نمایش مبدأ برای مقصود قرآن از «نيكى آن نيست كه از پشت خانه‌ها وارد شوید»

{{شروع متن}}
{{سوال}}
مقصود قرآن از آیه نیکی آن نیست که از پشت خانه‌ها وارد شوید؟
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
برخی عرب‌های زمان جاهلیت سنتی داشتند که در مواقعی مانند زمان [[احرام]]، از در اصلی خانه، وارد نشده و از پشت خانه وارد می‌شدند. [[قرآن]] در آیه ۱۸۹ [[سوره بقره]] با این سنت مقابله کرده و آن را نیک ندانست. خداوند در این آیه،‌مردم را دعوت کرد که به‌جای این سنت، [[تقوا]] پیشه کنند که درستی و نیکی همان کسب تقوا است. برخی مفسران از این آیه استفاده کردند که کارها باید بر همان راه و روش خود انجام شوند و نیازی نیست در قالب سنت و عرف و … سختی نادرست در زندگی ایجاد کرد.

== متن و ترجمه آیه ==
{{قرآن بزرگ|وَلَیْسَ الْبِرُّ بِأَنْ تَأْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ ظُهُورِهَا وَلٰکِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقَیٰ ۗ وَأْتُوا الْبُیُوتَ مِنْ أَبْوَابِهَا ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ
| سوره = بقره
| آیه = ۱۸۹
| ترجمه = و نیکی آن نیست که از پشت خانه‌ها به درون آنها درآیید بلکه (حقیقت) نیکی (از آن) کسی است که پرهیزگاری ورزد و به خانه‌ها از در درآیید، و از خداوند پروا کنید باشد که رستگار گردید
}}

== سنت وارد نشدن از درب اصلی و شأن نزول آیه ==
در زمان جاهلیت، مردم در برخی اوقات خاص، از درِ اصلی خانه، وارد نمی‌شدند، بلکه از پشت خانه وارد و خارج می‌شدند. برای نمونه زمانی که در کاری ناکام می‌گشتند، از پشتِ خانه وارد می‌شدند و دلیل آن نیز [[خرافات از دیدگاه قرآن|تطیر]] (فال بد زدن) بود. این عمل، برای ارائه ناکامی و عدم توان در انجام کار به‌صورت طبیعی بوده است. این رسم برای افراد در حال احرام نیز وجود داشت. با اینکه برخی این رسم را به انصار اختصاص داده‌اند ولی از روایات و نقل‌های دیگر بر می‌آید که این رسم عمومیت میان همه عرب‌ها داشته است.<ref>«[https://lib.eshia.ir/10265/7/4/%22وَ_لَيْسَ_الْبِرُّ_بِأَنْ_تَأْتُوا_الْبُيُوتَ_مِنْ_ظُهُورِها_وَ_لكِنَّ_الْبِرَّ_مَنِ_اتَّقى_وَ_أْتُوا_الْبُيُوتَ_مِنْ_أَبْوابِه%22#_ftn1 عبادت‌های جاهلی از منظر قرآن]» محمدرضا جبّاری</ref> البته [[قریش]] از این رسم در حالت احرام، استثناء بوده و در حالت احرام نیز از درب اصلی خانه وارد می‌شدند.<ref name=":0"/>

نقل شده فردی از انصار که از حج برگشته بود، از درب اصلی وارد خانه شد و قصد تمسخر این رسم را داشت.<ref name=":0"/> در این هنگام، این آیه نازل شد. برخی منابع اهل‌سنت شأن نزولی برای این آیه نقل کرده‌اند که فردی از انصار به نام قُطْبَةُ بن عامر الأنصاری، همراه پیامبر بود و در حال احرام به همراه پیامبر از درب اصلی خارج شد، دیگران او را ملامت کردند (پیامبر را ملامت نکردند؛ زیرا این سنت شامل قریش نمی‌شد) و به پیامبر نیز این گلایه را گفتند. فرد انصاری علت عمل خود را تبعیت از پیامبر دانست. در این هنگام، این آیه نازل شد.<ref name=":0">واحدی،‌ أسباب نزول القرآن، ص۵۶-۵۷.</ref>

== معنای آیه ==
خداوند در این آیه، این سنت را منع کرده و تأکید دارد که مردم به فکر تقوا باشند و این نوع سنت‌ها را رها کنند. [[امام باقر(ع)]] آیه را چنین معنا کرده که کارها را بر همان طریقه خودش انجام دهید.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ج۱–۲، ص۵۰۸، ذیل آیهٔ ۱۸۹ سورهٔ بقره.</ref> در روایت دیگری نقل شده که آل‌محمد، درها به سمت خدواند هستند.<ref>تفسیر عیاشی، ج۱، ص۱۰۵، ذیل آیهٔ ۱۸۹، سورهٔ بقره.</ref> براساس این روایات، اهل‌بیت(ع) درهایی دانسته شده‌اند، که با ورود بر آنها، می‌توان به بارگاه الهی راه یافت و مراجعه کردن به دیگران، بی‌راهه رفتن است.

== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
 | شاخه اصلی =علوم و معارف قرآن
 | شاخه فرعی۱ =معارف قرآنی
 | شاخه فرعی۲ =
 | شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
 | شناسه =شد
 | تیترها =شد
 | ویرایش =شد
 | لینک‌دهی =شد
 | ناوبری =
 | نمایه =
 | تغییر مسیر =
 | ارجاعات =
 | بازبینی نویسنده =
 | بازبینی =شد
 | تکمیل =
 | اولویت =ج
 | کیفیت =ب
}}
{{پایان متن}}