نمایش مبدأ برای همگانی بودن یا نبودن عذاب قبر

{{شروع متن}}
{{سوال}}
آیا عذاب قبر همگانی است، یا برخی استثنا شده‌اند؟
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}منابع اسلامی، اشاره‌ای بر عذاب و فشار قبر برای برخی افراد از جمله [[پیامبران|انبیا]] و [[امامان معصوم(ع)]] نکرده‌اند. عالمان اسلامی معتقدند این افراد گناهی ندارند و دلیلی بر عذاب آن‌ها وجود ندارد. [[شهید|شهیدان]] نیز از پرسش و پاسخ در [[قبر]] معاف شده‌اند؛ [[پیامبر خدا(ص)]] در پاسخ به این پرسش که چرا شهید در قبر، مورد امتحان و آزمایش قرار نمی‌گیرد؟ چنین پاسخ داد که همان شمشیر که بر سرش فرود می‌آید، کفایت می‌کند.<ref>فروع الکافی، ج۵، ص۵۶، کتاب الجهاد، فضل الشهاده، ح ۵.</ref>

از برخی روایات چنین استفاده شده که عذاب و فشار قبر، برای مؤمن نیست؛ [[امام صادق(ع)]] در پاسخ به یکی از شاگردانش به نام [[ابوبصیر]]، فشار قبر را برای مؤمنان ندانست.<ref>کلینی، الكافی، ج۳، ص۱۳۰.</ref>

اما از ظاهر برخی روایات، به‌دست آورده‌اند که فشار قبر همگانی است؛ پیامبر اسلام(ص) پس از خاک سپاری جنازه یکی یارانش به نام [[سعد بن معاذ]]، فشار قبر را برای همگان دانست<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۲۱.</ref> و گفت اگر کسی از فشار قبر، رهایی می‌یافت، سعد بن معاذ از آن افراد بود.<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۳۶، ح ۶; بحار الانوار، ج۶، ص۲۶۱، ح ۱۰۲; و علم الیقین، ج۲، ص۱۰۶۸.</ref>

امام صادق(ع) در پاسخ به این سوال که آیا فردی از فشار قبر، رهایی می‌یابد؟ افراد بسیار اندکی را نجات یافته از عذاب قبر دانست.<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۳۶، ح ۶.</ref>

[[علامه مجلسی]] از عالمان بزرگ شیعه در جمع این روایات، معتقد است که مراد از فشار قبر نداشتن مومنان، عذاب و فشار شدید است. او همچنین معتقد است؛ مؤمن، فشار قبر تنبیهی و از باب غضب الهی ندارد؛ بلکه فشار قبر، برای کفاره گناهان او است<ref>محمد باقر مجلسی، حق الیقین، ص۴۹۲; و عبدالله شبّر، حق الیقین، ج۲، ص۳۹۲.</ref> و روایت «فشار و عذاب قبر برای مؤمن، کفارهٔ (تاوان) کارهایی است که انجام داده است» شاهد بر این مطلب است.<ref>بحار الانوار، ج۶، ص۲۲۱.</ref>

علامه مجلسی در مورد کسانی که از امام علی(ع) پیروی کرده، از دشمنانش بیزاری جسته، حلالش را حلال و حرامش را حرام دانسته‌اند؛ معتقد است خداوند این افراد را در برزخ به‌جهت گناهان بدون توبه، عذاب می‌کند تا در قیامت پاک باشند.<ref>بحار الانوار، ج۶، ص۲۴۶، ح ۷۷.</ref>

== مواردی در رفع عذاب قبر ==
{{همچنین ببینید|نقش دعا و خیرات در کاهش عذاب قبر}}
براساس روایات، برخی کارهای خوب، سبب کاهش یا آمرزش فشار قبر می‌شود؛ رقیه دختر پیامبر اکرم(ص) از کسانی است که پیامبر برای او طلب بخشش از عذاب قبر کرد و خداوند هم او را رهایی بخشید.<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۱، ح ۱۸.</ref> [[فاطمه بنت اسد]]؛ مادر امام علی(ع) نیز با دعای پیامبر(ص) و دفن در پیراهن پیامبر، شامل رها از عذاب قبر شد.<ref>گفتار صدوق، ص۴۸; و مجلسی، حق الیقین، ص۴۸۲.</ref> 

برخی افراد از عذاب و فشار قبر معاف هستند:

* کسانی که حداقل چهل نفر به خوبی او شهادت دهند و از خداوند برای او طلب مغفرت کنند.<ref>منازل الآخره، ص۲۶–۳۰.</ref>

* کسانی که رکوع نمازشان کامل و تمام باشد.<ref>عبدالله شبّر، حق الیقین، ج۲، ص۳۹۱; و بحارالانوار، ج۶، ص۲۴۴.</ref>
* افرادی که در هر شب جمعه، [[سوره نساء]] را بخوانند.
* کسانی که بر خواندن [[سوره زخرف]] مداومت دارند.
* اهل نماز شب.<ref>منازل الآخره، ص۲۶–۳۰.</ref>

== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پایان پاسخ}}
{{شاخه
| شاخه اصلی = کلام
| شاخه فرعی۱ = معاد
|شاخه فرعی۲ =قبر
|شاخه فرعی۳ =عذاب قبر
}}
{{تکمیل مقاله
 | شناسه =-
 | تیترها =شد
 | ویرایش =شد
 | لینک‌دهی =شد
 | ناوبری =
 | نمایه =
 | تغییر مسیر =
 | ارجاعات =
 | بازبینی =
 | تکمیل =
 | اولویت =ج
 | کیفیت =ج
}}
{{پایان متن}}