عوامل پیروزی امام زمان(ع) در عصر ظهور: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (ابرابزار)
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
عوامل پیروزی حضرت امام زمان (عج) بر قدرت‌ها در عصر ظهور چیست؟
عوامل پیروزی امام زمان(ع) بر قدرت‌ها در عصر ظهور چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
عصر ظهور، پایان انتظاری است که بشریت در طول تاریخ منتظر آن بوده‌اند. بشریتی که انواع ظلم‌ها و ستم‌ها و نا امنی‌ها را با چشم خود دیده و آن‌ها را با اعماق وجود درک کرده‌اند به طوری که اکثر مردم از این وضعیت خسته شده و منتظر عدالت گستری هستند که در برابر ابرقدرت‌ها و سلطه گران قیام نموده و مردم را از قید مادّ ی گری و نا امنی‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی رها ساخته و عدالت را در جهان بگستراند. تحقق پیروزی حضرت در مقابل دشمنان، وابسته به عواملی است که می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
پیروزی امام زمان(ع) بر دشمنان، در عصر ظهور وابسته به عواملی است مثل مقبولیت و حمایت مردمی، داشتن یاران با ایمان، امدادهای غیبی، یاری ملائکه.  
==عوامل پیروزی امام زمان(ع)==
تحقق پیروزی حضرت در مقابل دشمنان، وابسته به عواملی است که می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
===مقبولیت و حمایت مردمی===
در عصر ظهور، مردم به دلیل عدم اعتماد به ابرقدرت‌های زمانشان، دست از حمایت آنان برداشته و به حمایت از منجی موعود می‌پردازند، زیرا ابرقدرت‌ها و سردمداران حکومت‌ها در اداره جامعه و تأمین امنیت جامعه ناتوان می‌باشند. از طرفی مردم از استعمار و بازی‌های خطرناک سیاسی خسته شده‌اند و تمام مکتب‌های سیاسی را آزمایش کرده و می‌فهمند که هیچ‌یک از این مکتب‌ها توانایی اداره کشورها را ندارند در چنین شرایطی مردم از هر جهت آماده درک حکومت مهدی(ع) گردیده و به حمایت از منجی می‌پردازند.


== عامل اوّل مقبولیت و حمایت مردمی ==
===یاران با ایمان===
در زمان ظهور، مردم به لحاظ عدم اعتماد به سردمداران و ابرقدرت‌های زمان خودشان، دست از حمایت آنان برداشته و به حمایت از منجی موعود می‌پردازند، زیرا ابرقدرت‌ها و سردمداران حکومت‌ها در ادارهٔ جامعه و تأمین امنیت جامعه ناتوان می‌باشند. و از طرفی مردم از استعمار و بازی‌های خطرناک سیاسی خسته شده‌اند و تمام مکتب‌های سیاسی را آزمایش کرده و می‌فهمند که هیچ‌یک از این مکتب‌ها توانایی اداره کشورها را ندارند در چنین شرایطی مردم از هر جهت آمادهٔ درک حکومت مهدی (ع) گردیده و به حمایت از چنین منجی می‌پردازند.
{{ظهور-عمودی}}
{{اصلی|یاران امام زمان(ع)}}
امام دارای یارانی است که دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند مثل؛ ایمان، شجاعت و اراده قوی. افرادی که برای فرماندهی لشکریان و عملیات‌های جنگی تعیین شده‌اند، در روایت‌های گوناگونی به خصوصیات روحی و رزمی آن‌ها اشاره شده است:


معصوم بودن و خالی از اشتباه و گناه بودن حضرت عامل دیگر حمایت‌های مردمی می‌باشد زیرا زمانی که مردم بفهمند رهبر و پیشوای آن‌ها معصوم می‌باشد و بیراهه نمی‌رود و در راه تأمین امنیت و عدالت هیچ خطایی ندارد حمایت‌های مردمی بیشتر شده امید در بین مردم روز به روز زیادتر می‌شود؛ زیرا تجربه تاریخی این مطلب را به اثبات رسانده‌است که زمانی که رهبر یک امت و گروهی، فردی مؤمن و معصوم باشد مردم حمایت خود را از آن رهبر دریغ نمی‌نمایند.
* ابو بصیر می‌گوید مردی از اهالی کوفه از امام صادق(ع) پرسید: چند نفر با حضرت قائم(ع) قیام می‌کنند، مردم می‌گویند همراهان حضرت به تعداد سربازان بدر یعنی ۳۱۳ تن هستند. حضرت فرمود: مهدی(ع) ظهور نمی‌کند مگر با ارتش قوی و نیرومند که کمتر از ده هزار نیروی رزمنده نخواهد داشت.<ref>صدوق، کمال الدین، دار الکتب الاسلامیه، قم، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۶۵۴.</ref>
* امام سجاد(ع) فرمود: آن گاه که قائم(ع) قیام کند خداوند سستی و ضعف را از شیعیان ما دور کند و دلهای شان را چون پاره‌های آهن محکم و استوار می‌نماید.<ref>صدوق، کمال الدین، ج۲، ص۶۷۳.</ref>


== عامل دوّم یاران با ایمان امام زمان (عج) ==
===امدادها و عنایات الهی===
هر رهبری برای اینکه در مقابل دشمن صف آرایی کند و با دشمن مقابله کند نیاز به لشکر و نیروهایی دارد که از هر لحاظ آمادگی کامل جهت جنگ با دشمن را داشته باشند. نیروها و یاوران حضرت مهدی (ع) نیز از ملّیت‌های گوناگون به هنگام قیام با شیوه‌های خاصی فراخوانده می‌شوند. افرادی که برای فرماندهی لشکریان و عملیات‌های جنگی تعیین شده‌اند، در روایت‌های گوناگونی به خصوصیات روحی و رزمی آن‌ها اشاره شده‌است:
شکی نیست که کسی که در راه اهداف والای الهی قدم برمی‌دارد و جهت نصرت دین الهی حرکت می‌کند از عنایات و امدادهای الهی بهره‌مند می‌شود از آن جا که حضرت مهدی ـ(ع) ـ در راه ترویج آئین الهی و هدایت مردم به سوی آفریدگار جهان قدم برمی‌دارد از این قاعده مستثنی نیست لذا خداوند متعال حضرت را در پیروزی برابر قدرت‌ها کمک می‌کند و عنایات خویش را از حضرت دریغ نمی‌کند از جمله امدادهای الهی در پیروزی حضرت بر دشمنانش عبارتند از:


الف) ابو بصیر می‌گوید مردی از اهالی کوفه از امام صادق ـ (ع) ـ پرسید: چند نفر با حضرت قائم ـ (ع) ـ قیام می‌کنند، مردم می‌گویند همراهان حضرت به تعداد سربازان بدر یعنی ۳۱۳ تن هستند. حضرت فرمود: حضرت مهدی ـ (ع) ـ ظهور نمی‌کند مگر با ارتش قوی و نیرومند که کمتر از ده هزار نیروی رزمنده نخواهد داشت.<ref>شیخ صدوق، کمال الدین، دار الکتب الاسلامیه، قم، ۱۳۵۹هـ. ق ج۲، ص۶۵۴.</ref>
===ایجاد رعب و وحشت در دل دشمنان ===
از راه‌های نفوذ بر دشمن که در علم نظامی از آن بهره‌گیری فراوان می‌شود ایجاد ترس و خوف و رعب در دل دشمن است تا از این راه تسلیم گردد. خداوند رعب و وحشتی در دل دشمنان امام زمان(ع) می‌اندازد که توان استقامت در مقابل حضرت و لشکریانش را از دست داده و تسلیم می‌شوند؛ لذا حضرت و لشکریانش «منصور بالرعب» هستند.


ب) رسول خدا (ص): برای حضرت قائم ـ (ع) ـ از گوشه و کنار جهان به تعداد اهل بدر جنگجو گرد می‌آیند و …<ref>مجلسی، بحار الانوار، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴هـ ق، ج۵۲، ص۳۰۸.</ref>
در مورد پیروزی حضرت مهدی(ع) به وسیله رعب و وحشت روایاتی وجود دارد:


ج) امیر المؤمنین ـ (ع) ـ فرمودند: یاران مهدی ـ (ع) ـ جوان هستند و پیر و کهنسال در میان آن‌ها وجود ندارد جز تعداد اندکی.<ref>بحار الانوار، ج۵۲، ص۳۳۴.</ref>
* امام صادق(ع) فرمود: «خداوند او را با سه لشکر یاری خواهد کرد ملائکه، رعب و وحشت، مؤمنین».<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص۱۲۸.</ref>


د) امام سجاد ـ (ع) ـ فرمودند: آن گاه که قائم ـ (ع) ـ قیام کند خداوند سستی و ضعف را از شیعیان ما دور کند و دلهای شان را چون پاره‌های آهن محکم و استوار می‌نماید.<ref>همان، ص۳۱۷، کمال الدین، ج۲، ص۶۷۳.</ref>
* امام باقر(ع) در این مورد فرمود: «همه سنن انبیاء در امام زمان(ع) وجود دارد ولی از سنت‌های جدش(ص)، قیام به شمشیر و جاری شدن رعب و وحشت است.»<ref>بحار الانوار، ج۵۱، ح ۶، ص۲۱۷.</ref>


بنابر این، قدرت و شجاعت یاران امام زمان ـ (ع) ـ از جمله عواملی است که حضرت در برابر قدرت‌های سلطه گر پیروز می‌شود و از طرفی وجود یارانی مانند حضرت عیسی ـ (ع) ـ و اصحاب کهف در جمع سپاهیان حضرت ولی عصر ـ (ع) ـ علاوه بر افزودن روحیه و امید در میان سپاه حضرت، باعث جذب مسیحیان و اهل کتاب به لشکر امام زمان ـ (ع) ـ می‌شود.
===یاری ملائکه===
چنانچه در جنگ‌های پیامبر اسلام(ص) حضرت مورد عنایت خداوند قرار داشته و توسط ملائکه یاری می‌شد، در زمان ظهور حضرت مهدی(ع) به توسط ملائکه یاری می‌شود فرشتگانی که با نوح(ع) در کشتی و با ابراهیم خلیل(ع) در آتش و با عیسی(ع) در هنگام عروج به آسمان همراه بودند:
* امام باقر(ع) فرمودند: جبرئیل در سمت راست حضرت و میکائیل در سمت چپ حضرت حرکت می‌کنند.<ref>ر. ک. طوسی، نجم الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی ـ(ع) ـ، بوستان کتاب، ویرایش قوم، ص۵۳۱–۱۳۱.</ref>
* از امام صادق(ع) روایت است که فرمودند: خداوند با سه هزار ملائکه او را (قائم) یاری خواهد کرد.<ref>بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۹.</ref>


== عامل سوّم امدادها و عنایات الهی ==
===ظهور ناگهانی و غفلت دشمنان ===
شکی نیست که کسی که در راه اهداف والای الهی قدم برمی‌دارد و جهت نصرت دین الهی حرکت می‌کند از عنایات و امدادهای الهی بهره‌مند می‌شود از آن جا که حضرت مهدی ـ (ع) ـ در راه ترویج آئین الهی و هدایت مردم به سوی آفریدگار جهان قدم برمی‌دارد از این قاعده مستثنی نیست لذا خداوند متعال حضرت را در پیروزی برابر قدرت‌ها کمک می‌کند و عنایات خویش را از حضرت دریغ نمی‌کند از جمله امدادهای الهی در پیروزی حضرت بر دشمنانش عبارتند از:
مطابق روایات حضرت هنگامی ظهور می‌کند که دشمنان، همه از ظهور او غافل هستند بطوری که فرصت آمادگی نیروها و جمع‌آوری نیروهای رزمی و زرهی را از دست می‌دهند لذا خود حضرت در توقیعی به شیخ مفید می‌فرماید: «همانا امر ما (ظهور) بطور ناگهانی است»<ref>بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۹.</ref>


== ۱ـ ایجاد رعب و وحشت در دل دشمن ==
یکی از راه‌های نفوذ بر دشمن که در علم نظامی از آن بهره‌گیری فراوان می‌شود ایجاد ترس و خوف و رعب در دل دشمن است تا از این راه تسلیم گردد. خداوند متعال آن چنان رعب و وحشتی در دل دشمنان امام زمان (ع) می‌اندازد که توان استقامت در مقابل حضرت و لشکریانش را از دست داده و تسلیم می‌شوند و سلاح‌های خود را بر زمین گذارده و فرار می‌کنند؛ لذا حضرت و لشکریانش «منصور بالرعب» هستند. چنانچه شواهد تاریخی بر این گونه پیروزی‌ها وجود دارد که سپاهی با مشاهده قدرت مسلمانان متزلزل و مرعوب شده و شکست می‌خورند که نمونه بارز آن جنگ بدر می‌باشد.
در مورد پیروزی حضرت مهدی ـ (ع) ـ به وسیله رعب و وحشت روایاتی وجود دارد:
امام صادق ـ (ع) ـ فرمود: «خداوند متعال او را با سه لشکر یاری خواهد کرد ملائکه، رعب و وحشت، مؤمنین».<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص۱۲۸.</ref>
امام باقر ـ (ع) ـ هم در این مورد می‌فرماید: «همه سنن انبیاء در امام زمان ـ (ع) ـ وجود دارد ولی از سنت‌های جدش مصطفی (ص) قیام به شمشیر و جاری شدن رعب و وحشت است.»<ref>بحار الانوار، ج۵۱، ح ۶، ص۲۱۷.</ref>
== ۲ـ تأیید از جانب ملائکه ==
چنانچه در جنگ‌های رسول مکرم اسلام (ص) حضرت مورد عنایت خداوند قرار داشته و توسط ملائکه یاری می‌شد در زمان ظهور حضرت مهدی ـ (ع) ـ به توسط ملائکه یاری می‌شود فرشتگانی که با نوح (ع) در کشتی و با ابراهیم خلیل (ع) در آتش و با عیسی ـ (ع) ـ در هنگام عروج به آسمان همراه بودند و هم چنین چهار هزار فرشته به یاری ان حضرت می‌شتابند و آن فرشتگانی که در سرزمین کربلا فرود آمده بودند تا در رکاب حسین ـ (ع) ـ بجنگند ولی اذن این کار را نیافتند، به کمک حضرت می‌آیند بطوری که امام باقر ـ (ع) ـ فرمودند: جبرئیل در سمت راست حضرت و میکائیل در سمت چپ حضرت حرکت می‌کنند.<ref>ر. ک. طوسی، نجم الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی ـ (ع) ـ، بوستان کتاب، ویرایش قوم، ص۵۳۱–۱۳۱.</ref> هم چنین از امام صادق ـ (ع) ـ روایت است که فرمودند: خداوند با سه هزار ملائکه او را (قائم ـ (ع) ـ) یاری خواهد کرد.<ref>بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۹.</ref>
== ۳ـ ظهور ناگهانی و غفلت دشمنان ==
یکی از تاکتیک‌های نظامی، اصل غافلگیری و هجوم ناگهانی است که در پیروزی‌ها و شکست دشمن تأثیر به سزایی دارد. مطابق روایات حضرت هنگامی ظهور می‌کند که دشمنان، همه از ظهور او غافل هستند بطوری که فرصت آمادگی نیروها و جمع‌آوری نیروهای رزمی و زرهی را از دست می‌دهند لذا خود حضرت در توقیعی به شیخ مفید ـ رحمه الله ـ می‌فرماید: «همانا امر ما (ظهور) بطور ناگهانی است»<ref>بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۹.</ref>
بنابر این حضرت به واسطه عواملی که ذکر شد ونیز غیر اینهااز اموری که ممکن است برما پوشیده باشند، بر ابرقدرت‌ها و سلطه گران و استعمارگران فائق گشته و عدالت را در جامعه برپا می‌کند و در اجتماع توازن و برابری برقرار می‌کند و این خود عاملی است که جامعه بشری اعم از مسلمانان و غیر مسلمانان جذب برنامه‌های عدالت محور حضرت می‌گردند.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
==مطالعه بیشتر ==
۱ـ موعودشناسی، علی اصغر رضوانی
* ''موعودشناسی''، علی اصغر رضوانی
 
* ''دادگستر جهان''، ابراهیم امینی.
۲ـ دادگستر جهان، ابراهیم امینی.
* ''امامت و مهدویت''، صافی گلپایگانی.
 
* ''حکومت جهانی حضرت مهدی(عج)''، مکارم شیرازی.
۳ـ امامت و مهدویت، آیت الله صافی گلپایگانی.
* ''مهدی موعود''، علامه مجلسی (ترجمه علی دوانی).
 
۴ـ حکومت جهانی حضرت مهدی (عج)، آیت الله مکارم شیرازی.
 
۵ـ مهدی موعود، علامه مجلسی (ترجمه علی دوانی).
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


خط ۶۱: خط ۵۲:
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی =مهدویت
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۱ =عصر ظهور
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۲ =عوامل پیروزی امام
|شاخه فرعی۳ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
خط ۷۳: خط ۶۴:
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی =

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۴:۴۶

سؤال

عوامل پیروزی امام زمان(ع) بر قدرت‌ها در عصر ظهور چیست؟

پیروزی امام زمان(ع) بر دشمنان، در عصر ظهور وابسته به عواملی است مثل مقبولیت و حمایت مردمی، داشتن یاران با ایمان، امدادهای غیبی، یاری ملائکه.

عوامل پیروزی امام زمان(ع)

تحقق پیروزی حضرت در مقابل دشمنان، وابسته به عواملی است که می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

مقبولیت و حمایت مردمی

در عصر ظهور، مردم به دلیل عدم اعتماد به ابرقدرت‌های زمانشان، دست از حمایت آنان برداشته و به حمایت از منجی موعود می‌پردازند، زیرا ابرقدرت‌ها و سردمداران حکومت‌ها در اداره جامعه و تأمین امنیت جامعه ناتوان می‌باشند. از طرفی مردم از استعمار و بازی‌های خطرناک سیاسی خسته شده‌اند و تمام مکتب‌های سیاسی را آزمایش کرده و می‌فهمند که هیچ‌یک از این مکتب‌ها توانایی اداره کشورها را ندارند در چنین شرایطی مردم از هر جهت آماده درک حکومت مهدی(ع) گردیده و به حمایت از منجی می‌پردازند.

یاران با ایمان

ظهور
اللهم عجل لولیک الفرج.jpg

امام دارای یارانی است که دارای ویژگی‌های منحصر به فردی هستند مثل؛ ایمان، شجاعت و اراده قوی. افرادی که برای فرماندهی لشکریان و عملیات‌های جنگی تعیین شده‌اند، در روایت‌های گوناگونی به خصوصیات روحی و رزمی آن‌ها اشاره شده است:

  • ابو بصیر می‌گوید مردی از اهالی کوفه از امام صادق(ع) پرسید: چند نفر با حضرت قائم(ع) قیام می‌کنند، مردم می‌گویند همراهان حضرت به تعداد سربازان بدر یعنی ۳۱۳ تن هستند. حضرت فرمود: مهدی(ع) ظهور نمی‌کند مگر با ارتش قوی و نیرومند که کمتر از ده هزار نیروی رزمنده نخواهد داشت.[۱]
  • امام سجاد(ع) فرمود: آن گاه که قائم(ع) قیام کند خداوند سستی و ضعف را از شیعیان ما دور کند و دلهای شان را چون پاره‌های آهن محکم و استوار می‌نماید.[۲]

امدادها و عنایات الهی

شکی نیست که کسی که در راه اهداف والای الهی قدم برمی‌دارد و جهت نصرت دین الهی حرکت می‌کند از عنایات و امدادهای الهی بهره‌مند می‌شود از آن جا که حضرت مهدی ـ(ع) ـ در راه ترویج آئین الهی و هدایت مردم به سوی آفریدگار جهان قدم برمی‌دارد از این قاعده مستثنی نیست لذا خداوند متعال حضرت را در پیروزی برابر قدرت‌ها کمک می‌کند و عنایات خویش را از حضرت دریغ نمی‌کند از جمله امدادهای الهی در پیروزی حضرت بر دشمنانش عبارتند از:

ایجاد رعب و وحشت در دل دشمنان

از راه‌های نفوذ بر دشمن که در علم نظامی از آن بهره‌گیری فراوان می‌شود ایجاد ترس و خوف و رعب در دل دشمن است تا از این راه تسلیم گردد. خداوند رعب و وحشتی در دل دشمنان امام زمان(ع) می‌اندازد که توان استقامت در مقابل حضرت و لشکریانش را از دست داده و تسلیم می‌شوند؛ لذا حضرت و لشکریانش «منصور بالرعب» هستند.

در مورد پیروزی حضرت مهدی(ع) به وسیله رعب و وحشت روایاتی وجود دارد:

  • امام صادق(ع) فرمود: «خداوند او را با سه لشکر یاری خواهد کرد ملائکه، رعب و وحشت، مؤمنین».[۳]
  • امام باقر(ع) در این مورد فرمود: «همه سنن انبیاء در امام زمان(ع) وجود دارد ولی از سنت‌های جدش(ص)، قیام به شمشیر و جاری شدن رعب و وحشت است.»[۴]

یاری ملائکه

چنانچه در جنگ‌های پیامبر اسلام(ص) حضرت مورد عنایت خداوند قرار داشته و توسط ملائکه یاری می‌شد، در زمان ظهور حضرت مهدی(ع) به توسط ملائکه یاری می‌شود فرشتگانی که با نوح(ع) در کشتی و با ابراهیم خلیل(ع) در آتش و با عیسی(ع) در هنگام عروج به آسمان همراه بودند:

  • امام باقر(ع) فرمودند: جبرئیل در سمت راست حضرت و میکائیل در سمت چپ حضرت حرکت می‌کنند.[۵]
  • از امام صادق(ع) روایت است که فرمودند: خداوند با سه هزار ملائکه او را (قائم) یاری خواهد کرد.[۶]

ظهور ناگهانی و غفلت دشمنان

مطابق روایات حضرت هنگامی ظهور می‌کند که دشمنان، همه از ظهور او غافل هستند بطوری که فرصت آمادگی نیروها و جمع‌آوری نیروهای رزمی و زرهی را از دست می‌دهند لذا خود حضرت در توقیعی به شیخ مفید می‌فرماید: «همانا امر ما (ظهور) بطور ناگهانی است»[۷]


مطالعه بیشتر

  • موعودشناسی، علی اصغر رضوانی
  • دادگستر جهان، ابراهیم امینی.
  • امامت و مهدویت، صافی گلپایگانی.
  • حکومت جهانی حضرت مهدی(عج)، مکارم شیرازی.
  • مهدی موعود، علامه مجلسی (ترجمه علی دوانی).


منابع

  1. صدوق، کمال الدین، دار الکتب الاسلامیه، قم، ۱۳۵۹ق، ج۲، ص۶۵۴.
  2. صدوق، کمال الدین، ج۲، ص۶۷۳.
  3. نعمانی، محمد بن ابراهیم، غیبت نعمانی، ص۱۲۸.
  4. بحار الانوار، ج۵۱، ح ۶، ص۲۱۷.
  5. ر. ک. طوسی، نجم الدین، چشم‌اندازی به حکومت مهدی ـ(ع) ـ، بوستان کتاب، ویرایش قوم، ص۵۳۱–۱۳۱.
  6. بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۹.
  7. بحار الانوار، ج۵۱، ص۳۹.