فروع دین
 | این مقاله هماکنون به دست A.rezapour در حال ویرایش است. |
فروع دین چیست؟
فروع دین، نماز، روزه، حج، جهاد، خمس، زکات، امر به معروف، نهی از منکر، تولی و تبری را شامل می‌شود.
جایگاه
پايبندى به فروع دين نيز- همچون اصول دين- واجب است. فروع دين مجموعه‌اى از وظايف و تكاليف عملى است كه پيامبر اسلام 6 براى سعادت دنيوى و اخروى انسان‌ها از وحى برگرفته و ابلاغ كرده است. برخى از فروع دين، رابطه انسان با خدا را در قالب قوانين و احكام بيان مى‌كنند و وظايفى را براى او پيش مى‌كشند؛ وظايفى همچون نماز، روزه و حج. برخى ديگر به وظايفى كه انسان‌ها در برابر يكديگر دارند نظر دارند و روابط انسانى را تنظيم مى‌كنند؛ مانند جهاد، خمس و بيع
علماى شيعه اصول دين را پنج اصل دانسته‌اند؛ امّا فروع را هشت يا ده فرع (مجموعه آثار، 17/ 220). حتى گاه هر آنچه را در برابر اصول جاى دارد و جزو احكام عملى است، از فروع دين شمرده‌اند.ص۳۶۰.[۱]
مصادیق فروع دین
نماز: در دین اسلام، نخستین و مهم‌ترین وظیفۀ عبادی برای هر فرد مكلف به جای آوردن نماز است كه ۵ نوبت در روز یادآور ایمان و عقیدۀ فرد مسلمان، و وسیله‌ای برای فراهم آوردن نیروهای درونی و معنوی برای اتصال به مبدأ جهان، یعنی خداوند است.
روزه: بر هر مكلف توانا بر امساك، واجب است كه در سراسر ماه رمضان به قصد تعبد و نیت تقرب به خداوند روزه بگیرد و در روزه‌داری بر او واجب است كه از خوردن و آشامیدن و آمیزش جنسی از طلوع فجر صادق تا مغرب شرعی خودداری نماید.
حج: به نص قرآن مجید بر هر فرد مستطیع واجد شرایط واجب است كه یك بار فریضۀ حج را به‌جا آورد و این را «حَجّۀ الاسلام» نامیده‌اند. در حج باید همۀ افراد مستطیع با یك نوع لباس و به دور از هرگونه اختلاف طبقاتی در یك جا گرد آیند و مراسمی را بر پا دارند كه پیش از آن در دوران جاهلیت نیز با تفاوتهایی در روش برپا داشته می‌شده است.
زکات: در قرآن كریم به عنوان یكی از نخستین دستورهای دین اسلام، دهها بار در كنار امر به اقامۀ نماز، امر به پرداخت زكات نیز آمده است. زكات چنانكه از معنای لغوی آن برمی‌آید و با اشارات قرآنی نیز تأیید می‌گردد، افزون بر پرداختی مالی، نوعی «تزكیه» و «پاكسازی» باطنی است. از همین روست كه در نخستین برداشتها از آیات قرآنی، زكات همچون دیگر عبادات است كه نیت و قصد تقرب شرط تحقق و صحت آن محسوب می‌گردد. با این حال، زكات افزون بر جنبۀ عبادت فردی آن، از لحاظ اجتماعی به عنوان راهی برای توزیع ثروت و نیز فراهم آوردن اموالی برای صرف در امور عمومی مسلمانان مطرح بوده است.
خمس: در قرآن كریم از خمس - مالیاتی دیگر - سخن رفته (مائده/ ۸/ ۴۱) كه به غنایم تعلق می‌گیرد و در فقه اهل سنت، بر تعلق این مالیات یك‌پنجم بر غنایم جنگی و برخی موارد محدود دیگر، اقتصار شده است. بر عكس در فقه امامیه، غنیمت یاد شده در آیه بر پایۀ منابع روایی بسیار توسعه داده شده، و موضوعاتی متعدد را دربر گرفته است. مهم‌ترین این موضوعات «منفعت كسب» است كه خمس را به عنوان یك مالیات عمومی در تمامی زمانها و مكانها مطرح ساخته، و در زندگی روزمرۀ مردم جاری ساخته است؛ بدین معنا كه هر مكلف باید درآمد حاصل از كسب خود را در ظرف یك سال مالی محاسبه كند و از آنچه زاید بر مصرف سالیانه، برجای می‌ماند، یك پنجم را به عنوان خمس پرداخت نماید. [۲] جهاد: ...