گروه همسالان، و سایر تأثیرات اجتماعی مربوط می داند و از سوی دیگر معتقد است که توانایی های شناختی، خصوصیات جسمی، باورها و نگرش های کودکان و نوجوانان تأثیر متقابل خود را بر محیط باقی می گذارند و این دو عامل محیطی و شناختی در ارتباط متقابل با رفتارهای فرد است. در این مرحله کسی به مرحله رشد و بلوغ اجتماعی رسیده است که از خود مرکزی به جامعه مرکزی رسیده باشد.<ref> روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی ج۱، ص۳۳.</ref> به عبارت دیگر به بلوغ اجتماعی، کسی رسیده است که در رفتارهای اجتماعی، مصالح عمومی، قوانین اجتماعی، ارزش های همگانی و حقوق اساسی انسانی را بر مصلحت های شخصی مقدم نماید. اين نوع بلوغ در حد پذيرش مسئوليت زندگي مشترک لازم است اما به شکل بالفعل لازم نيست تمام مصالح اجتماعي را درک و پذيرفته باشد بلکه اگر قرائن از سلامت فرد حکايت کند، کافي مي باشد.
| | از نظر پیاژه از سال های نوجوانی به بعد فرد می تواند تصورات امور را در ذهن داشته باشد و درباره نتایج فرضی آن ها نیز استدلال کند. برای مثال او می تواند مسائل انتزاعی از قبیل مذهب، اخلاق و سبک زندگی های متفاوت را بررسی کرده و مورد ارزیابی نظام دار قرار دهد. او می تواند درباره اندیشه های خود به تفکر بپردازد و آرمان هایی برای خود و آینده اش بسازد. در این مرحله، محتوای فکر گسترش و عمق می یابد.<ref name=":1" /> |
|
| |
|
| ==بلوغ شناختی:==
| | در ازدواج، فکر یک جوان بالغ تا جایی گسترش و عمق می یابد کهانعطاف‌پذیرر، باز، همه‌جانبه نگر، و سازگار شونده با راههای جدید باشد. به عبارت دیگر، انسان رشد یافته و پخته به استدلال های خود، جنبه شخصی و اختصاصی می دهد و برای حل مسائل مبهم و پیچیده از تجربه های شخصی و تمام نظام روان شناختی خود (منطق، انگیزش ها و ارزش ها و دریافت های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی) کمک می گیرد. |
|
| |
|
| از نظر پیاژه از سال های نوجوانی به بعد فرد می تواند تصورات امور را در ذهن داشته باشد و درباره نتایج فرضی آن ها نیز استدلال کند. برای مثال او می تواند مسائل انتزاعی از قبیل مذهب، اخلاق و سبک زندگی های متفاوت را بررسی کرده و مورد ارزیابی نظام دار قرار دهد. او می تواند درباره اندیشه های خود به تفکر بپردازد و آرمان هایی برای خود و آینده اش بسازد. در این مرحله، محتوای فکر گسترش و عمق می یابد.<ref> روانشناسی رشد با نگرش به منابع اسلامی ج۱، ص۳۶.</ref> | | == ۳. رشد عاطفی == |
| | رشد عاطفی و احساسی از شرایط لازم برای ازدواج است و دارای محاسن و مزایای زیادی است. از جمله اینکه قدرت محرکه انسان است، عامل اتصال و پیوستگی و تلطیف انسانها و جوامع است، از مهمترین عوامل موفقیّت در زندگی زناشویی است. فرد برخوردار از رشد عاطفی، مهار احساسات منفی و مثبت خود را در دست دارد. او در ابراز خشم و ترس، گریه و شادی، محبّت و غیره در محدوده مورد قبول جامعه عمل می‌کند، نه همانند یک کودک. رشد عاطفی نیز مانند رشد عقلی به سنّ تقویمی نیست، بلکه به میزان یادگیری، تجارب فرد و از همه مهمتر تعامل عاطفی کودک با والدین و دیگر بزرگسالان آموخته می‌شود.<ref>جوان و تشکیل خانواده، استادان طرح جامع آموزش خانواده، چاپ سوم، ۱۳۷۶، ص۱۳۵.</ref> |
|
| |
|
| در ازدواج، فکر یک جوان بالغ تا جایی گسترش و عمق می یابد که انعطاف پذیر، باز، همه جانبه نگر، و سازگار شونده با راههای جدید باشد. به عبارت دیگر، انسان رشد یافته و پخته به استدلال های خود، جنبه شخصی و اختصاصی می دهد و برای حل مسائل مبهم و پیچیده از تجربه های شخصی و تمام نظام روان شناختی خود (منطق، انگیزش ها و ارزش ها و دریافت های اجتماعی، فرهنگی و تاریخی) کمک می گیرد.
| | == ۴. رشد اجتماعی == |
| | رشد اجتماعی رابطه نزدیکی با رشد عقلی و رشد عاطفی دارد. انسان دارای چهار دنیای اجتماعی است: خانواده، مدرسه، شغل و دوستان که فرد را باید از نظر اجتماعی در آنها مورد ارزیابی و بررسی قرار داد. فردی که از رشد اجتماعی برخوردار است روابط اجتماعی (از جمله رابطه بین زن و شوهر) را بهتر درک می‌کند، به دیگران احترام می‌گذارد، حقوق دیگران را محترم می‌شمارد، نقش، وظایف و مسئولیتهای مربوط به خویش را به نحو أحسن انجام می‌دهد.<ref>جوان و تشکیل خانواده، استادان طرح جامع آموزش خانواده، چاپ سوم، ۱۳۷۶، ص۱۳۶.</ref> |
|
| |
|
| ==بلوغ عاطفی== | | == ۵. رشد اخلاقی == |
| | | روابط زناشویی همانند هر ارتباط اجتماعی دیگر بین انسانها با در نظر گرفتن ارزشهای اخلاقی و معنوی زن و مرد است که منجر به سعادت و معنویت زندگی آنان می‌گردد. بسیاری از امور و مسائل زندگی زناشویی در چهارچوب اخلاق و فضایل اخلاقی قابل حلّ است و هر اندازه زن و شوهر متخلّق به اخلاق و رفتار پسندیده مانند صداقت و گذشت، درستی و فداکاری و… باشند زندگی شان از سلامت و آرامش بیشتری برخوردار خواهد بود.<ref>جوان و تشکیل خانواده، استادان طرح جامع آموزش خانواده، چاپ سوم، ۱۳۷۶، ص۱۳۷.</ref> |
| جوان بعد از این که هویت اصلی خود را یافت، علاوه بر این که استقلالش را از والدین و نهاد های حمایتی شبیه به والدین مانند مدرسه پی می ریزد و کارکرد یک بزرگسال بالغ و مسئول را آغاز می کند، روابط صمیمی با دیگران را به شکل دوستی های نزدیک برقرار می کند در این نوع صمیمیت، روابط، گسترش و عمق می یابد و به همراه احساس توجه و تعهد آزادانه و با حفظ خود کفایی، هویت خود را با هویت فرد دیگری، ترکیب می کند. افرادی که نتوانند چنین رابطه صمیمی برقرار نمایند، در یک حالت انزوا به سر خواهند برد.<ref>دوان شولتز، نظریه های شخصیت، ترجمه کریمی یوسف و همکاران، ۱۳۸۴، نشر ارسباران، چاپ پنجم، ص۳۳۲ ـ ۳۳۳.</ref> بنابر این در قدم اول، شخص باید بتواند درک کند من کیستم؟ برای چه زندگی می کنم و به کجا خواهم رفت و مرحله دوم مرحله بالاتر است علاوه بر این که خود را یافته است می خواهد روابط خود را اصلاح کند و به یک صمیمیت پایدار برسد. صمیمیت در روابط با خودش، صمیمیت در رابطه با خدایش و صمیمیت با هم نوعانش.
| |
|
| |
|
| نتیجه: فرد بالغ کسی است که علاوه بر رسیدن به بلوغ جنسی، جسمی، شناختی، اجتماعی، به مرحله شناخت خود، شناخت فرهنگ و جامعه برسد. اعتقادات اساسی او از خرد، استدلال عقلانی، فطری و وجدانی سرچشمه بگیرد و روابط وی بر اساس مهربانی، صمیمیت، و محبت پایه ریزی شود.
| |
|
| |
|
| تأکيد: در مورد ازدواج باید توجه داشت که در همه انواع بلوغ لازم نیست فرد به حد نهایت آن دست یافته باشد بلکه در برخی انواع بلوغ مثل بلوغ جنسی و بلوغ در حدی که اطلاق این لفظ مناسب باشد، لازم است اما در برخی از موارد نفس وجود نشانه های سلامت و موفقیت، کفایت می کند و لازم نیست فرد به حد اعلای بلوغ رسیده باشد.
| |
|
| |
|
| بنا به نظر متخصصان، سن مناسب برای ازدواج در دختران از پانزده سال به بعد است و در پسران از ۱۸ سال به بعد.<ref>تقویت نظام خانواده و آسیب شناسی آن، مجموعه مقالات، ج۱، ص۷۶ مقاله اهمیت ازدواج و سن مناسب آن نویسنده پناهی، علی احمد، قم، انتشارات موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی ـ رحمه الله علیه ـ ، ۱۳۸۶.</ref> و شما می توانید با سنجش شرائط خود و تطبیق آن بر مطالب ارائه شده و میانگین سنی ذکر شده به جمع بندی لازم برسید.
| |
|
| |
|
|
| |
|
| {{پایان پاسخ}}
| | <span></span> |
|
| |
|
| {{مطالعه بیشتر}} | | {{مطالعه بیشتر}} |
| خط ۷۸: |
خط ۷۸: |
| == مطالعه بیشتر == | | == مطالعه بیشتر == |
| رجبیان، زهره، سن ازدواج دختران، تهران: سفیر صبح: شورای فرهنگی اجتماعی زنان، ۱۳۸۰. | | رجبیان، زهره، سن ازدواج دختران، تهران: سفیر صبح: شورای فرهنگی اجتماعی زنان، ۱۳۸۰. |
| {{پایان مطالعه بیشتر}}
| | |
| | <span></span> |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |