قبة‌ الصخره: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۷ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۴۸

سؤال

چرا عمر در فلسطین مسجد قبه الصخره را بنا کرد؟ جایی که امروزه یهودیان به عنوان مسجد الاقصی معرفی می‌کنند تا بتوانند مسجد الاقصی اصلی را خراب کنند؟

طبق نقل عموم مورخان ساخت قبة الصخره در دوره امویان صورت گرفته است. گفته شده است که در زمان عمر مسجدی بر روی صخره ساخته شد؛ اما قبة الصخره توسط عبدالملک مروان ساخته شده است. ابن اثیر در الکامل آورده است: «امویان در شهر اورشلیم مسجد صخره و حرم را در آن ساختند».^[۱]

در کتاب موسوعة الفلسطینيه آمده است: «ساخت قبة الصخره که مهمترین بنا در وسط ساحت حرم شریف قدسی است، توسط عبد الملک بن مروان پنجمین خلیفه اموی آغاز گشته است ساخت این بنا از سال ۶۸ق تا ۷۲ق طول کشید.»^[۲] کتاب فضائل بیت المقدس نیز ساخت مسجد و قبه در بالای صخره را به عبدالملک بن مروان نسبت داده است.^[۳]

اکرم زعيتر نویسنده کتاب سرگذشت فلسطین می‌نویسد: «عمر به طرف شهر قدس حرکت کرد... سپس متوجه شد مخروبه‌های معبد مقدس به مزبله‌ای مبدل شده است. عمر دستور داد مسجدی بر روی صخره، که همان مرکز بنای هیکل بود، بسازند.»^[۴] در صفحه ۹۳ همین کتاب آمده است: «در عهد خلفای بنی‌امیه فلسطین تابع دمشق شد و یکی از آثار بزرگی که از آن زمان مانده، قبة الصخره است که به دستور عبدالملک بن مروان در سال ۶۹۱ میلادی ساخته شد.»^[۵]

یعقوبی نیز در کتاب تاریخ معروف خود در باب علت ساخت قبه الصخره می‌نویسد: «عبدالملک اهل شام را از حج منع کرد؛ چرا که ابن زبیر از مسلمانانی که از این سرزمین به حج می‌رفتند برای خود بیعت می‌گرفت. مردم به عبدالملک اعتراض کردند که چرا وی مانع رفتن آن‌ها به مکه می‌شود. عبدالملک در جواب آن‌ها به حدیثی از پیامبر اکرم(ص) مبنی بر یکی بودن جایگاه و منزلت مسجد بیت المقدس و مسجد الحرام اشاره کرد و گفت: این صخره‌ای که روایت شده رسول خدا(ص) پاهای خود را بر آن گذاشته به جای کعبه است. سپس بر صخره، قبه‌ای بنا کرد و مردم را مجبور کرد همان‌جا اعمال حج را به جا آورند.^[۶]

اکرم زعيتر در معرفی شهر قدس آورده است: «شهر قدس دارای دو قسمت است، قدس قدیمی که داخل حصاری است که سلیمان قانونی دهمین خلیفه عثمانی در سال ۱۵۲۴م ساخته است و حرم شریف در داخل همین قسمت قرار داد. داخل حرم شریف اماکن مقدسي از قبیل قبة الصخره، مسجد الاقصی قرار دارد. قسمت دیگر شهر قدس جدید است که بیرون حصار قرار دارد».^[۷]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱ـ سرگذشت فلسطین، ترجمه اکبر هاشمی رفسنجانی.

۲ـ تاریخ خلفا، رسول جعفریان.

۳ـ فضائل اهل البیت، دکتر محمد ابراهیم.

منابع

↑ ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ترجم حالت، ابوالقاسم، خلیلی، عباس، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۲۴، ص۱۰۷.
↑ مرعشی، احمد و دیگران، موسوعه الفلسطینيه، دمشق، هيئه الموسوعه الفلسطینيه، ۱۹۸۴، چاپ اول، ج۳، ص۲۳.
↑ ابراهیم، محمود، فضائل بیت المقدس، کویت، الصفاه، ۱۴۰۶ هـ.ق، چاپ اول، ص۵۵.
↑ همان، ص۹۲.
↑ همان، ص۹۳.
↑ یعقوبی، احمد بن واضح، تاریخ یعقوبی، تحقیق عبد الامیر مهنا، بیروت، موسسه اعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۳، چاپ اول، ج۲، ص۱۷۸ ـ ۱۷۷.
↑ زعیتر، اکرم، سرگذشت فلسطین، ترجمه هاشمی رفسنجانی، اکبر، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۲، چاپ پنجم، ص۷۴.

[1] ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ترجم حالت، ابوالقاسم، خلیلی، عباس، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۲۴، ص۱۰۷.

[2] مرعشی، احمد و دیگران، موسوعه الفلسطینيه، دمشق، هيئه الموسوعه الفلسطینيه، ۱۹۸۴، چاپ اول، ج۳، ص۲۳.

[3] ابراهیم، محمود، فضائل بیت المقدس، کویت، الصفاه، ۱۴۰۶ هـ.ق، چاپ اول، ص۵۵.

[4] همان، ص۹۲.

[5] همان، ص۹۳.

[6] یعقوبی، احمد بن واضح، تاریخ یعقوبی، تحقیق عبد الامیر مهنا، بیروت، موسسه اعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۳، چاپ اول، ج۲، ص۱۷۸ ـ ۱۷۷.

[7] زعیتر، اکرم، سرگذشت فلسطین، ترجمه هاشمی رفسنجانی، اکبر، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۲، چاپ پنجم، ص۷۴.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

@@ خط ۲: / خط ۲: @@
 {{شروع متن}}
 {{سوال}}
-چرا عمر در فلسطین مسجد قبه الصخره را بنا کرد؟ جایی که امروزه یهودیان به عنوان مسجد الاقصی معرفی می کنند تا بتوانند مسجد الاقصی اصلی را خراب کنند؟
+چرا عمر در فلسطین مسجد قبه الصخره را بنا کرد؟ جایی که امروزه یهودیان به عنوان مسجد الاقصی معرفی می‌کنند تا بتوانند مسجد الاقصی اصلی را خراب کنند؟
 {{پایان سوال}}
 {{پاسخ}}
-طبق نقل عموم مورخان ساخت قبه الصخره در دوره امویان و در زمان عبد الملک بن مروان صورت گرفته است.
+طبق نقل عموم مورخان ساخت قبة الصخره در دوره امویان صورت گرفته است. گفته شده است که در زمان عمر مسجدی بر روی صخره ساخته شد؛ اما قبة الصخره توسط عبدالملک مروان ساخته شده است. ابن اثیر در الکامل آورده است: «امویان در شهر اورشلیم مسجد صخره و حرم را در آن ساختند».<ref>ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ترجم حالت، ابوالقاسم، خلیلی، عباس، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۲۴، ص۱۰۷.</ref>
-اکرم زعيتر می نویسد: «شهر قدس دارای دو قسمت است، قدس قدیمی که داخل حصاری است که سلیمان قانونی دهمین خلیفه عثمانی در سال ۱۵۲۴ میلادی ساخته است و حرم شریف را در داخل همین قسمت قرار داد. داخل حرم شریف اماکن بسیار مقدسي از قبیل قبه الصخره، مسجد الاقصی و... قرار دارد. قسمت دیگر شهر قدس جدید است که بیرون حصار قرار دارد».<ref>زعیتر، اکرم، سرگذشت فلسطین، ترجمه هاشمی رفسنجانی، اکبر، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۲، چاپ پنجم، ص۷۴.</ref>
+در کتاب موسوعة الفلسطینيه آمده است: «ساخت قبة الصخره که مهمترین بنا در وسط ساحت حرم شریف قدسی است، توسط عبد الملک بن مروان پنجمین خلیفه اموی آغاز گشته است ساخت این بنا از سال ۶۸ق تا ۷۲ق طول کشید.»<ref>مرعشی، احمد و دیگران، موسوعه الفلسطینيه، دمشق، هيئه الموسوعه الفلسطینيه، ۱۹۸۴، چاپ اول، ج۳، ص۲۳.</ref> کتاب فضائل بیت المقدس نیز ساخت مسجد و قبه در بالای صخره را به عبدالملک بن مروان نسبت داده است.<ref>ابراهیم، محمود، فضائل بیت المقدس، کویت، الصفاه، ۱۴۰۶ هـ.ق، چاپ اول، ص۵۵.</ref>
-این نویسنده قائل است که در زمان عمر مسجدی بر روی صخره ساخته شد. اما قبه الصخره توسط عبد الملک مروان ساخته شده است. ایشان می نویسد: «عمر به طرف شهر قدس حرکت کرد... سپس متوجه شد مخروبه های معبد مقدس به مزبله ای مبدل شده است. عمر دستور داد مسجدی بر روی صخره، همان مرکز بنای هیکل بسازند».<ref>همان، ص۹۲.</ref> در صفحه ۹۳ همین کتاب آمده است: «در عهد خلفای بنی امیه فلسطین تابع دمشق شد و یکی از آثار بزرگی که از آن زمان مانده قبه الصخره است که به دستور عبد الملک بن مروان در سال ۶۹۱ میلادی ساخته شد....».<ref>همان، ص۹۳.</ref>
+اکرم زعيتر نویسنده کتاب سرگذشت فلسطین می‌نویسد: «عمر به طرف شهر قدس حرکت کرد... سپس متوجه شد مخروبه‌های معبد مقدس به مزبله‌ای مبدل شده است. عمر دستور داد مسجدی بر روی صخره، که همان مرکز بنای هیکل بود، بسازند.»<ref>همان، ص۹۲.</ref> در صفحه ۹۳ همین کتاب آمده است: «در عهد خلفای بنی‌امیه فلسطین تابع دمشق شد و یکی از آثار بزرگی که از آن زمان مانده، قبة الصخره است که به دستور عبدالملک بن مروان در سال ۶۹۱ میلادی ساخته شد.»<ref>همان، ص۹۳.</ref>
-ابن اثیر در الکامل آورده است: «امویان در شهر اورشلیم مسجد صخره و حرم را در آن ساختند».<ref>ابن اثیر، عزالدین، الکامل، ترجم حالت، ابوالقاسم، خلیلی، عباس، تهران، موسسه مطبوعاتی علمی، ۱۳۷۱، ج۲۴، ص۱۰۷.</ref>
+یعقوبی نیز در کتاب تاریخ معروف خود در باب علت ساخت قبه الصخره می‌نویسد: «عبدالملک اهل شام را از حج منع کرد؛ چرا که ابن زبیر از مسلمانانی که از این سرزمین به حج می‌رفتند برای خود بیعت می‌گرفت. مردم به عبدالملک اعتراض کردند که چرا وی مانع رفتن آن‌ها به مکه می‌شود. عبدالملک در جواب آن‌ها به حدیثی از پیامبر اکرم(ص) مبنی بر یکی بودن جایگاه و منزلت مسجد بیت المقدس و مسجد الحرام اشاره کرد و گفت: این صخره‌ای که روایت شده رسول خدا(ص) پاهای خود را بر آن گذاشته به جای کعبه است. سپس بر صخره، قبه‌ای بنا کرد و مردم را مجبور کرد همان‌جا اعمال حج را به جا آورند.<ref>یعقوبی، احمد بن واضح، تاریخ یعقوبی، تحقیق عبد الامیر مهنا، بیروت، موسسه اعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۳، چاپ اول، ج۲، ص۱۷۸ ـ ۱۷۷.</ref>
-در کتاب موسوعه الفلسطینيه آمده است: «ساخت قبه الصخره که مهمترین بنا در وسط ساحت حرم شریف قدسی می باشد، توسط عبد الملک بن مروان پنجمین خلیفه اموی آغاز گشته است ساخت این بنا از سال ۶۸ ـ ۷۲ هـ.ق طول کشید».<ref>مرعشی، احمد و دیگران، موسوعه الفلسطینيه، دمشق، هيئه الموسوعه الفلسطینيه، ۱۹۸۴، چاپ اول، ج۳، ص۲۳.</ref> کتاب فضائل بیت المقدس نیز ساخت مسجد و قبه در بالای صخره را به عبدالملک بن مروان نسبت داده است.<ref>ابراهیم، محمود، فضائل بیت المقدس، کویت، الصفاه، ۱۴۰۶ هـ.ق، چاپ اول، ص۵۵.</ref>
+اکرم زعيتر در معرفی شهر قدس آورده است: «شهر قدس دارای دو قسمت است، قدس قدیمی که داخل حصاری است که سلیمان قانونی دهمین خلیفه عثمانی در سال ۱۵۲۴م ساخته است و حرم شریف در داخل همین قسمت قرار داد. داخل حرم شریف اماکن مقدسي از قبیل قبة الصخره، مسجد الاقصی قرار دارد. قسمت دیگر شهر قدس جدید است که بیرون حصار قرار دارد».<ref>زعیتر، اکرم، سرگذشت فلسطین، ترجمه هاشمی رفسنجانی، اکبر، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۲، چاپ پنجم، ص۷۴.</ref> {{پایان پاسخ}}
-یعقوبی نیز در تاریخ معروف خویش در باب علت ساخت قبه الصخره می نویسد: «عبدالملک اهل شام را از حج منع کرد چرا که ابن زبیر وقتی مسلمانان به حج می رفتند از آن ها بیعت می گرفت. مردم به عبد الملک اعتراض کردند که چرا وی مانع رفتن آن ها به مکه می شود. عبد الملک در جواب آن ها به حدیثی از پیامبر اکرم(ص) که راوی آن ابن شهاب زهری بود استناد کرد. زهري روایت می کند: «بار سفر جز برای سه مسجد نبندید مسجد الحرام، مسجد من (مسجد النبی) و مسجد بیت المقدس و این مسجد برای شما به منزله مسجد الحرام است» سپس گفت: این صخره ای که روایت شده رسول خدا(ص) پاهای خود را بر آن گذاشته به جای کعبه است. سپس بر صخره، قبه ای بنا کرد و مردم را مجبور کرد همان جا اعمال حج را به جا آورند».<ref>یعقوبی، احمد بن واضح، تاریخ یعقوبی، تحقیق عبد الامیر مهنا، بیروت، موسسه اعلمی للمطبوعات، ۱۴۱۳، چاپ اول، ج۲، ص۱۷۸ ـ ۱۷۷.</ref>
-نتیجه گیری: به نظر می رسد عمر بن خطاب فقط مسجدی را روی صخره واقع در حرم شریف قدسی ساخته است اما ساخت مسجد و قبه بر روی این صخره که به قبه الصخره مشهور شده است، در زمان عبد الملک مروان خلیفه اموی بوده است.
-{{پایان پاسخ}}
 {{مطالعه بیشتر}}
 ==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==