سیره عالمان در خواندن نماز شب: تفاوت میان نسخه‌ها

Article-dot.png
Article-dot.png
از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۵: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
یکی از اعمالی که مورد تأکید عالمان می باشد نماز شب است و این سیره علما برگرفته از سفارش و تأکید قرآن و روایات است.
یکی از اعمالی که مورد تأکید عالمان می‌باشد نماز شب است و این سیره علما برگرفته از سفارش و تأکید قرآن و روایات است.


== علامه طباطبایی ==
== علامه طباطبایی ==
علامه طباطبائی می گوید: چون به نجف اشرف برای تحصیل مشرف شدم، به لحاظ خویشاوندی گاه گاهی به محضر مرحوم قاضی شرفیاب می شدم، تا یک روز دَرِ مدرسه ای ایستاده بودم که مرحوم قاضی از آن جا عبور می کردند. چون به من رسیدند دست خود را روی شانه من گذاردند و گفتند: «ای فرزند! دنیا می خواهی نماز شب بخوان، آخرت می خواهی نماز شب بخوان».<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%8A%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%AD%D8%B1%D8%AE%D9%8A%D8%B2%D9%8A-%D9%88-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%A8/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
علامه طباطبائی می‌گوید: چون به نجف اشرف برای تحصیل مشرف شدم، به لحاظ خویشاوندی گاه گاهی به محضر مرحوم قاضی شرفیاب می‌شدم، تا یک روز دَرِ مدرسه ای ایستاده بودم که مرحوم قاضی از آن جا عبور می‌کردند. چون به من رسیدند دست خود را روی شانه من گذاردند و گفتند: «ای فرزند! دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان، آخرت می‌خواهی نماز شب بخوان».<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/لطايفي-از-سحرخيزي-و-نماز-شب/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>


== امام خمینی ==
== امام خمینی ==
نماز شب امام به صورت متواتر بود. ایشان نماز شب را هفتاد سال مقید بودند. مرحوم شیخ نصرالله خلخالی می گفت: «من طی چهل سال دوستی با امام، ‏‎ ‎‏شبهای زیادی را تا صبح با ایشان بودم. هیچگاه ندیدم نماز شب ایشان ترک بشود. امام‏‎ ‎‏همیشه قبل از اذان صبح بیدار بودند و در حال عبادت و مناجات به سر می بردند». حاج احمد آقا می گفت: در نجف شبی در ماه رمضان، پشت بام خوابیده بودم.‏‎ ‎‏خانه ایشان یک خانه کوچک 45 متری بود، بلند شدم دیدم که صدا می آید و بعد متوجه‏‎ ‎‏شدم که آقاست که در تاریکی در حال نماز شب خواندن است و دستهایش را طرف‏‎ ‎‏آسمان دراز کرده و گریه می کند. برنامه عبادی ایشان این بود که شب تا صبح در ماه‏‎ ‎‏مبارک رمضان نماز و دعا می خواندند. یکی از اصحاب امام که با ایشان از پاریس به تهران می آمد نقل می کردبه احترام‏‎ ‎‏امام طبقه بالای هواپیما را به ایشان اختصاص داده بودند تا در آنجا استراحت بکنند و‏‎ ‎‏کسی مزاحم ایشان نباشد. بقیه مسافران طبقۀ پایین بودند او می گفت من جسارت کردم‏‎ ‎‏گفتم بروم ببینم امام در چه حالی است. وقتی به طبقۀ بالای هواپیما رفتم دیدم امام‏‎ ‎‏نشسته اند و مشغول نمازند و به پهنای صورت اشک می ریزند و نماز شب‏‎ میخوانند.<ref>«[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_65991/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D8%B2_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85_%D8%AE%D9%85%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B3_/%D8%AC_3/%D9%81%D8%B5%D9%84_%D9%BE%D9%86%D8%AC%D9%85_%D8%AA%D9%87%D8%AC%D8%AF_%D9%88_%D8%B4%D8%A8_%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C تهجد و شب زنده داری]»، پرتال امام خمینی، بازدید: ‌۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
نماز شب امام به صورت متواتر بود. ایشان نماز شب را هفتاد سال مقید بودند. مرحوم شیخ نصرالله خلخالی می‌گفت: «من طی چهل سال دوستی با امام، ‏شبهای زیادی را تا صبح با ایشان بودم. هیچگاه ندیدم نماز شب ایشان ترک بشود. امام همیشه قبل از اذان صبح بیدار بودند و در حال عبادت و مناجات به سر می‌بردند». حاج احمد آقا می‌گفت: در نجف شبی در ماه رمضان، پشت بام خوابیده بودم. ‏خانه ایشان یک خانه کوچک ۴۵ متری بود، بلند شدم دیدم که صدا می‌آید و بعد متوجه شدم که آقاست که در تاریکی در حال نماز شب خواندن است و دستهایش را طرف آسمان دراز کرده و گریه می‌کند. برنامه عبادی ایشان این بود که شب تا صبح در ماه مبارک رمضان نماز و دعا می‌خواندند. یکی از اصحاب امام که با ایشان از پاریس به تهران می‌آمد نقل می کردبه احترام امام طبقه بالای هواپیما را به ایشان اختصاص داده بودند تا در آنجا استراحت بکنند و کسی مزاحم ایشان نباشد. بقیه مسافران طبقهٔ پایین بودند او می‌گفت من جسارت کردم گفتم بروم ببینم امام در چه حالی است. وقتی به طبقهٔ بالای هواپیما رفتم دیدم امام نشسته‌اند و مشغول نمازند و به پهنای صورت اشک می‌ریزند و نماز شب می‌خوانند.<ref>«[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_65991/برداشتهایی_از_سیره_امام_خمینی_س_/ج_3/فصل_پنجم_تهجد_و_شب_زنده_داری تهجد و شب زنده داری]»، پرتال امام خمینی، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>


یکی از نزدیکان امام می گوید:امام در بیماری، صحت، زندان، خلاصی، تبعید، حتی بر روی تخت بیمارستان قلب هم نماز شب می خواندند. ایشان در قم بیمار شدند و به دستور اطبا به تهران منتقل شدند. شبی که از پاریس به سوی تهران می آمدند در طبقه ی بالای هواپیما نماز شب می خواندند. آثار اشک بر گونه های مبارک امام، حکایت از شب زنده داری و گریه های نیمه شب وی دارد. فرزند امام خمینی می گوید: روزی که از نجف عازم کویت شدیم حدود ساعت چهار صبح حرکت کردیم، درست بعد از اذان صبح، و بعد از آن همه گرفتاری ها حدود ساعت دوازده، سرانجام امام در هُتل بصره استراحت کردند. دو ساعت نخوابیده بودند که ساعتشان زنگ زد و بیدار شدند و نماز شب خواندند.<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%8A%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%AD%D8%B1%D8%AE%D9%8A%D8%B2%D9%8A-%D9%88-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%A8/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
یکی از نزدیکان امام می‌گوید:امام در بیماری، صحت، زندان، خلاصی، تبعید، حتی بر روی تخت بیمارستان قلب هم نماز شب می‌خواندند. ایشان در قم بیمار شدند و به دستور اطبا به تهران منتقل شدند. شبی که از پاریس به سوی تهران می‌آمدند در طبقهٔ بالای هواپیما نماز شب می‌خواندند. آثار اشک بر گونه‌های مبارک امام، حکایت از شب زنده داری و گریه‌های نیمه شب وی دارد. فرزند امام خمینی می‌گوید: روزی که از نجف عازم کویت شدیم حدود ساعت چهار صبح حرکت کردیم، درست بعد از اذان صبح، و بعد از آن همه گرفتاری‌ها حدود ساعت دوازده، سرانجام امام در هُتل بصره استراحت کردند. دو ساعت نخوابیده بودند که ساعتشان زنگ زد و بیدار شدند و نماز شب خواندند.<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/لطايفي-از-سحرخيزي-و-نماز-شب/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>


== آیت‌الله بهجت ==
== آیت‌الله بهجت ==
آیت‌الله بهجت از جمله عالمانی بودند که به وفور بر خواندن نماز شب تاکید کرده اند و کلید سعادت، توفیقات و روزی میدانند و میفرمایند: در تعبیدات کوه کندن از ما نخواسته اند، سخت ترینش نماز شب است. که در حقیقت تغییر وقت خواب است نه اصل بی خوابی، بلکه نیم ساعت زودتر بخواب تا نیم ساعت زودتر بیدار شی، نماز شب مفتاح توفیقات است.<ref>«[https://www.namaz.ir/night-prayer/ نحوه خواندن نماز شب، آثار و برکات آن و نماز شب از دیدگاه قرآن، احادیث و بزرگان]»، ستاد اقامه نماز، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
آیت‌الله بهجت از جمله عالمانی بودند که به وفور بر خواندن نماز شب تأکید کرده‌اند و کلید سعادت، توفیقات و روزی می‌دانند و می‌فرمایند: در تعبیدات کوه کندن از ما نخواسته‌اند، سخت ترینش نماز شب است. که در حقیقت تغییر وقت خواب است نه اصل بی خوابی، بلکه نیم ساعت زودتر بخواب تا نیم ساعت زودتر بیدار شی، نماز شب مفتاح توفیقات است.<ref>«[https://www.namaz.ir/night-prayer/ نحوه خواندن نماز شب، آثار و برکات آن و نماز شب از دیدگاه قرآن، احادیث و بزرگان]»، ستاد اقامه نماز، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>


آیت الله بهجت می فرمودند : نماز شب را ترک نکنید که برکات بسیار دنیوی و اخروی دارد می گویند اگر کسی نماز شب خواند و فردای آن روز گفت من گرسنه مانده ام؛ دروغ می گوید! مگر اینکه روزه گرفته باشد. زیرا خداوند رزق و روزی او را تضمین کرده است.<ref>«[https://elallah.ir/rezgoroozi/ اگر نماز شب بخوانید رزق و روزی شما زیاد می شود:آیت الله بهجت]»، وبسایت الی الله، انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
آیت الله بهجت می‌فرمودند: نماز شب را ترک نکنید که برکات بسیار دنیوی و اخروی دارد می‌گویند اگر کسی نماز شب خواند و فردای آن روز گفت من گرسنه مانده‌ام؛ دروغ می‌گوید! مگر اینکه روزه گرفته باشد؛ زیرا خداوند رزق و روزی او را تضمین کرده است.<ref>«[https://elallah.ir/rezgoroozi/ اگر نماز شب بخوانید رزق و روزی شما زیاد می‌شود:آیت الله بهجت]»، وبسایت الی الله، انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>


== سیره برخی عالمان ==
== سیره برخی عالمان ==
* آخوند ملاحسینقلی همدانی (ره) در باب شب زنده داری می‌گوید: از طالبان آخرت، احدی به مقامی از مقامات دینی نرسید مگر آنانکه اهل تهجد و شب زنده‌داری بود.
* شیخ جعفر کاشف الغطاء: شیخ در عبادت و صفای باطن و حالت تضرع و زاری به درگاه حضرت باری و تهجد و سحرخیزی و دعا و مناجات، یکی از اوتاد روزگار بود و حتی الامکان نمی‌گذاشت عملی مستحب از او فوت شود. شیخ حسن، فرزند کاشف الغطاء می‌گوید: عادت شیخ جعفر آن بود که هر شب وقت سحر بیدار بود و می‌آمد دم در اتاق‌ها و عیال و فرزندان همه را بیدار می‌کرد و می‌گفت: «برخیزید و نماز شب بخوانید»<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/لطايفي-از-سحرخيزي-و-نماز-شب/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* شهید مطهری می‌گوید: یک سلسله لذت‌ها معنویت ما را بالا می‌برد. برای کسی که اهل تهجد و نماز شب است، جزو صادقین و صابرین و مستغفرین بالاسحار است، نماز شب لذت و بهجت دارد.<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/لطايفي-از-سحرخيزي-و-نماز-شب/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* '''محدث قمی و نماز شب:''' وی در تمام دورهٔ سال، حداقل یک ساعت قبل از طلوع فجر بیدار و مشغول نماز و تهجد بود. به عبادت آخر شب و قبل از سپیده دم زیاد اهمیت می‌داد و معتقد بود که بهترین اعمال مستحب عبادت و تهجد است. فرزند بزرگش می‌گوید: «تا آن جا که من به خاطر دارم بیداری آخر شب از او فوت نشد، حتی در سفرها». محدث قمی دربارهٔ استادش حاج میرزا حسین نوری رحمه الله می‌نویسد: «او در زهد و عبادت سخت کوشا بود. نماز شب او فوت نشد و راز و نیازش با خداوند متعال در تمام شب‌ها برقرار بود».<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/لطايفي-از-سحرخيزي-و-نماز-شب/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* آیت الله سید عبد الکریم کشمیری می‌فرمود: نماز شب بخوانید. بعضی اعمال مقام می‌آورد مانند نماز شب «'''عَسی أَنْ یَبْعَثَکَ رَبکَ مَقاماً مَحْمُوداً'''» که انسان به مقام محمود می‌رسد و مجاور خدا می‌شود.<ref>«[https://www.alef.ir/news/4010813006.html خواندن نماز شب چه برکاتی دارد؟]»، الف، انتشار: ۱۴ آبان ۱۴۰۱ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref> آقاسید عبدالکریم کشمیری می‌فرمودند: سالک که آخر شب و بین الطلوعین بیدار نباشد به جایی نمی‌رسد؛ هزار سال هم زحمت بکشد فایده ندارد این دستور اساسی است.<ref>«[https://elallah.ir/akhare-shab/ یقین بدان سالک که آخرشب و بین الطلوعین بیدار نباشد به جایی نمی‌رسد!]»، وبسایت الی الله، انتشار: ۱۱ خرداد ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* آیة اللّه سید علی قاضی طباطبائی رحمه‌الله درباره عظمت نماز شب می‌فرماید: اما نماز شب؛ پس هیچ چاره و گریزی از آن برای مؤمنین نیست. تعجب از کسی که می‌خواهد به کمال، دست یابد در حالی که برای نماز شب، قیام نمی‌کند و ما نشنیدیم که احدی بتواند به آن مقامات دست یابد، مگر به وسیله نماز شب.<ref>«[https://www.ibrahimamini.com/fa/node/34 توصیه بزرگان و اولیای الهی به نماز شب]»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله ابراهیم امینی، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* حضرت آیت الله علی آقا صافی می‌فرمود: از زمانی که من تکلیف شدم یک مرتبه نماز شبم ترک نشد، یک ساعت قبل از اذان صبح از خواب بلند شده و نماز شب می‌خواندند و تلاوت قرآن داشتند و از خوف خدا گریه می‌کردند.<ref>«[http://www.isca.ac.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=NEWS&ID=2135b74f-e7e4-4c51-b047-6e0013760dbe&LayoutID=a8e01eb4-2563-4433-af9a-8523efc94e58&CategoryID=b1a40f9b-3747-4c15-90b3-4b6d1d8b550e ناگفته‌هایی از زندگانی آیت‌الله العظمی شیخ علی صافی (ره)]»، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بازدید:۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* در شرح حال محدّث گرانمایه، حاج شیخ عباس قمّی آورده‌اند: وی در تمام دوره سال، در چهار فصل، حدّاقل یک ساعت قبل از طلوع فجر بیدار و مشغول نماز و تهجّد بود. به عبادت آخر شب و قبل از سپیده دم اهمیّت زیاد می‌داد و معتقد بود که بهترین اعمال مستحبّی، عبادت و تهجّد است فرزند بزرگش می‌گوید: تا آن جا که من به خاطر دارم بیداری آخر شب از او فوت نشد. حتّی در سفرها، این شیوه عملی می‌شد. محدّث قمی درباره استادش حاج میرزا حسین نوری، می‌نویسد: او در زهد و عبادت سخت کوشا بود، نماز شب او فوت نشد و راز و نیازش با خداوند متعال در تمام شبها برقرار بود.<ref>«[http://alhassanain.org/persian/?com=book&id=888&page=2 داستانهای شیرین از نماز شب]»، شبکه الامامین الحسنین، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حق‌شناس (ره) در یکی از جلسات درس اخلاق خود ضمن توصیه به خواندن نماز شب فرمودند: در روایت آمده که «إنّ العبد إذا تخلی بسیده فی جوف اللیل المظلم و ناجاه اثبت الله النور فی قلبه»؛ (آمالی صدوق/۳۵۴) کسی به‌دنبال نورایت درون است، باید نصف شب‌ها رابطه قلبی با پروردگار داشته باشد. وقتی بنده‌ای در دل شب، با خدای خود خلوت کند، پروردگار قلب او را نورانی می‌کند.<ref>«[https://etratona.ir/2155/توصیه-آیت-الله-حق-شناس-به-نماز-شب-و-سحر/ توصیه آیت الله حق‌شناس به نماز شب و سحرخیزی]»، عترتنا، انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>


* آخوند ملاحسینقلی همدانی(ره) در باب شب زنده داری می‌گوید: از طالبان آخرت، احدى به مقامى از مقامات دینى نرسید مگر آنانکه اهل تهجد و شب زنده‏دارى بود.
* شیخ جعفر کاشف الغطاء: شیخ در عبادت و صفای باطن و حالت تضرع و زاری به درگاه حضرت باری و تهجد و سحرخیزی و دعا و مناجات، یکی از اوتاد روزگار بود و حتی الامکان نمی گذاشت عملی مستحب از او فوت شود. شیخ حسن، فرزند کاشف الغطاء می گوید: عادت شیخ جعفر آن بود که هر شب وقت سحر بیدار بود و می آمد دم در اتاق ها و عیال و فرزندان همه را بیدار می کرد و می گفت: « برخیزید و نماز شب بخوانید»<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%8A%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%AD%D8%B1%D8%AE%D9%8A%D8%B2%D9%8A-%D9%88-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%A8/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش. </ref>
* شهید مطهری می گوید: یک سلسله لذت ها معنویت ما را بالا می برد. برای کسی که اهل تهجد و نماز شب است، جزو صادقین و صابرین و مستغفرین بالاسحار است، نماز شب لذت و بهجت دارد.<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%8A%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%AD%D8%B1%D8%AE%D9%8A%D8%B2%D9%8A-%D9%88-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%A8/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* '''محدث قمی و نماز شب:''' وی در تمام دوره ی سال، حداقل یک ساعت قبل از طلوع فجر بیدار و مشغول نماز و تهجد بود. به عبادت آخر شب و قبل از سپیده دم زیاد اهمیت می داد و معتقد بود که بهترین اعمال مستحب عبادت و تهجد است. فرزند بزرگش می گوید: «تا آن جا که من به خاطر دارم بیداری آخر شب از او فوت نشد، حتی در سفرها». محدث قمی درباره ی استادش حاج میرزا حسین نوری رحمه الله می نویسد:«او در زهد و عبادت سخت کوشا بود. نماز شب او فوت نشد و راز و نیازش با خداوند متعال در تمام شب ها برقرار بود».<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/%D9%84%D8%B7%D8%A7%D9%8A%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%AD%D8%B1%D8%AE%D9%8A%D8%B2%D9%8A-%D9%88-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%A8/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* آیت الله سید عبد الکریم کشمیری می‌فرمود: نماز شب بخوانید. بعضی اعمال مقام می‌آورد مانند نماز شب «'''عَسى‏ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبکَ مَقاماً مَحْمُوداً'''» که انسان به مقام محمود می‌رسد و مجاور خدا می‌شود.<ref>«[https://www.alef.ir/news/4010813006.html خواندن نماز شب چه برکاتی دارد؟]»، الف، انتشار: ۱۴ آبان ۱۴۰۱ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref> آقاسید عبدالکریم کشمیری میفرمودند: سالک که آخر شب و بین الطلوعین بیدار نباشد به جایی نمی رسد؛ هزار سال هم زحمت بکشد فایده ندارد این دستور اساسی است.<ref>«[https://elallah.ir/akhare-shab/ یقین بدان سالک که آخرشب و بین الطلوعین بیدار نباشد به جایی نمیرسد!]»، وبسایت الی الله، انتشار: ۱۱ خرداد ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* آیة اللّه سید علی قاضی طباطبائی رحمه‌الله درباره عظمت نماز شب می‌فرماید: اما نماز شب؛ پس هیچ چاره و گریزی از آن برای مؤمنین نیست. تعجب از کسی که می‌خواهد به کمال، دست یابد در حالی که برای نماز شب، قیام نمی‌کند و ما نشنیدیم که احدی بتواند به آن مقامات دست یابد، مگر به وسیله نماز شب.<ref>«[https://www.ibrahimamini.com/fa/node/34 توصيه بزرگان و اولياى الهى به نماز شب]»، پایگاه اطلاع رسانی آیت‌الله ابراهیم امینی، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* حضرت آيت الله علي آقا صافي مي فرمود: از زماني كه من تكليف شدم يك مرتبه نماز شبم ترك نشد، يك ساعت قبل از اذان صبح از خواب بلند شده و نماز شب مي خواندند و تلاوت قرآن داشتند و از خوف خدا گريه مي كردند.<ref>«[http://www.isca.ac.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=NEWS&ID=2135b74f-e7e4-4c51-b047-6e0013760dbe&LayoutID=a8e01eb4-2563-4433-af9a-8523efc94e58&CategoryID=b1a40f9b-3747-4c15-90b3-4b6d1d8b550e ناگفته‌هايي از زندگاني آيت‌الله العظمي شيخ علي صافي (ره)]»، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بازدید:‌۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* در شرح حال محدّث گرانمایه ، حاج شیخ عباس قمّی آورده اند: وی در تمام دوره سال ، در چهار فصل ، حدّاقل یک ساعت قبل از طلوع فجر بیدار و مشغول نماز و تهجّد بود. به عبادت آخر شب و قبل از سپیده دم اهمیّت زیاد می داد و معتقد بود که بهترین اعمال مستحبّی ، عبادت و تهجّد است فرزند بزرگش می گوید: تا آن جا که من به خاطر دارم بیداری آخر شب از او فوت نشد. حتّی در سفرها، این شیوه عملی می شد. محدّث قمی درباره استادش حاج میرزا حسین نوری ، می نویسد: او در زهد و عبادت سخت کوشا بود، نماز شب او فوت نشد و راز و نیازش با خداوند متعال در تمام شبها برقرار بود.<ref>«[http://alhassanain.org/persian/?com=book&id=888&page=2 داستانهای شیرین از نماز شب]»، شبکه الامامین الحسنین، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
* مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حق شناس(ره) در یکی از جلسات درس اخلاق خود ضمن توصیه به خواندن نماز شب فرمودند: در روایت آمده که «إنّ العبد إذا تخلی بسیده فی جوف اللیل المظلم و ناجاه اثبت الله النور فی قلبه»؛ (امالی صدوق/۳۵۴) کسی به‌دنبال نورایت درون است، باید نصف شب‌ها رابطه قلبی با پروردگار داشته باشد. وقتی بنده‌ای در دل شب، با خدای خود خلوت کند، پروردگار قلب او را نورانی می‌کند.<ref>«[https://etratona.ir/2155/%D8%AA%D9%88%D8%B5%DB%8C%D9%87-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%AD%D9%82-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%A8-%D9%88-%D8%B3%D8%AD%D8%B1/ توصیه آیت الله حق شناس به نماز شب و سحرخیزی]»، عترتنا، انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref>
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}

نسخهٔ ‏۱۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۳

سؤال

سیره عالمان در خواندن نماز شب چه بود؟

یکی از اعمالی که مورد تأکید عالمان می‌باشد نماز شب است و این سیره علما برگرفته از سفارش و تأکید قرآن و روایات است.

علامه طباطبایی

علامه طباطبائی می‌گوید: چون به نجف اشرف برای تحصیل مشرف شدم، به لحاظ خویشاوندی گاه گاهی به محضر مرحوم قاضی شرفیاب می‌شدم، تا یک روز دَرِ مدرسه ای ایستاده بودم که مرحوم قاضی از آن جا عبور می‌کردند. چون به من رسیدند دست خود را روی شانه من گذاردند و گفتند: «ای فرزند! دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان، آخرت می‌خواهی نماز شب بخوان».[۱]

امام خمینی

نماز شب امام به صورت متواتر بود. ایشان نماز شب را هفتاد سال مقید بودند. مرحوم شیخ نصرالله خلخالی می‌گفت: «من طی چهل سال دوستی با امام، ‏شبهای زیادی را تا صبح با ایشان بودم. هیچگاه ندیدم نماز شب ایشان ترک بشود. امام همیشه قبل از اذان صبح بیدار بودند و در حال عبادت و مناجات به سر می‌بردند». حاج احمد آقا می‌گفت: در نجف شبی در ماه رمضان، پشت بام خوابیده بودم. ‏خانه ایشان یک خانه کوچک ۴۵ متری بود، بلند شدم دیدم که صدا می‌آید و بعد متوجه شدم که آقاست که در تاریکی در حال نماز شب خواندن است و دستهایش را طرف آسمان دراز کرده و گریه می‌کند. برنامه عبادی ایشان این بود که شب تا صبح در ماه مبارک رمضان نماز و دعا می‌خواندند. یکی از اصحاب امام که با ایشان از پاریس به تهران می‌آمد نقل می کردبه احترام امام طبقه بالای هواپیما را به ایشان اختصاص داده بودند تا در آنجا استراحت بکنند و کسی مزاحم ایشان نباشد. بقیه مسافران طبقهٔ پایین بودند او می‌گفت من جسارت کردم گفتم بروم ببینم امام در چه حالی است. وقتی به طبقهٔ بالای هواپیما رفتم دیدم امام نشسته‌اند و مشغول نمازند و به پهنای صورت اشک می‌ریزند و نماز شب می‌خوانند.[۲]

یکی از نزدیکان امام می‌گوید:امام در بیماری، صحت، زندان، خلاصی، تبعید، حتی بر روی تخت بیمارستان قلب هم نماز شب می‌خواندند. ایشان در قم بیمار شدند و به دستور اطبا به تهران منتقل شدند. شبی که از پاریس به سوی تهران می‌آمدند در طبقهٔ بالای هواپیما نماز شب می‌خواندند. آثار اشک بر گونه‌های مبارک امام، حکایت از شب زنده داری و گریه‌های نیمه شب وی دارد. فرزند امام خمینی می‌گوید: روزی که از نجف عازم کویت شدیم حدود ساعت چهار صبح حرکت کردیم، درست بعد از اذان صبح، و بعد از آن همه گرفتاری‌ها حدود ساعت دوازده، سرانجام امام در هُتل بصره استراحت کردند. دو ساعت نخوابیده بودند که ساعتشان زنگ زد و بیدار شدند و نماز شب خواندند.[۳]

آیت‌الله بهجت

آیت‌الله بهجت از جمله عالمانی بودند که به وفور بر خواندن نماز شب تأکید کرده‌اند و کلید سعادت، توفیقات و روزی می‌دانند و می‌فرمایند: در تعبیدات کوه کندن از ما نخواسته‌اند، سخت ترینش نماز شب است. که در حقیقت تغییر وقت خواب است نه اصل بی خوابی، بلکه نیم ساعت زودتر بخواب تا نیم ساعت زودتر بیدار شی، نماز شب مفتاح توفیقات است.[۴]

آیت الله بهجت می‌فرمودند: نماز شب را ترک نکنید که برکات بسیار دنیوی و اخروی دارد می‌گویند اگر کسی نماز شب خواند و فردای آن روز گفت من گرسنه مانده‌ام؛ دروغ می‌گوید! مگر اینکه روزه گرفته باشد؛ زیرا خداوند رزق و روزی او را تضمین کرده است.[۵]

سیره برخی عالمان

  • آخوند ملاحسینقلی همدانی (ره) در باب شب زنده داری می‌گوید: از طالبان آخرت، احدی به مقامی از مقامات دینی نرسید مگر آنانکه اهل تهجد و شب زنده‌داری بود.
  • شیخ جعفر کاشف الغطاء: شیخ در عبادت و صفای باطن و حالت تضرع و زاری به درگاه حضرت باری و تهجد و سحرخیزی و دعا و مناجات، یکی از اوتاد روزگار بود و حتی الامکان نمی‌گذاشت عملی مستحب از او فوت شود. شیخ حسن، فرزند کاشف الغطاء می‌گوید: عادت شیخ جعفر آن بود که هر شب وقت سحر بیدار بود و می‌آمد دم در اتاق‌ها و عیال و فرزندان همه را بیدار می‌کرد و می‌گفت: «برخیزید و نماز شب بخوانید»[۶]
  • شهید مطهری می‌گوید: یک سلسله لذت‌ها معنویت ما را بالا می‌برد. برای کسی که اهل تهجد و نماز شب است، جزو صادقین و صابرین و مستغفرین بالاسحار است، نماز شب لذت و بهجت دارد.[۷]
  • محدث قمی و نماز شب: وی در تمام دورهٔ سال، حداقل یک ساعت قبل از طلوع فجر بیدار و مشغول نماز و تهجد بود. به عبادت آخر شب و قبل از سپیده دم زیاد اهمیت می‌داد و معتقد بود که بهترین اعمال مستحب عبادت و تهجد است. فرزند بزرگش می‌گوید: «تا آن جا که من به خاطر دارم بیداری آخر شب از او فوت نشد، حتی در سفرها». محدث قمی دربارهٔ استادش حاج میرزا حسین نوری رحمه الله می‌نویسد: «او در زهد و عبادت سخت کوشا بود. نماز شب او فوت نشد و راز و نیازش با خداوند متعال در تمام شب‌ها برقرار بود».[۸]
  • آیت الله سید عبد الکریم کشمیری می‌فرمود: نماز شب بخوانید. بعضی اعمال مقام می‌آورد مانند نماز شب «عَسی أَنْ یَبْعَثَکَ رَبکَ مَقاماً مَحْمُوداً» که انسان به مقام محمود می‌رسد و مجاور خدا می‌شود.[۹] آقاسید عبدالکریم کشمیری می‌فرمودند: سالک که آخر شب و بین الطلوعین بیدار نباشد به جایی نمی‌رسد؛ هزار سال هم زحمت بکشد فایده ندارد این دستور اساسی است.[۱۰]
  • آیة اللّه سید علی قاضی طباطبائی رحمه‌الله درباره عظمت نماز شب می‌فرماید: اما نماز شب؛ پس هیچ چاره و گریزی از آن برای مؤمنین نیست. تعجب از کسی که می‌خواهد به کمال، دست یابد در حالی که برای نماز شب، قیام نمی‌کند و ما نشنیدیم که احدی بتواند به آن مقامات دست یابد، مگر به وسیله نماز شب.[۱۱]
  • حضرت آیت الله علی آقا صافی می‌فرمود: از زمانی که من تکلیف شدم یک مرتبه نماز شبم ترک نشد، یک ساعت قبل از اذان صبح از خواب بلند شده و نماز شب می‌خواندند و تلاوت قرآن داشتند و از خوف خدا گریه می‌کردند.[۱۲]
  • در شرح حال محدّث گرانمایه، حاج شیخ عباس قمّی آورده‌اند: وی در تمام دوره سال، در چهار فصل، حدّاقل یک ساعت قبل از طلوع فجر بیدار و مشغول نماز و تهجّد بود. به عبادت آخر شب و قبل از سپیده دم اهمیّت زیاد می‌داد و معتقد بود که بهترین اعمال مستحبّی، عبادت و تهجّد است فرزند بزرگش می‌گوید: تا آن جا که من به خاطر دارم بیداری آخر شب از او فوت نشد. حتّی در سفرها، این شیوه عملی می‌شد. محدّث قمی درباره استادش حاج میرزا حسین نوری، می‌نویسد: او در زهد و عبادت سخت کوشا بود، نماز شب او فوت نشد و راز و نیازش با خداوند متعال در تمام شبها برقرار بود.[۱۳]
  • مرحوم آیت الله شیخ عبدالکریم حق‌شناس (ره) در یکی از جلسات درس اخلاق خود ضمن توصیه به خواندن نماز شب فرمودند: در روایت آمده که «إنّ العبد إذا تخلی بسیده فی جوف اللیل المظلم و ناجاه اثبت الله النور فی قلبه»؛ (آمالی صدوق/۳۵۴) کسی به‌دنبال نورایت درون است، باید نصف شب‌ها رابطه قلبی با پروردگار داشته باشد. وقتی بنده‌ای در دل شب، با خدای خود خلوت کند، پروردگار قلب او را نورانی می‌کند.[۱۴]

منابع

  1. «لطایفی از سحرخیزی و نماز شب»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
  2. «تهجد و شب زنده داری»، پرتال امام خمینی، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
  3. «لطایفی از سحرخیزی و نماز شب»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
  4. «نحوه خواندن نماز شب، آثار و برکات آن و نماز شب از دیدگاه قرآن، احادیث و بزرگان»، ستاد اقامه نماز، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
  5. «اگر نماز شب بخوانید رزق و روزی شما زیاد می‌شود:آیت الله بهجت»، وبسایت الی الله، انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
  6. «لطایفی از سحرخیزی و نماز شب»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
  7. «لطایفی از سحرخیزی و نماز شب»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
  8. «لطایفی از سحرخیزی و نماز شب»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
  9. «خواندن نماز شب چه برکاتی دارد؟»، الف، انتشار: ۱۴ آبان ۱۴۰۱ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
  10. «یقین بدان سالک که آخرشب و بین الطلوعین بیدار نباشد به جایی نمی‌رسد!»، وبسایت الی الله، انتشار: ۱۱ خرداد ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
  11. «توصیه بزرگان و اولیای الهی به نماز شب»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله ابراهیم امینی، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
  12. «ناگفته‌هایی از زندگانی آیت‌الله العظمی شیخ علی صافی (ره)»، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بازدید:۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
  13. «داستانهای شیرین از نماز شب»، شبکه الامامین الحسنین، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
  14. «توصیه آیت الله حق‌شناس به نماز شب و سحرخیزی»، عترتنا، انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.