ستایش خداوند از خود در قرآن

(تغییرمسیر از ستایش خدا از خود)
سؤال

ستایش خداوند از خود در قرآن برای چیست؟

خداوند در چندین آیه، بعد از خلقت انسان و آسمان‌ها و زمین خود را ستایش کرده است. اما نه از نوع ستایش انسانی، بلکه هدف از این کار، توصیف قدرت خدایی‌اش است تا انسان‌ها را متوجه خالقیت و ربوبیت خود سازد و از عبادت غیر خودش بازدارد.

ستایش پس از آفرینش انسان و آسمان و زمین

خداونددر چندین آیه قرآن،[۱] پس و پیش از بیان خلقت انسان و مراحل آن و نیز آفرینش آسمان و زمین، واژه «تبارک» را برای خود به کار می‌برد و خود و خالقیت خود را ستایش می‌کند: ﴿تَبَارَکَ الَّذِی بِیَدِهِ الْمُلْکُ وَهُوَ عَلَیٰ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ؛ بزرگوار [و خجسته] است آنکه فرمانروایی به دست اوست و او بر هر چیزی تواناست.(ملک:۱)

«تبارک» از ماده «برکت» به معنی دوام و بقاء و زوال‌ناپذیری آمده، و در مورد هر نعمتی که پایدار و با دوام باشد گفته شده است. در آیه فوق در حقیقت دلیل مبارک بودن ذات پاک خدا ذکر شده و آن مالکیت و حاکمیت او بر جهان و قدرت او بر همه چیز است، و به همین دلیل وجودی است زوال‌ناپذیر و پربرکت.[۲]

مفسران گفته‌اند لایقترین وجود برای صفت «مبارک» همان وجود خدا است؛ او وجودی است مبارک ازلی، ابدی و سرچشمه همه برکات و نیکی‌ها و خیر مستمر.[۳] کلمه «تبارک» در باره هر چیزی استعمال شود از کثرت صدور خیرات و برکات از آن چیز خبر می‌دهد و به معنای ثبوت خیر در هر چیز است.[۴] برخی هم گفته‌اند به معنای تعظّم و تمجّد: بزرگوار و مجید است‏.[۵]

جستارهای وابسته

منابع

  1. سوره غافر، آیه ۶۴، سوره مؤمنون، آیه ۱۴، سوره اعراف، آیه ۵۴، سوره فرقان، آیه ۱، سوره ملک، آیه ۱.
  2. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۴، ص۳۱۶.
  3. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۶، ص۲۰۸.
  4. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه: محمد باقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ج۱۹، ص ۵۸۴. و ج۱۵، ص۲۳۸.
  5. ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، ج۱۴، ص۱۹۲.