فتح یمن توسط مسلمانان

سؤال

اطلاعاتي در مورد فتح يمن و مصرارسال فرمایید؟

بر اساس گزارش بلاذري در فتوح البلدان: وقتي اهل يمن از ظهور اسلام باخبر شدند و از محتواي اسلام آگاه شدند نمايندگاني به سوي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم در مدينه جهت آشنايي با اسلام فرستادند و پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم نيز نماينده و حاکم خود را به سوي آنها فرستاد تا شرايع دين را به آنها بياموزد و صدقات و زکات آنها را دريافت کرده و به پيامبر بفرستد، و از پيروان اديان ديگر هديه بگيرند.

وي در ادامه مي¬نويسد: پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله و سلم به اهل يمن نامه¬اي نوشت و در آن فرمود: هر کس مثل ما نماز بگذارد و به سوي قبله ما نماز کند و از ذبيحه¬ي مسلمانان بخورد او مسلمان است و در راه خدا و رسول قرار گرفته است. بنابراين اهل يمن با نامه¬ي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم و شنيدن نداي اسلام غالباً مسلمان شده و جنگي در آن صورت نگرفته تا فتح گردد. فتح آن با نامه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم بوده است.

مصر در دوره¬ي خلافت عمر توسط عمروعاص و بدون دستور عمر و خودسرانه انجام گرفت. عمر از اين نافرماني ناراحت شده و نامه¬اي توبيخ آميزي به او نوشت. البته بحث فتح مصر مقداري بحث برانگيز است. چون برخي گفته¬اند که عمرو عاص در سال ۱۹ه به سوي مصر حرکت کرد و عمر خليفه دوم زبير را به کمک او فرستاد و دو نفر اين منطقه را به محاصره خود درآورده و فتح کرده¬اند.

برخي از روايات حاکي از آن است که عمر پس از اين که عمرو بن عاص را نهي کرد زبير را جهت فتح مصر گسيل داشت، در هر صورت فتح مصر در زمان عمر انجام گرفت و دو نيروي بزرگ از سپاه اسلام به فرماندهي زبير و عمروعاص در فتح آن دخيل بوده¬اند و عمروعاص قصد داشت آنجا را ملک خويش قرار دهد و زبير نيز در آن چشمي داشتآنها پس از فتح گفتند اين منطقه را بين خود تقسيم خواهيم کرد همان طوري که پيامبر خيبر را تقسيم کرد.

برخي از محقان معاصر نوشته¬اند، عمروبن عاص در موقع محاصره¬ي قيساريه به ابتکار شخصي خود عازم مصر شد. در آن وقت اين منطقه تحت فرمان امپراطوري بيزانس بود و اختلافات مذهبي بيزانسي¬ها به آنجا نيز سرايت کرده بود و مردم دچار هرج و مرج بودند. عمرو شهر (باب اليول) بابليون را محاصره کرد و از خليفه استمداد نمود و او زبير را به ياري عمرو فرستاد تا قسمتي از مصر گشوده شد و اعراب مشغول فتح¬هاي بعدي در مصر شدند. والي مصر که مقوقس بود با عمرو صلحي منعقد نمود و به موجب آن مسلمانان بدون جنگ وارد اسکندريه شدند. و موضوع آتش سوزي کتابخانه اسکندريه توسط مسلمانان چندان مستند نيست.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:

۱ تاريخ اسلام، سيد جعفر شهيدي.

۲ تاريخ اسلام، زرگري نژاد.

۳ تاريخ اسلام، مهدي پيشوايي.