خودکشی
سؤال:
اساسا خودکشی در چه مواقعی جایز است؟ اگر دختری مورد تجاوز قرار گرفت و راه فراری ندارد، می‌تواند برای حفظ ناموسش خودکشی کند؟
پاسخ:
خودکشی و انتحار از گناهان بزرگ است و در دین مبین اسلام بدون قید و شرط به شدت محکوم شده است و خداوند متعال در قرآن کریم آن را نهی کرده و مذمت نموده است. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ إِنَّ اللَّهَ کانَ بِکُمْ رَحِیماً وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ عُدْواناً وَ ظُلْماً فَسَوْفَ نُصْلِیهِ ناراً وَ کانَ ذلِکَ عَلَی اللَّهِ یَسِیراً؛ ای اهل ایمان خودتان را نکشید، به درستی که خداوند به شما مهربان است و هر کسی این کار را از روی دشمنی و شقاوت انجام دهد، به زودی وی را به آتش جهنم می‌کشانیم و این کار بر خدا آسان است».[۱]
از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که فرمود: «مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ مُتَعَمِّدا فَهُوَ فی نارِ جَهَنَّمَ خالِدا فیها؛ هر کس عمدا خودکشی بکند، همیشه در آتش دوزخ خواهد بود».[۲]
امام باقر (علیه‌السلام) فرمود: «إنَّ المُؤْمِنَ یُبْتَلی بِکُلِّ بَلِیَّه وَیَمُوتُ بِکُلِّ میتَه إلاّ أَنَّهُ لایَقْتُلُ نَفْسَهُ؛ مؤمن ممکن است به هر بلائی مبتلا شود و به هر نوع مرگ بمیرد، امّا خودکشی نمی‌کند».[۳]
از این روایات و آیات قرآن چنین استفاده می‌شود که برای این عمل زشت مجازات سختی در نظر گرفته شده است و کسی حق ندارد نفس خود را از بین ببرد. چون خداوند، خالق حیات و زندگی می‌باشد و در خلقت انسان اهدافی دارد و جان انسان مال خداست و کسی حق ندارد در حریم الهی تجاوز کرده و خود سرانه اقدام به عملی کند که به او مربوط نمی‌شود و با این کار نافرمانی خداوند را بکند.
زندگی نعمت ارزشمندی است از طرف خداوند که به ما ارزانی شده است. زندگی فرصتی است که ما با استفاده از آن می‌توانیم به سعادت برسیم.
بسیاری از عوامل خودکشی مانند: حسادت، کینه‌توزی، لجاجت، خشم و غضب، خیانت، غرور، زنا، شراب‌خواری، قماربازی، حب مقام، انتقام جویی، بارداری نامشروع، ازدواج‌های اجباری و امثال اینها ناشی از ضعف معنویت و رعایت نکردن مسائل اخلاقی و دینی است. در فرهنگ اسلامی طبق بیان آیات و روایات تمام اعمال انسان بخصوص گناهان کبیره دارای آثار و پیامدهایی است و به اصطلاح اثر وضعی دارد، به همین جهت در اسلام از انجام گناه و کارهای خلاف اخلاق به شدت نهی شده است.
پس تحت هیچ شرایطی در دین اسلام خودکشی مجاز نیست و این ضعیف‌ترین افراد هستند که دست به خودکشی می‌زنند. مورد تجاوز قرار گرفتن دختر و از بین رفتن عفت و آبروی او نیز مجوز این کار نیست. زیرا اگر چه زندگی در چنین شرایطی برای او بسیار سخت می‌شود ولی با عنایت به اینکه خداوند متعال رحیم و بخشنده است، می‌تواند از گناه خود توبه نماید و از خداوند بخواهد آبروی او را حفظ کند. پس نه خودکشی در این وضعیت و نه دیگرکشی هیچ‌کدام مجوزی ندارند.
اگر هر انسان به این نتیجه برسد که مشکلات زندگی طبیعی می‌باشد و زندگی بدون مشکل وجود ندارد، حتماً نظرش عوض خواهد شد. همه مردم دنیا به گونه‌ای با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کنند و حتی شاید مشکلات ما در برابر مشکلات دیگران کمتر و پایین‌تر باشد.
منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. دستغیب شیرازی، عبدالحسین، گناهان کبیره، تهران: ناس، ۱۳۶۱. ۲. ۳. رسولی محلاتی، سید هاشم، کیفر گناه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۸۶. ۴. ۵. حاتمی، غلامرضا، اخلاق پسندیده، مشهد: الماس شرق، ۱۳۸۹. ۶. ۷. انجوی نژاد، سیدمحمد، شرم و حیا، تهران: مشکوه قلم، ۱۳۸۹. ۸. ۹. شجاعی، محمدصادق، توکل به خدا راهی به سوی حرمت خود و سلامت روان، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، ۱۳۸۳. ۱۰.