نام‌گذاری فرزندان: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
 
{{تربیت فرزند}}
انتخاب نام نیکو برای فرزندان در آموزه های دینی، از حقوقی است که بر عهده والدین گذاشته شده است. اهل بیت در روایات زیادی پیروان خویش را به اهتمام در نام گذاری صحیح توصیه نموده اند تا آنجا که قبل از تولد نامگذاری شوند و یا برای فرزندان سقط شده  هم اسمی بگذارند. به اعتقاد کارشناسان انتخاب نام نیکو تأثیر روانشناختی بر شخصیت و سرنوشت انسان دارد. در متون دینی توصیه به نام‌گذاری افراد به نام پیامبران و معصومان(ع) وارد شده است.
==انتخاب نام نیکو از منظر آموزه های دینی==
==انتخاب نام نیکو از منظر آموزه های دینی==


خط ۱۰: خط ۱۱:
در آموزه های دینی و تعالیم اسلامی سفارش زیادی در مورد انتخاب نام نیک برای فرزندان شده است به طوری که این مهم از جمله حقوق مسلَّم فرزندان بر پدر و مادر به شمار می آید:
در آموزه های دینی و تعالیم اسلامی سفارش زیادی در مورد انتخاب نام نیک برای فرزندان شده است به طوری که این مهم از جمله حقوق مسلَّم فرزندان بر پدر و مادر به شمار می آید:


* پیامبر اعظم(ص) در این مورد فرمودند: {{عربی|حَقُّ الوَلدِ على والِدِهِ أن يُحَسِّنَ اسمَهُ|ترجمه=حق فرزند بر پدر آن است که نام خوبی بر او بنهد.}}<ref>نورى، حسين بن محمد تقى، ‏مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل‏، ج۱۵، ص۱۶۹، قم‏: مؤسسه آل البيت عليهم السلام‏، ۱۴۰۸ق‏.</ref>
* پیامبر اعظم(ص) در این مورد فرمودند: {{عربی|حَقُّ الوَلدِ على والِدِهِ أن يُحَسِّنَ اسمَهُ|ترجمه=حق فرزند بر پدر آن است که نام خوبی بر او بنهد.}}<ref>نورى، حسين بن محمد تقى، ‏مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل‏، قم‏: مؤسسه آل البيت‏، ۱۴۰۸ق‏، ج۱۵، ص۱۶۹.</ref>


* آن حضرت در جای دیگر می فرمایند: {{عربی|إنَّ أوَّلَ ما يَنحَلُ أحَدُكُم وَلَدَهُ، الاسمُ الحَسَنُ، فَلْيُحَسِّنْ أحَدُكُمُ اسمَ وَلَدِهِ|ترجمه=اولین هدیه‌ای که هر یک از شما به فرزندش می بخشد نام خوب است، پس بهترین نام را برای فرزند خود انتخاب کنید.}}<ref>نورى، حسين بن محمد تقى، ‏مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل‏، ج۱۵، ص۱۲۷، قم‏: مؤسسه آل البيت عليهم السلام‏، ۱۴۰۸ق‏.</ref>
* آن حضرت در جای دیگر می فرمایند: {{عربی|إنَّ أوَّلَ ما يَنحَلُ أحَدُكُم وَلَدَهُ، الاسمُ الحَسَنُ، فَلْيُحَسِّنْ أحَدُكُمُ اسمَ وَلَدِهِ|ترجمه=اولین هدیه‌ای که هر یک از شما به فرزندش می بخشد نام خوب است، پس بهترین نام را برای فرزند خود انتخاب کنید.}}<ref>محدث نورى، ‏مستدرك الوسائل، قم‏، مؤسسه آل البيت، ۱۴۰۸ق‏، ج۱۵، ص۱۲۷.</ref>


* در روایت امام کاظم(ع) نیز می‌فرماید: {{عربی|أوَّلُ ما يَبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ أن يُسَمِّيَهُ بِاسمٍ حَسَنٍ، فَلْيُحَسِّنْ أحَدُكُمُ اسمَ وَلَدِهِ|ترجمه=نخستين احسانى كه مرد به فرزند خود مى كند، اين است كه نام نيكويى برايش انتخاب كند. بنا بر اين، هر يك از شما نامى نيكو بر فرزندش نهد.}}<ref>حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، ج۲۱، ص۳۸۹، قم‏: مؤسسه آل البيت عليهم السلام، ۱۴۰۹ق.</ref>
* در روایت امام کاظم(ع) نیز می‌فرماید: {{عربی|أوَّلُ ما يَبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ أن يُسَمِّيَهُ بِاسمٍ حَسَنٍ، فَلْيُحَسِّنْ أحَدُكُمُ اسمَ وَلَدِهِ|ترجمه=نخستين احسانى كه مرد به فرزند خود مى كند، اين است كه نام نيكويى برايش انتخاب كند. بنا بر اين، هر يك از شما نامى نيكو بر فرزندش نهد.}}<ref>حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، قم، مؤسسه آل البيت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۸۹.</ref>


بر اساس معارف اسلامی کاربرد نام، محدود به دنیا نمی‌باشد:
بر اساس معارف اسلامی کاربرد نام، محدود به دنیا نمی‌باشد:
* پیامبر اعظم(ص) می‌فرمایند: {{عربی|استَحسِنُوا أسماءَكُم؛ فإنّكُم تُدعَوْنَ بها يَومَ القِيامَه: قُمْ يا فُلانَ ابنَ فُلانٍ إلى نورِكَ و قُمْ يا فُلانَ ابنَ فُلانٍ لا نُورَ لَكَ|ترجمه=نام نیکو بر خود نهید، زیرا در قیامت به این نام ها خوانده می شوید: فلانی پسر فلانی بر خیز به سوی نور خود برو و فلانی پسر فلانی برخیز که نوری نداری.}}<ref>حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، ج۲۱، ص۳۸۹، قم‏: مؤسسه آل البيت عليهم السلام، ۱۴۰۹ق.</ref>  
* پیامبر اعظم(ص) می‌فرمایند: {{عربی|استَحسِنُوا أسماءَكُم؛ فإنّكُم تُدعَوْنَ بها يَومَ القِيامَه: قُمْ يا فُلانَ ابنَ فُلانٍ إلى نورِكَ و قُمْ يا فُلانَ ابنَ فُلانٍ لا نُورَ لَكَ|ترجمه=نام نیکو بر خود نهید، زیرا در قیامت به این نام ها خوانده می شوید: فلانی پسر فلانی برخیز به سوی نور خود برو و فلانی پسر فلانی برخیز که نوری نداری.}}<ref>حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، قم، مؤسسه آل البيت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۸۹.</ref>  


* پیامبر اعظم(ص) می‌فرمایند: {{عربی|سَمُّوا أَسْقَاطَكُمْ فَإِنَّ النَّاسَ إِذَا دُعُوا يَوْمَ الْقِيَامَه بِأَسْمَائِهِمْ تَعَلَّقَ الْأَسْقَاطُ بِآبَائِهِمْ فَيَقُولُونَ لِمَ لَمْ تُسَمُّونا|ترجمه=بچه‌های سقط شده را نامگذاری کنید، چون در روز قیامت که مردم را به اسم می‌خوانند، بچه های سقط شده به پدرانشان اعتراض می‌کنند که چرا برای ما اسم نگذاشتید؟}}
* پیامبر اعظم(ص) می‌فرمایند: {{عربی|سَمُّوا أَسْقَاطَكُمْ فَإِنَّ النَّاسَ إِذَا دُعُوا يَوْمَ الْقِيَامَه بِأَسْمَائِهِمْ تَعَلَّقَ الْأَسْقَاطُ بِآبَائِهِمْ فَيَقُولُونَ لِمَ لَمْ تُسَمُّونا|ترجمه=بچه‌های سقط شده را نامگذاری کنید، چون در روز قیامت که مردم را به اسم می‌خوانند، بچه های سقط شده به پدرانشان اعتراض می‌کنند که چرا برای ما اسم نگذاشتید؟}}


* امام علی(ع) نیز می‌فرماید: {{عربی|سَمُّوا أَوْلَادَكُمْ قَبْلَ أَنْ يُولَدُوا فَإِنْ لَمْ تَدْرُوا أَ ذَكَرٌ أَمْ أُنْثَى فَسَمُّوهُمْ بِالْأَسْمَاءِ الَّتِي تَكُونُ لِلذَّكَرِ وَ الْأُنْثَى فَإِنَّ أَسْقَاطَكُمْ إِذَا لَقُوكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَه وَ لَمْ تُسَمُّوهُمْ يَقُولُ السِّقْطُ لِأَبِيهِ أَلَّا سَمَّيْتَنِي|ترجمه=فرزندان تان را قبل از تولد نامگذاری کنید. اگر جنسیت آنها را نمی دانید به اسمی نامگذاری کنید که مشترک بین دو جنس است؛ چون در روز قیامت بچه های سقط شده به پدرانشان اعتراض می‌کنند که چرا برای ما اسم نگذاشتید؟!}}<ref>حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، ج۲۱، ص۳۸۷، قم‏: مؤسسه آل البيت عليهم السلام، ۱۴۰۹ق.</ref>
* امام علی(ع) نیز می‌فرماید: {{عربی|سَمُّوا أَوْلَادَكُمْ قَبْلَ أَنْ يُولَدُوا فَإِنْ لَمْ تَدْرُوا أَ ذَكَرٌ أَمْ أُنْثَى فَسَمُّوهُمْ بِالْأَسْمَاءِ الَّتِي تَكُونُ لِلذَّكَرِ وَ الْأُنْثَى فَإِنَّ أَسْقَاطَكُمْ إِذَا لَقُوكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَه وَ لَمْ تُسَمُّوهُمْ يَقُولُ السِّقْطُ لِأَبِيهِ أَلَّا سَمَّيْتَنِي|ترجمه=فرزندان تان را قبل از تولد نامگذاری کنید. اگر جنسیت آنها را نمی دانید به اسمی نامگذاری کنید که مشترک بین دو جنس است؛ چون در روز قیامت بچه های سقط شده به پدرانشان اعتراض می‌کنند که چرا برای ما اسم نگذاشتید؟!}}<ref>حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، قم، مؤسسه آل البيت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۸۷.</ref>
 
فایده نام گذاری افراد به نام پیامبران و ائمه معصومین((ع))
 
شکی در این نیست که انتخاب نام های بزرگان و شخصیت ها بر افراد، باعث می شود که صاحب نام احساس نوعی بزرگی و وقار در خود نماید و همرنگی خود با شخصیت مورد نظر را مضاعف نماید. این احساس روز به روز بیشتر و باعث اثرگذاری بر گفتار و رفتار او می گردد تا جایی که خود را مسئول حراست از قداست آن نام می شمارد.
 
انتخاب نام های شخصیت های دینی یا مناسبت های مذهبی بر افراد نشانه علاقه به آن حقایق است مثل نام های ائمه معصومین((ع))، پیامبران و یا نام ماه های قمری همچون محرم، صفر، رجب و رمضان بر افراد که ارزش حوادث آن مناسبت ها و شخصیت های آن زمان ها را برای شنونده یادآوری می کند و مخاطب در می یابدکه این نام متعلق به یک مسلمان است.
 
در روایتی از امام صادق ((ع)) سؤال شد: «إِنَّا نُسَمِّي بِأَسْمَائِكُمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِكُمْ فَيَنْفَعُنَا ذَلِكَ فَقَالَ إِي وَ اللَّهِ وَ هَلِ الدِّينُ إِلَّا الْحُبُّ قَالَ اللَّهُ إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ؛ ما فرزندانم مان را به نام های شما و پدران تان نامگذاری می کنیم، آیا نامگذاری فرزندان به نام های ائمه سودی دارد؟ حضرت فرمود: آری، مگر دین چیزی جز محبت است؟ هم چنان که خداوند می فرماید: اگر خدا را دوست مى‏داريد پس از من پيروى كنيد تا خدا نيز شما را دوست بدارد و گناهان تان را ببخشايد و خدا بسيار آمرزنده و مهربان است.»<ref>مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، ‏بحارالأنوار، ج۱۰۱، ص۱۳۰، بيروت‏: دار إحياء التراث العربي، ‏۱۴۰۳ق.</ref>
 
این نکته را هم در نظر بگیرید وقتی نامی برای کسی انتخاب می شود نوعی رابطه ی عاطفی بین صاحب نام و شخصیت مورد نظر یا مکان مورد نظر که بدان نام می باشد برقرار می گردد، نام حسین پیوند حماسی با حضرت سیدالشهداء ((ع)) برقرار می کند و نام محرم محبت به شخصیت های این ماه و بغض به دشمنان اهل بیت را گوشزد می نماید. امام حسین ((ع)) به خاطر علاقه زیادی که به پدرش علی ((ع)) و مادرش فاطمه (سلام‌الله‌علیها) داشت؛ نام فرزندان خود را فقط «علی» و «فاطمه» می گذاشت و برای جلوگیری از تشابه اسمی پسوند اصغر، صغری، اوسط، وسطی، اکبر و کبری را بعد از نام هر یک اضافه می نمود مثل علی اصغر، علی اوسط، علی اکبر، یا فاطمه صغری، فاطمه وسطی و فاطمه کبری.
 
چگونگی تأثیر روانشناختی انتخاب نام نیکو بر شخصیت و سرنوشت انسان


اقتضای طبیعت انسان به گونه ای است که تلقین در او اثر می گذارد به نحوی که حتی اگر در ابتدا چیزی را قبول نداشته باشد با تلقین پذیرا می شود. تصور کنید یک مربی و یا پدر و مادر دائماً در گوش طفلی که یک بار دروغ گفته بخوانند دروغگو. او که تازه دارد هویت خودش را با جمع آوری اطلاعات پیرامونش شناسائی کرده و شخصیت سازی می کند با تلقین و شنیدن مکرر این وصف کم کم باور می کند که یک دروغگو است و چه بسا با داشتن اراده ای ضعیف درصدد حذف این صفت در خود بر نیاید و با تکرار این عمل در آینده به یک دروغگوی حرفه ای تبدیل شود مگر این که اراده او بر این اقتضا غلبه کند و نتیجه را تغییر دهد. به هر حال، تأتیر تلقین غیر قابل انکار است. از سوی دیگر، کودکی را تصور کنید که به او تلقین می شود که شما بسیار باادب و منظم و خوش سلیقه اید و... همین فرآیند در تلقین مثبت انجام می گیرد و شخصیت، سرنوشت و آینده طفل متأثر از آن تلقین خواهد بود مگر این که عوامل دیگری با اقتضائات متضاد به میان بیاید و آن اثر را خنثی یا کم رنگ کنند.
== توصیه به نام‌گذاری افراد به نام پیامبران و معصومان(ع) ==
انتخاب نام‌های بزرگان و شخصیت‌ها بر افراد، باعث می‌شود که صاحب نام احساس نوعی بزرگی و وقار در خود نماید و همرنگی خود با شخصیت مورد نظر را مضاعف نماید. این احساس روز به روز بیشتر و باعث اثرگذاری بر گفتار و رفتار او می‌گردد تا جایی که خود را مسئول حراست از قداست آن نام می‌شمارد.


با این توضیحات بهتر می توان نقش مهم انتخاب نامی نیکو برای فرزندان را در هویت یابی و شخصیت سازی وجهت دهی رفتاری فرزندان به سوی نیکی ها وکسب کمالات انسانی درک نمود.
انتخاب نام شخصیت‌های دینی یا مناسبت‌های مذهبی بر افراد، نشانه علاقه به آن حقایق است. نام‌های معصومان(ع)، پیامبران یا نام ماه‌های قمری همچون محرم، صفر، رجب و رمضان بر افراد که ارزش حوادث آن مناسبت‌ها و شخصیت‌های آن زمان‌ها را برای شنونده یادآوری می‌کند و مخاطب در می‌یابد که این نام متعلق به یک مسلمان است.


ضمن این که اهمیت انتخاب نام شریف معصومین (علیهم‌السلام) که صاحب شخصیت توحیدی، واسطه فیض الهی و رساننده مخلوقات به کمالات شان هستند، بیش از پیش آشکار می گردد. تلقین مثبت به خاطر معنای مثبت این نام های پر معنا و زیبا همراه با تذکر و یاد آوری ولی نعمت و صاحبان اصلی این نام های شریف که موجب برقراری ارتباط و تحکیم پیوند بین فرزندان و اهل بیت عصمت و طهارت خواهد شد.
در روایتی از امام صادق(ع) سؤال شد: ما فرزندانمان را به نام‌های شما و پدرانتان نام‌گذاری می‌کنیم، آیا نامگذاری فرزندان به نام‌های ائمه سودی دارد؟ امام فرمود: آری، مگر دین چیزی جز محبت است؟ هم چنان‌که خداوند می‌فرماید: اگر خدا را دوست می‌دارید پس از من پیروی کنید تا خدا نیز شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشاید و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.»<ref>مجلسی، محمد باقر، ‏بحارالأنوار، بیروت‏، دار إحیاء التراث، ‏۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۳۰. ‏</ref>


یک پیشنهاد
وقتی نامی برای کسی انتخاب می‌شود نوعی رابطه عاطفی بین صاحب نام و شخصیت مورد نظر یا مکان مورد نظر که بدان نام می‌باشد برقرار می‌گردد. نام حسین پیوند حماسی با حضرت سیدالشهداء(ع) برقرار می‌کند و نام محرم محبت به شخصیت‌های این ماه و بغض به دشمنان اهل بیت را گوشزد می‌نماید.


والدين براي انتخاب نام برای فرزندان شان بايد تمام سعي و تلاش خود را به كار ببرند تا با هم فکری و توافق یکدیگر نامي زيبا، مناسب و پُرمحتوا براي فرزند دلبندشان برگزينند و از اسامي زشت و سبك كه ممكن است در زمان طفوليت بسيار زيبا و شيوا جلوه كند ولي، براي سنين جواني يا بزرگسالي سبك و احیاناً خجالت‌آور باشد، پرهيز نمايند؛ چه اين كه اين گونه از اسامي و القاب، دستاويزي خواهد شد براي تمسخر ديگران. گويند روزي امام صادق(ع) به عبدالملك بن اعين فرمودند: «چرا نام پسرت را ضريس گذاشتي؟ عبدالملك بي‌ادبي كرد و گفت: چطور پدرت تو را جعفر ناميد؟ امام صادق(ع) فرمودند: جعفر نام نهري روان در بهشت است؛ اما ضريس نام شيطان است.»<ref>نورى، حسين بن محمد تقى، ‏مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل‏، ج۴، ص۴۴۷، قم‏: مؤسسه آل البيت عليهم السلام‏، ۱۴۰۸ق؛ بروجردى، آقا حسين، ‏جامع أحاديث الشيعه، ج۲۶، ص۷۳۲، تهران‏: انتشارات فرهنگ سبز، ۱۳۸۶.‏</ref>
== تأثیر روانشناختی انتخاب نام نیکو بر شخصیت و سرنوشت انسان ==
اقتضای طبیعت انسان به گونه ای است که تلقین در او اثر می‌گذارد به نحوی که حتی اگر در ابتدا چیزی را قبول نداشته باشد با تلقین پذیرا می‌شود. تصور کنید یک مربی یا پدر و مادر دائماً در گوش طفلی که یک بار دروغ گفته بخوانند دروغگو. او که تازه دارد هویت خودش را با جمع‌آوری اطلاعات پیرامونش شناسائی کرده و شخصیت سازی می‌کند با تلقین و شنیدن مکرر این وصف کم‌کم باور می‌کند که یک دروغگو است و چه بسا با داشتن اراده ای ضعیف درصدد حذف این صفت در خود بر نیاید و با تکرار این عمل در آینده به یک دروغگوی حرفه ای تبدیل شود مگر این که اراده او بر این اقتضا غلبه کند و نتیجه را تغییر دهد. به هر حال، تأثیر تلقین غیرقابل انکار است. از سوی دیگر، کودکی را تصور کنید که به او تلقین می‌شود که شما بسیار باادب و منظم و خوش سلیقه اید و… همین فرایند در تلقین مثبت انجام می‌گیرد و شخصیت، سرنوشت و آینده طفل متأثر از آن تلقین خواهد بود مگر این که عوامل دیگری با اقتضائات متضاد به میان بیاید و آن اثر را خنثی یا کم رنگ کنند.


آن حضرت در روایت دیگری می فرماید: «كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صيُغَيِّرُ الْأَسْمَاءَ الْقَبِيحَه فِي الرِّجَالِ وَ الْبُلْدَان‏؛ رسول خدا(ص) نام های زشت افراد و شهرها را تغییر می داد.»<ref>مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، ‏بحارالأنوار، ج۱۰۱، ص۱۲۷، بيروت‏: دار إحياء التراث العربي، ‏۱۴۰۳ق.‏</ref>
با این توضیح می‌توان نقش مهم انتخاب نامی نیکو برای فرزند را در هویت‌یابی و شخصیت سازی و جهت دهی رفتاری فرزندان به سوی نیکی‌ها و کسب کمالات انسانی درک نمود.


پیشنهاد ما به شما این است که اگر صلاح بدانید و تمایل داشته باشید اسمی برای دخترتان انتخاب کنید که آن اسم محبوب اهلبیت (علیهم‌السلام) باشد. انتخاب اسامی، القاب و کنیه پیامبران، ائمه معصومین (علیهم‌السلام) و حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) و یا مشتقات آن، مسلماً خيرات و بركات مادي و معنوي فراواني را در زندگي دنيا و آخرت به ارمغان مي‌آورد و سبب ناراحتي و تنفر شيطان مي گردد.
ضمن این که اهمیت انتخاب نام معصومان(ع) که صاحب شخصیت توحیدی، واسطه فیض الهی و رساننده مخلوقات به کمالاتشان هستند، بیش از پیش آشکار می‌گردد. تلقین مثبت به خاطر معنای مثبت این نام‌های پر معنا و زیبا همراه با تذکر و یادآوری ولیّ نعمت و صاحبان اصلی این نام‌های شریف که موجب برقراری ارتباط و تحکیم پیوند بین فرزندان و اهل بیت عصمت و طهارت خواهد شد.


در روایات نیز به این مسئله تأکید شده است. از باب نمونه به روایتی در این زمینه اشاره می شود که در آن امام صادق و امام كاظم (علیهما‌السلام) به يكي از شيعيان دستور مي دهند که اگر مي خواهيد به خانه ما رفت و آمد كنيد و نام شما در ليست شيعيان ما باشد، نام دخترت را عوض كنيد و نام هايي كه پيش ما محبوب است، براي فرزندتان انتخاب كنيد. يعقوب سراج مي گويد: «حضور حضرت امام صادق(ع) شرفياب شده، ديدم آن حضرت كنار گهواره فرزندش امام کاظم(ع) ايستاده و با كودكش حرف مي زند، نشستم تا حضرت كارش تمام شود، آنگاه به احترام حضرت از جا برخاستم. به من فرمود: نزديك مولاى خودت بيا و بر او سلام كن. اطاعت كردم، نزديك گهواره رفتم و به نوزاد سلام كردم. كودك گهواره، سلام مرا به زبان فصيحى پاسخ داد و فرمود: هم اكنون به خانه برو و نام دخترت را كه ديروز نامگذارى كردي، تغيير بده، زيرا آن نامى است كه خدا دوست نمي دارد. آرى چند روز پيش خدا دختري به من داده بود، اسمش را حميراء گذاشته بودم. امام صادق(ع) فرمود: فرمان فرزندم را به كار بند كه نجات شما در آنست.»<ref>حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، ج۲۱، ص۳۸۹، قم‏: مؤسسه آل البيت عليهم السلام، ۱۴۰۹ق.</ref> حميراء در لغت به معنای ﺯﻥ ﺳﻔﯿﺪرو است که ﻟﻘﺐ ﻋﺎﯾﺸﻪ ﻫﻤﺴﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ(ص) بوده است که به احتمال زیاد چون منتسب به عایشه بوده است، این نام مبغوض خداوند متعال و اهلبیت (علیهم‌السلام) گردیده است.
== توصیه اهل بیت(ع) به انتخاب نام نیکو==
والدین برای انتخاب نام برای فرزندان‌شان باید تمام سعی و تلاش خود را به کار ببرند تا با هم فکری و توافق یکدیگر نامی زیبا، مناسب و پُر محتوا برای فرزند دلبندشان برگزینند و از اسامی زشت و سبک که ممکن است در زمان طفولیت بسیار زیبا و شیوا جلوه کند ولی، برای سنین جوانی یا بزرگسالی سبک و احیاناً خجالت‌آور باشد، پرهیز نمایند؛ چه این که این گونه از اسامی و القاب، دستاویزی خواهد شد برای تمسخر دیگران:


امام کاظم(ع) در روایتی می‌فرماید: «لَا يَدْخُلُ الْفَقْرُ بَيْتاً فِيهِ اسْمُ مُحَمَّدٍ أَوْ أَحْمَدَ أَوْ عَلِيٍّ أَوِ الْحَسَنِ أَوِ الْحُسَيْنِ أَوْ جَعْفَرٍ أَوْ طَالِبٍ أَوْ عَبْدِ اللَّهِ أَوْ فَاطِمَه مِنَ النِّسَاءِ؛ در خانه‏اى كه نام محمّد، يا احمد، يا على، يا حسن، يا حسين، يا طالب، يا عبد اللَّه، يا فاطمه از بين زنان باشد، فقر وارد نمى‏شود.»<ref>حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، ج۲۱، ص۳۹۶، قم‏: مؤسسه آل البيت عليهم السلام، ۱۴۰۹ق.</ref>
* روزی امام صادق(ع) به عبدالملک بن اعین فرمودند: «چرا نام پسرت را ضریس گذاشتی؟ عبدالملک بی‌ادبی کرد و گفت: چطور پدرت تو را جعفر نامید؟ امام صادق(ع) فرمودند: جعفر نام نهری روان در بهشت است؛ اما ضریس نام شیطان است.»<ref>محدث نوری، ‏مستدرک الوسائل، قم‏، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۴۴۷؛ بروجردی، حسین، ‏جامع أحادیث الشیعه، تهران‏، انتشارات فرهنگ سبز، ۱۳۸۶ش، ج۲۶، ص۷۳۲. </ref>


امام باقر(ع) نیز می‌فرماید: «إِنَّ الشَّيْطَانَ إِذَا سَمِعَ مُنَادِياً يُنَادِي يَا مُحَمَّدُ يَا عَلِيُّ ذَابَ كَمَا يَذُوبُ الرَّصَاص؛ هر وقت شيطان بشنود كسى نام محمد يا على را صدا مى‏زند، مانند سرب يا قلع، ذوب مى‏شود.»<ref>حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، ج۲۱، ص۳۹۳، قم‏: مؤسسه آل البيت عليهم السلام، ۱۴۰۹ق.</ref>
* امام در روایت دیگری می‌فرماید: {{عربی|کَانَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) یُغَیِّرُ الْأَسْمَاءَ الْقَبِیحَه فِی الرِّجَالِ وَ الْبُلْدَان|ترجمه=‏رسول خدا(ص) نام‌های زشت افراد و شهرها را تغییر می‌داد.}}<ref>مجلسی، محمد باقر، ‏بحارالأنوار، بیروت‏، دار إحیاء التراث، ‏۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۲۷.</ref>


به هر حال، دین مقدس اسلام از طرق مختلف تمام سعي خويش را براي ريشه‌كن كردن فرهنگ نامگذاري زشت و يا بي‌محتوا مصروف نموده است. اسلام مي‌خواهد تا اصل نامگذاري نيك را به انسان‌ها بياموزد.  
* یعقوب سراج می‌گوید: حضور امام صادق(ع) شرفیاب شده، دیدم آن حضرت کنار گهواره فرزندش امام کاظم(ع) ایستاده و با کودکش حرف می‌زند، نشستم تا حضرت کارش تمام شود، آنگاه به احترام حضرت از جا برخاستم. به من فرمود: نزدیک مولای خودت بیا و بر او سلام کن. اطاعت کردم، نزدیک گهواره رفتم و به نوزاد سلام کردم. کودک درون گهواره، سلام مرا به زبان فصیحی پاسخ داد و فرمود: هم‌اکنون به خانه برو و نام دخترت را که دیروز نامگذاری کردی، تغییر بده، زیرا آن نامی است که خدا دوست نمی‌دارد. یعقوب می گوید: آری چند روز پیش خدا دختری به من داده بود، اسمش را حمیراء گذاشته بودم. امام صادق(ع) فرمود: فرمان فرزندم را به کار ببند که نجات شما در آنست.<ref>حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۸۹.</ref>
حمیراء در لغت به معنای زن سفید و سرخ فام است که لقب عایشه همسر پیامبر(ص) بوده است. احتمالا چون این نام منتسب به عایشه بوده است، مبغوض اهل بیت(ع) گردیده است.


يكي از تأثيرات نام خوب آن است كه انسان سعي مي‌كند آن چنان كه صاحب اصلي نام داراي خصلت‌هاي خوب است، او نيز آنها را اكتساب كند و مي‌كوشد تا حدّ امكان از حيثيت آن نام خوب محافظت كند و از بركات آن بهره‌مند شود. امام علی(ع) در این زمینه می‌فرماید: «مَا مِنْ أَهْلِ بَيْتٍ فِيهِمُ اسْمُ نَبِيٍّ إِلَّا بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَيْهِمْ مَلَكاً يُقَدِّسُهُمْ بِالْغَدَاه وَ الْعَشِيِّ؛ هر خانه‌اي كه نام پيامبري در آن باشد، هر صبح و شام مورد تقديس فرشتگان الهي قرار مي‌گيرد.»<ref>مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، ‏بحارالأنوار، ج۱۰۱، ص۱۲۹، بيروت‏: دار إحياء التراث العربي، ‏۱۴۰۳ق.</ref>
* امام کاظم(ع) در روایتی می‌فرماید: {{عربی|لَا یَدْخُلُ الْفَقْرُ بَیْتاً فِیهِ اسْمُ مُحَمَّدٍ أَوْ أَحْمَدَ أَوْ عَلِیٍّ أَوِ الْحَسَنِ أَوِ الْحُسَیْنِ أَوْ جَعْفَرٍ أَوْ طَالِبٍ أَوْ عَبْدِ اللَّهِ أَوْ فَاطِمَه مِنَ النِّسَاءِ|ترجمه=در خانه‌ای که نام محمّد، یا احمد، یا علی، یا حسن، یا حسین، یا طالب، یا عبد اللَّه، یا فاطمه از بین زنان باشد، فقر وارد نمی‌شود.}}<ref>حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، قم‏، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۹۶.</ref>


با توجه به مطالب نسبتاً مبسوطی که خدمت تان ارائه شد، اگر نگاهی اجمالی به اولویت هایی که شما برای نامگذاری فرزندتان انتخاب نموده اید، بیندازیم متوجه می شویم که اسامی مثل باران، رها و سلاله اگرچه در ظاهر اسامی زیبایی هستند و می توان معانی پر محتوایی نیز برای آنها تصور کرد، اما هیچ یک از آنها از اسامی که مشتمل بر بندگی و عبودت الهی و یا از اسامی پیامبران و ائمه معصومین (علیهم‌السلام) نیستند بنابراین، آن قداست، برکت و نورانیتی که اسامی پیامبران و ائمه معصومین (علیهم‌السلام) دارد را ندارند. از این روی، توصیه می شود اگر در صدد انتخاب نامی نیکو بر اساس منطق قرآن و اهلبیت (علیهم‌السلام) بوده و خواهان خیر و برکتی که از نامگذاری اسامی پیامبران و ائمه معصومین (علیهم‌السلام) نصیب افراد می شود، هستید در صورت صلاحدید اسم دختران را عوض کنید و یکی از اسمی و القاب حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) را برای وی انتخاب کنید.
* امام باقر(ع) نیز می‌فرماید: {{عربی|إِنَّ الشَّیْطَانَ إِذَا سَمِعَ مُنَادِیاً یُنَادِی یَا مُحَمَّدُ یَا عَلِیُّ ذَابَ کَمَا یَذُوبُ الرَّصَاص|ترجمه=هر وقت شیطان بشنود کسی نام محمد یا علی را صدا می‌زند، مانند سرب یا قلع، ذوب می‌شود.}}<ref>حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۹۳.</ref>


با توجه به اين كه براي حضرت فاطمه زهرا (سلام‌الله‌علیها) اسم ها و القاب زيادي نقل شده، مثل فاطمه، طاهره، زكيه، محدّثه، صديقه، مباركه، زكيّه، راضيه، مرضيه، زهرا، انسیه، بتول، تقیه، حبیبه، حُرَّه، حوراء، حوریه، راکعه، رشیده، رضیه، ریحانه، زهره، ساجده، سعیده، سیده، شهیده، صابره، صادقه، صدوقه، طیبه، عارفه، عالیه، عذرا، عزیز، علیمه، عدیله، فاضله، فریده، کریمه، کوثر، کوکب، مبشره، محموده، مطهره، معصومه، ملهمه، ممتحنه، منصوره، موفقه، مهدیه، مؤمنه، ناعمه، نقیّه، والهه، وحیده، انسیه، نوریه، حانیه، رحیمه، رشیده، محترمه، صابره، سلیمه، صفیه، حدیثه، محتشمه، جلیله، حکیمه، فهیمه، حنانه، حُسنا، هُدی و... می توانید یکی از آنها را برای دخترتان انتخاب کنید تا ضمن تبرّک و تیمّن به این گونه اسم ها، خیر و برکت را به خانه خویش وارد کنید.
یکی از تأثیرات نام خوب آن است که انسان سعی می‌کند آن چنان‌که صاحب اصلی نام دارای خصلت‌های خوب است، او نیز آنها را اکتساب کند و می‌کوشد تا حدّ امکان از حیثیت آن نام خوب محافظت کند و از برکات آن بهره‌مند شود. امام علی(ع) در این زمینه می‌فرماید: «مَا مِنْ أَهْلِ بَیْتٍ فِیهِمُ اسْمُ نَبِیٍّ إِلَّا بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِمْ مَلَکاً یُقَدِّسُهُمْ بِالْغَدَاه وَ الْعَشِیِّ؛ هر خانه‌ای که نام پیامبری در آن باشد، هر صبح و شام مورد تقدیس فرشتگان الهی قرار می‌گیرد.»<ref>مجلسی، محمد باقر، ‏بحارالأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث، ‏۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۲۹. ‏</ref>
{{پایان پاسخ}}


در پایان
==مطالعه بیشتر==
 
* توحیدی امین، محمود، نام نیک: فرهنگ نام‌ها، تهران: گوهر منظوم، ۱۳۹۰.
می توانید به سایت اداره ثبت احوال مراجعه کنید تا هم دایره لغات شما در استفاده از اسامی خوب، قرآنی و مذهبی بالا برود و هم با سایر امکانات مانند تعداد استفاده کنندگان از نامی که شما انتخاب نموده اید یا قصد انتخاب آن را دارید، آشنا گردید.
* نیلی پور، مهدی، نام‌ها و نام گذاری‌ها، اصفهان: مرکز فرهنگی شهید آیت الله مدرس، ۱۳۸۸.
 
* غلامی، یوسف، نامها و القاب حضرت فاطمه زهرا(ع)، قم: لاهیجی، ۱۳۸۱.
منابع جهت مطالعه‌ی بیشتر:
* رحمانی همدانی، احمد، نام‌ها و القاب حضرت زهرا(س)، تهران: منیر، ۱۳۹۱.
 
1. توحیدی امین، محمود، نام نیک: فرهنگ نام ها، تهران: گوهر منظوم، ۱۳۹۰.
2.
3. نیلی پور، مهدی، نام ها و نام گذاری ها، اصفهان: مرکز فرهنگی شهید آیت الله مدرس، ۱۳۸۸.
4.
5. غلامی، یوسف، نامها و القاب حضرت فاطمه زهرا(ع)، قم: لاهیجی، ۱۳۸۱.
6.
7. رحمانی همدانی، احمد، نام‌ها و القاب حضرت زهرا(س)، تهران: منیر، ۱۳۹۱.
8.
 
 
حدیث اخلاقی: امام باقر- علیه‌السلام- می فرماید:
 
«أَصْدَقُ الْأَسْمَاءِ مَا سُمِّيَ بِالْعُبُودِيَّه، وَ أَفْضَلُهَا أَسْمَاءُ الْأَنْبِيَاء.»<ref>حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، ج۲۱، ص۳۹۱، قم‏: مؤسسه آل البيت عليهم السلام، ۱۴۰۹ق.</ref>
 
«راست ترين اسامی، نام هایی است که حکایت از عبودیت و بندگی خدا کند و برترین نام ها اسامی انبیاست.»


==منابع==
==منابع==
<references />
<references />
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی = تربیت و مشاوره
|شاخه فرعی۱ =  
| شاخه فرعی۱ = خانواده
|شاخه فرعی۲ =  
| شاخه فرعی۲ = تربیت فرزند
|شاخه فرعی۳ =  
| شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۴ =  
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
خط ۹۹: خط ۷۸:
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =  
  | ناوبری =  
  | ناوبری =  
  | نمایه =  
  | نمایه = شد
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =  
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
| بازبینی نویسنده = 
  | بازبینی =  
  | بازبینی =  
  | تکمیل =  
  | تکمیل =  
خط ۱۰۸: خط ۸۸:
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:نام گذاری فرزندان]]
[[رده:]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۵۶

سؤال

از منظر آموزه های دینی چه نامی برای فرزند مناسب است؟


انتخاب نام نیکو برای فرزندان در آموزه های دینی، از حقوقی است که بر عهده والدین گذاشته شده است. اهل بیت در روایات زیادی پیروان خویش را به اهتمام در نام گذاری صحیح توصیه نموده اند تا آنجا که قبل از تولد نامگذاری شوند و یا برای فرزندان سقط شده هم اسمی بگذارند. به اعتقاد کارشناسان انتخاب نام نیکو تأثیر روانشناختی بر شخصیت و سرنوشت انسان دارد. در متون دینی توصیه به نام‌گذاری افراد به نام پیامبران و معصومان(ع) وارد شده است.

انتخاب نام نیکو از منظر آموزه های دینی

اهمیت نامگذاری نام نیک برای فرزندان

در آموزه های دینی و تعالیم اسلامی سفارش زیادی در مورد انتخاب نام نیک برای فرزندان شده است به طوری که این مهم از جمله حقوق مسلَّم فرزندان بر پدر و مادر به شمار می آید:

  • پیامبر اعظم(ص) در این مورد فرمودند: «حَقُّ الوَلدِ على والِدِهِ أن يُحَسِّنَ اسمَهُ؛ حق فرزند بر پدر آن است که نام خوبی بر او بنهد.»[۱]
  • آن حضرت در جای دیگر می فرمایند: «إنَّ أوَّلَ ما يَنحَلُ أحَدُكُم وَلَدَهُ، الاسمُ الحَسَنُ، فَلْيُحَسِّنْ أحَدُكُمُ اسمَ وَلَدِهِ؛ اولین هدیه‌ای که هر یک از شما به فرزندش می بخشد نام خوب است، پس بهترین نام را برای فرزند خود انتخاب کنید.»[۲]
  • در روایت امام کاظم(ع) نیز می‌فرماید: «أوَّلُ ما يَبَرُّ الرَّجُلُ وَلَدَهُ أن يُسَمِّيَهُ بِاسمٍ حَسَنٍ، فَلْيُحَسِّنْ أحَدُكُمُ اسمَ وَلَدِهِ؛ نخستين احسانى كه مرد به فرزند خود مى كند، اين است كه نام نيكويى برايش انتخاب كند. بنا بر اين، هر يك از شما نامى نيكو بر فرزندش نهد.»[۳]

بر اساس معارف اسلامی کاربرد نام، محدود به دنیا نمی‌باشد:

  • پیامبر اعظم(ص) می‌فرمایند: «استَحسِنُوا أسماءَكُم؛ فإنّكُم تُدعَوْنَ بها يَومَ القِيامَه: قُمْ يا فُلانَ ابنَ فُلانٍ إلى نورِكَ و قُمْ يا فُلانَ ابنَ فُلانٍ لا نُورَ لَكَ؛ نام نیکو بر خود نهید، زیرا در قیامت به این نام ها خوانده می شوید: فلانی پسر فلانی برخیز به سوی نور خود برو و فلانی پسر فلانی برخیز که نوری نداری.»[۴]
  • پیامبر اعظم(ص) می‌فرمایند: «سَمُّوا أَسْقَاطَكُمْ فَإِنَّ النَّاسَ إِذَا دُعُوا يَوْمَ الْقِيَامَه بِأَسْمَائِهِمْ تَعَلَّقَ الْأَسْقَاطُ بِآبَائِهِمْ فَيَقُولُونَ لِمَ لَمْ تُسَمُّونا؛ بچه‌های سقط شده را نامگذاری کنید، چون در روز قیامت که مردم را به اسم می‌خوانند، بچه های سقط شده به پدرانشان اعتراض می‌کنند که چرا برای ما اسم نگذاشتید؟»
  • امام علی(ع) نیز می‌فرماید: «سَمُّوا أَوْلَادَكُمْ قَبْلَ أَنْ يُولَدُوا فَإِنْ لَمْ تَدْرُوا أَ ذَكَرٌ أَمْ أُنْثَى فَسَمُّوهُمْ بِالْأَسْمَاءِ الَّتِي تَكُونُ لِلذَّكَرِ وَ الْأُنْثَى فَإِنَّ أَسْقَاطَكُمْ إِذَا لَقُوكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَه وَ لَمْ تُسَمُّوهُمْ يَقُولُ السِّقْطُ لِأَبِيهِ أَلَّا سَمَّيْتَنِي؛ فرزندان تان را قبل از تولد نامگذاری کنید. اگر جنسیت آنها را نمی دانید به اسمی نامگذاری کنید که مشترک بین دو جنس است؛ چون در روز قیامت بچه های سقط شده به پدرانشان اعتراض می‌کنند که چرا برای ما اسم نگذاشتید؟!»[۵]

توصیه به نام‌گذاری افراد به نام پیامبران و معصومان(ع)

انتخاب نام‌های بزرگان و شخصیت‌ها بر افراد، باعث می‌شود که صاحب نام احساس نوعی بزرگی و وقار در خود نماید و همرنگی خود با شخصیت مورد نظر را مضاعف نماید. این احساس روز به روز بیشتر و باعث اثرگذاری بر گفتار و رفتار او می‌گردد تا جایی که خود را مسئول حراست از قداست آن نام می‌شمارد.

انتخاب نام شخصیت‌های دینی یا مناسبت‌های مذهبی بر افراد، نشانه علاقه به آن حقایق است. نام‌های معصومان(ع)، پیامبران یا نام ماه‌های قمری همچون محرم، صفر، رجب و رمضان بر افراد که ارزش حوادث آن مناسبت‌ها و شخصیت‌های آن زمان‌ها را برای شنونده یادآوری می‌کند و مخاطب در می‌یابد که این نام متعلق به یک مسلمان است.

در روایتی از امام صادق(ع) سؤال شد: ما فرزندانمان را به نام‌های شما و پدرانتان نام‌گذاری می‌کنیم، آیا نامگذاری فرزندان به نام‌های ائمه سودی دارد؟ امام فرمود: آری، مگر دین چیزی جز محبت است؟ هم چنان‌که خداوند می‌فرماید: اگر خدا را دوست می‌دارید پس از من پیروی کنید تا خدا نیز شما را دوست بدارد و گناهانتان را ببخشاید و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.»[۶]

وقتی نامی برای کسی انتخاب می‌شود نوعی رابطه عاطفی بین صاحب نام و شخصیت مورد نظر یا مکان مورد نظر که بدان نام می‌باشد برقرار می‌گردد. نام حسین پیوند حماسی با حضرت سیدالشهداء(ع) برقرار می‌کند و نام محرم محبت به شخصیت‌های این ماه و بغض به دشمنان اهل بیت را گوشزد می‌نماید.

تأثیر روانشناختی انتخاب نام نیکو بر شخصیت و سرنوشت انسان

اقتضای طبیعت انسان به گونه ای است که تلقین در او اثر می‌گذارد به نحوی که حتی اگر در ابتدا چیزی را قبول نداشته باشد با تلقین پذیرا می‌شود. تصور کنید یک مربی یا پدر و مادر دائماً در گوش طفلی که یک بار دروغ گفته بخوانند دروغگو. او که تازه دارد هویت خودش را با جمع‌آوری اطلاعات پیرامونش شناسائی کرده و شخصیت سازی می‌کند با تلقین و شنیدن مکرر این وصف کم‌کم باور می‌کند که یک دروغگو است و چه بسا با داشتن اراده ای ضعیف درصدد حذف این صفت در خود بر نیاید و با تکرار این عمل در آینده به یک دروغگوی حرفه ای تبدیل شود مگر این که اراده او بر این اقتضا غلبه کند و نتیجه را تغییر دهد. به هر حال، تأثیر تلقین غیرقابل انکار است. از سوی دیگر، کودکی را تصور کنید که به او تلقین می‌شود که شما بسیار باادب و منظم و خوش سلیقه اید و… همین فرایند در تلقین مثبت انجام می‌گیرد و شخصیت، سرنوشت و آینده طفل متأثر از آن تلقین خواهد بود مگر این که عوامل دیگری با اقتضائات متضاد به میان بیاید و آن اثر را خنثی یا کم رنگ کنند.

با این توضیح می‌توان نقش مهم انتخاب نامی نیکو برای فرزند را در هویت‌یابی و شخصیت سازی و جهت دهی رفتاری فرزندان به سوی نیکی‌ها و کسب کمالات انسانی درک نمود.

ضمن این که اهمیت انتخاب نام معصومان(ع) که صاحب شخصیت توحیدی، واسطه فیض الهی و رساننده مخلوقات به کمالاتشان هستند، بیش از پیش آشکار می‌گردد. تلقین مثبت به خاطر معنای مثبت این نام‌های پر معنا و زیبا همراه با تذکر و یادآوری ولیّ نعمت و صاحبان اصلی این نام‌های شریف که موجب برقراری ارتباط و تحکیم پیوند بین فرزندان و اهل بیت عصمت و طهارت خواهد شد.

توصیه اهل بیت(ع) به انتخاب نام نیکو

والدین برای انتخاب نام برای فرزندان‌شان باید تمام سعی و تلاش خود را به کار ببرند تا با هم فکری و توافق یکدیگر نامی زیبا، مناسب و پُر محتوا برای فرزند دلبندشان برگزینند و از اسامی زشت و سبک که ممکن است در زمان طفولیت بسیار زیبا و شیوا جلوه کند ولی، برای سنین جوانی یا بزرگسالی سبک و احیاناً خجالت‌آور باشد، پرهیز نمایند؛ چه این که این گونه از اسامی و القاب، دستاویزی خواهد شد برای تمسخر دیگران:

  • روزی امام صادق(ع) به عبدالملک بن اعین فرمودند: «چرا نام پسرت را ضریس گذاشتی؟ عبدالملک بی‌ادبی کرد و گفت: چطور پدرت تو را جعفر نامید؟ امام صادق(ع) فرمودند: جعفر نام نهری روان در بهشت است؛ اما ضریس نام شیطان است.»[۷]
  • امام در روایت دیگری می‌فرماید: «کَانَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) یُغَیِّرُ الْأَسْمَاءَ الْقَبِیحَه فِی الرِّجَالِ وَ الْبُلْدَان؛ ‏رسول خدا(ص) نام‌های زشت افراد و شهرها را تغییر می‌داد.»[۸]
  • یعقوب سراج می‌گوید: حضور امام صادق(ع) شرفیاب شده، دیدم آن حضرت کنار گهواره فرزندش امام کاظم(ع) ایستاده و با کودکش حرف می‌زند، نشستم تا حضرت کارش تمام شود، آنگاه به احترام حضرت از جا برخاستم. به من فرمود: نزدیک مولای خودت بیا و بر او سلام کن. اطاعت کردم، نزدیک گهواره رفتم و به نوزاد سلام کردم. کودک درون گهواره، سلام مرا به زبان فصیحی پاسخ داد و فرمود: هم‌اکنون به خانه برو و نام دخترت را که دیروز نامگذاری کردی، تغییر بده، زیرا آن نامی است که خدا دوست نمی‌دارد. یعقوب می گوید: آری چند روز پیش خدا دختری به من داده بود، اسمش را حمیراء گذاشته بودم. امام صادق(ع) فرمود: فرمان فرزندم را به کار ببند که نجات شما در آنست.[۹]

حمیراء در لغت به معنای زن سفید و سرخ فام است که لقب عایشه همسر پیامبر(ص) بوده است. احتمالا چون این نام منتسب به عایشه بوده است، مبغوض اهل بیت(ع) گردیده است.

  • امام کاظم(ع) در روایتی می‌فرماید: «لَا یَدْخُلُ الْفَقْرُ بَیْتاً فِیهِ اسْمُ مُحَمَّدٍ أَوْ أَحْمَدَ أَوْ عَلِیٍّ أَوِ الْحَسَنِ أَوِ الْحُسَیْنِ أَوْ جَعْفَرٍ أَوْ طَالِبٍ أَوْ عَبْدِ اللَّهِ أَوْ فَاطِمَه مِنَ النِّسَاءِ؛ در خانه‌ای که نام محمّد، یا احمد، یا علی، یا حسن، یا حسین، یا طالب، یا عبد اللَّه، یا فاطمه از بین زنان باشد، فقر وارد نمی‌شود.»[۱۰]
  • امام باقر(ع) نیز می‌فرماید: «إِنَّ الشَّیْطَانَ إِذَا سَمِعَ مُنَادِیاً یُنَادِی یَا مُحَمَّدُ یَا عَلِیُّ ذَابَ کَمَا یَذُوبُ الرَّصَاص؛ هر وقت شیطان بشنود کسی نام محمد یا علی را صدا می‌زند، مانند سرب یا قلع، ذوب می‌شود.»[۱۱]

یکی از تأثیرات نام خوب آن است که انسان سعی می‌کند آن چنان‌که صاحب اصلی نام دارای خصلت‌های خوب است، او نیز آنها را اکتساب کند و می‌کوشد تا حدّ امکان از حیثیت آن نام خوب محافظت کند و از برکات آن بهره‌مند شود. امام علی(ع) در این زمینه می‌فرماید: «مَا مِنْ أَهْلِ بَیْتٍ فِیهِمُ اسْمُ نَبِیٍّ إِلَّا بَعَثَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِلَیْهِمْ مَلَکاً یُقَدِّسُهُمْ بِالْغَدَاه وَ الْعَشِیِّ؛ هر خانه‌ای که نام پیامبری در آن باشد، هر صبح و شام مورد تقدیس فرشتگان الهی قرار می‌گیرد.»[۱۲]


مطالعه بیشتر

  • توحیدی امین، محمود، نام نیک: فرهنگ نام‌ها، تهران: گوهر منظوم، ۱۳۹۰.
  • نیلی پور، مهدی، نام‌ها و نام گذاری‌ها، اصفهان: مرکز فرهنگی شهید آیت الله مدرس، ۱۳۸۸.
  • غلامی، یوسف، نامها و القاب حضرت فاطمه زهرا(ع)، قم: لاهیجی، ۱۳۸۱.
  • رحمانی همدانی، احمد، نام‌ها و القاب حضرت زهرا(س)، تهران: منیر، ۱۳۹۱.

منابع

  1. نورى، حسين بن محمد تقى، ‏مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل‏، قم‏: مؤسسه آل البيت‏، ۱۴۰۸ق‏، ج۱۵، ص۱۶۹.
  2. محدث نورى، ‏مستدرك الوسائل، قم‏، مؤسسه آل البيت، ۱۴۰۸ق‏، ج۱۵، ص۱۲۷.
  3. حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، قم، مؤسسه آل البيت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۸۹.
  4. حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، قم، مؤسسه آل البيت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۸۹.
  5. حر عاملى، محمد بن حسن‏، وسائل الشيعه، قم، مؤسسه آل البيت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۸۷.
  6. مجلسی، محمد باقر، ‏بحارالأنوار، بیروت‏، دار إحیاء التراث، ‏۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۳۰. ‏
  7. محدث نوری، ‏مستدرک الوسائل، قم‏، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۴۴۷؛ بروجردی، حسین، ‏جامع أحادیث الشیعه، تهران‏، انتشارات فرهنگ سبز، ۱۳۸۶ش، ج۲۶، ص۷۳۲. ‏
  8. مجلسی، محمد باقر، ‏بحارالأنوار، بیروت‏، دار إحیاء التراث، ‏۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۲۷.‏
  9. حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۸۹.
  10. حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، قم‏، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۹۶.
  11. حر عاملی، محمد بن حسن‏، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق، ج۲۱، ص۳۹۳.
  12. مجلسی، محمد باقر، ‏بحارالأنوار، بیروت، دار إحیاء التراث، ‏۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۱۲۹. ‏

[[رده:]]