پیامدهای دروغ
(تغییرمسیر از آسیب های کذب)
سؤال
آسیب‌ها و پیامدهای دروغ چیست؟
دروغ دارای آثار منفیِ فردی و اجتماعی است. نابودی ایمان، محروم شدن از هدایت خدا و از بین رفتن حیا، برخی از پیامدهای فردی دروغ است. دروغگو در اجتماع نیز دچار آسیب‌هایی شده که مهمترین آن کاهش اعتمادِ اجتماع به او است.
پیامدهای فردی
دروغ پیامدهای فراوانی نسبت به فرد دروغگو به همراه دارد، که برخی از آنها چنین‌اند:
- نابودی ایمان: دروغ با ایمان ناسازگار است و ضعف و نابودی آن را در پی دارد. بر اساس روایتی از امام علی(ع)، دروغ ایمان را از انسان دور می‌کند.
- محروم شدن از هدایت: دروغ انسان را از هدایت الهی محروم می‌کند. بر پایه قرآن، خداوند دروغگویِ ناسپاس را هدایت نمی‌کند.
- زمینه‌سازی کفر و نفاق: دروغ گاه زمینه کفر یا نفاق را در انسان فراهم می‌سازد. زمانی که دل دروغگو از ایمان خالی شد، کفر یا نفاق به آن راه خواهد یافت.
- از بین رفتن جوانمردی: وقتی دروغ، عادت فرد شود، ممکن است جوانمردی او از میان برود، چنانکه امام علی(ع) در روایتی به این مطلب اشاره کرده است.
- فراموشی: به گفته امام صادق(ع)، یکی از کمک‌های خداوند به انسان‌ها در مقابل دروغگویان، فراموشکار شدن آنها است. خبرهای دروغگو، با واقع مخالف است و مخالفت با واقع، مرز و معیار یکسانی ندارد؛ بنابراین، چه بسا خبرهای او از یک واقعه، با هم سازگار و یکسان نباشد.
- سرزنش و پشیمانی: سرانجام، دروغگو رسوا می‌شود و نتیجه آن، سرزنش شدن و پشیمانی از کرده خویش است.
- از بین رفتن حیا: کسی که عادت کند بدون توجه به ارزش انسانیِ دیگران، به آنها دروغ بگوید، حیا را میان خود و دیگران از بین می‌برد؛ چنانکه امام علی(ع) نیز، دروغگو را بی‌حیا دانسته است.[۱]
پیامدهای اجتماعی
یکی از پیامدهای اجتماعی دروغ، کاهش اعتماد به او در اجتماع است. دروغگو قابل اطمینان نبوده و مردم به او اعتماد نمی‌کنند؛ از این رو نزد مردم ارزش ندارد. ارزش انسان در جامعه بشری به اطمینان و اعتماد مردم به او است. بر اساس روایتی از امام صادق(ع) کسی که زیاد دروغ می‌گوید، ارزشش نزد خدا و نزد خلق او، از بین می‌رود.[۱]