سند حدیث غدیر
آیا جریان غدیر خم از نظر تاریخی صحیح و ثابت است؟
حديث غدير و جریان غدير خم، از معتبر ترین احادیث نقل شده نزد شیعه و اهل سنت می باشد. در جریان غدیر خم، نبی اکرم (ص) بعد از بازگشت از حجة الوداع، در مکان غدیر خم، این جمله را فرمودند که «هر کس من مولا و سرپرست او هستم، علی مولا و سرپرست اوست». این حدیث توسط 110 نفر از صحابه و 84 نفر از تابعین نقل شده است و علمای طراز اول اهل سنت بر تواتر و صحت این حدیث اتفاق نظر دارند. همچنین کتاب هایی، توسط برخی از علمای اهل سنت برای اثبات صحت اسناد حدیث غدیر نوشته شده است.
جریان غدیر خم
در جریان غدیر خم انیچنین نقل شده است که: در دهمين سال هجرت، رسول خدا(ص) قصد زيارت خانه خدا را نمود، لذا گروه عظيمي از مردم براي انجام مناسک حج به مدينه آمدند، و روز شنبه ۲۴ يا ۲۵ ذيقعده به قصد حج همراه پیامبر خدا(ص)، پياده از مدينه خارج شدند. تعداد ياران حضرت در حجة الوداع را ۱۱۴ هزار نفر يا ۱۲۰ و يا ۱۲۴ هزار نفر در کتب مربوطه ثبت کرده‌اند. حج انجام شد، پيامبر اکرم(ص) قصد بازگشت به مدينه کردند، هنگامي که به غدير خم رسيدند اين آيه نازل شد: ﴿يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليک من ربک...﴾[۱]: «اي رسول ابلاغ کن آنچه را که پروردگارت به تو امر کرده و اگر اين کار را انجام ندهي رسالتت را انجام نداده اي و خداوند تو را از شر مردم محافظت خواهد کرد».
در اين هنگام پيامبر اکرم(ص) به آنان که جلو رفته بودند دستور داد برگردند و آنان که عقب افتاده بودند رسيدند و نماز ظهر اقامه شد، پس از پايان نماز، به دستور پیامبر اکرم(ص) از جهاز شتر، محل مرتفعي ترتيب داده شد و حضرت شروع به خواندن خطبه کردند: حمد و سپاس مخصوص خداست، ياري از او مي خواهيم... سپس از مردم پرسيد آيا من رسالتم را انجام دادم؟ همگي گفتند: ما گواهي مي دهيم که تو پيام خدا را ابلاغ کردي، سپس فرمودند: اي مردم کيست که بر اهل ايمان از خود آن ها سزاوارتر است؟ مردم گرفتند: خدا و رسول داناترند، سپس فرمودند: «من کنت مولاه فعلي مولاه» هر کس من مولا و سرپرست او هستم بعد از من علي سرپرست و مولاي اوست».
به گفته احمد بن حنبل پيشواي حنبلي ها پيامبر اين جمله را چهار بار تکرار کرد، سپس دعا فرمودند و در ادامه اين آيه نازل شد: ﴿اليوم اکملت لکم دينکم﴾[۲] امروز دين شما را کامل کردم و اسلام را به عنوان دين خود برگزيدم و راضي شدم...». ابن عباس گفت: «به خدا سوگند ولايت علي(ع) بر همگان واجب گشت».[۳]
سند حدیث غدیر
نقل حدیث توسط صحابه و تابعین
اين روايت توسط ۱۱۰ نفر از صحابه پيامبر در کتب اهل سنت نقل شده که به اسامي تعدادي از آن ها اشاره مي شود.
۴. امام حسين(ع)
۹. ام سلمه همسر پيامبر اکرم(ص)
۱۰. انس بن مالک
۱۱. زيد بن ثابت
۱۲. عمر بن خطاب و... .
هم چنين ۸۴ نفر از تابعين حديث غدير را نقل کرده اند که همگي در کتب اهل سنت موجود است.
تایید حدیث غدیر توسط بزرگان اهل سنت
عده زيادي از علماي طراز اول اهل سنت به متواتر (قطعي) بودن حديث غدير اعتراف کرده اند از جمله آن ها:
۱. جلال الدين سيوطي
۲. علامه مناوي
۳. علامه عزيزي
4. ابن کثير دمشقي
۵. شيخ عبدالله شافعي و... .
علماي بسيار زيادی از اهل سنت نیز به صحت حديث غدير اعتراف کرده اند. از جمله آن ها:
۱. ابن حجر هيثمي
۲. حاکم نيشابوري؛
۳. حلبي؛
۴. ابن کثير دمشقي؛
۵. ترمذي؛
۶. آلوسي؛
۷. ابن حجر عسقلاني؛
۸. ابن مغازلي شافعي؛
۹. ابن ابي الحديد معتزلي؛
۱۰. شهاب الدين قسطلاني.
بسياري از علماي اهل سنت در طول تاريخ راجع به سند و صحت حديث غدير کتاب جداگانه اي تأليف کرده و آن را اثبات کرده اند از جمله آن ها:
۱. محمد بن جرير طبري کتابي به نام «الولايه في طرق حديث الغدير»
۲. حافظ ابن عقده کتابي به نام «الولايه في طرق حديث الغدير»؛
۳. ابوبکر جعابي کتابي به نام «من روي حديث غدير خم»؛
۴. امام الحرمين جويني در کتاب «ينابيع الموده»؛
۵. ابو سعيد سبحاني کتابي به نام «الدرايه في حديث الولايه» و... .[۴]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱ـ الهيات، جعفر سبحاني.
۲ـ ولايت و امامت در قرآن، ناصر مکارم شيرازي.
۳ـ هم چنين مي توانيد به مناظراتي که آيت الله حسيني قزويني با علماي طراز اول اهل سنت و وهابيت انجام داده در اينترنت مراجعه فرمائيد.
۴ـ شب هاي پيشاور، سلطان الواعظين.
۵ـ الغدير، اميني.
۶ـ المراجعات، شرف الدين.
۷ـ همراه با راستگويان، محمد تيجاني تونسي.