حیات الهی از منظر قرآن و حدیث

نسخهٔ تاریخ ‏۲۵ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۲۴ توسط Nazarzadeh (بحث | مشارکت‌ها) (۱ نسخه واردشده)
سؤال

به صورت مختصر حیات الهی (صفت حی) از منظر قرآن و حدیث را تبیین فرمایید؟

صفات الهی از چند جهت تقسیم‌بندی شده که یکی از آنها، تقسیم صفات الهی به صفات ثبوتیه و سلبیه است.

صفات ثبوتی هم خود بر دو قسمند: ۱. صفات ذات؛ ۲. صفات افعال.

یکی از صفات ثبوتی و ذاتی خداوند صفت حی و حیات است. خداوند حی است و حیات خداوند هم عین ذات اوست، در قرآن آیات زیادی دلالت بر حیات الهی دارند: ﴿اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ؛ خداست که معبودی جز او نیست، زنده و برپادارنده است.(بقره:۲۵۵) ﴿وَتَوَکَّلْ عَلَی الْحَیِّ الَّذِی لا یَمُوتُ؛ و به آن زنده که نمی‌میرد توکل کن.(فرقان:۵۸)

بعضی چنین می‌پندارند که موجود زنده به چیزی گفته می‌شود که دارای نمو، تغذیه، تولید مثل، جذب و دفع، حس و حرکت باشد و این تفسیر از حیات در مورد خداوند کاملا نادرست است؛ بلکه حیات به معنای وسیع و واقعی عبارت است از علم و قدرت؛ بنابراین وجودی که دارای علم و قدرت بی‌پایان است، دارای حیات کامل است. پس حیات خداوند همان علم و قدرت او است. اما نمو و تغذیه و... از آثار موجود زنده ناقص است.[۱] حیات خداوند، ذاتی، ازلی، ابدی، تغییرناپذیر و خالی از هرگونه نقص و محدودیت است و بیانگر احاطه علمی او به هر چیز و توانایی بر هر کار است.[۲]

در روایات معصومین(ع) درباره صفت «حی» توضیحات زیادی آمده است. امام باقر(ع) می‌فرماید: «كَانَ حَيّاً بِلاَ حَيَاةٍ حَادِثَةٍ؛ خداوند همواره زنده بود بدون آنکه حیات بر او عارض شود.»[۳] در شرح این حدیث گفته شده است: حیات کبریایی او عین ذات و عین صفات کمال اوست و هرگز محکوم به حیات عاریتی و عارضی نخواهد بود. همچنان‌که حیات بشر مانند وجود و هستی او، عاریتی می‌باشد و پیوسته در معرض حوادث قرار می‌گیرد.[۴]

منابع

  1. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ نهم، ۱۳۷۰، ج۲، ص۱۹۲.
  2. مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، قم، انتشارات مطبوعاتی هدف، چاپ سوم، ۱۳۷۳، ج۴، ص۲۰۲.
  3. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الكتب الإسلامية، چاپ پنجم، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۸۹، باب الكون والمكان، حدیث۳.
  4. همدانی، ، محمد حسین، درخشان پرتوی از اصول کافی، قم، ج۲، ص۱۰۴.