تفسیر القرآن العظیم (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
Mnazarzadeh (بحث | مشارکتها) (تکمیل و بارگزاری) |
Mnazarzadeh (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
تفسیرالقرآن العظیم نوشته ابن ابی حاتم رازی، چگونه تفسیری است؟ | |||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
| نوع رسانه = | | نوع رسانه = | ||
| وبسایت ناشر = | | وبسایت ناشر = | ||
| نام کتاب = <!-- | | نام کتاب = <!-- نام کتاب به زبان فارسی --> | ||
| مترجم = <!-- مترجم به فارسی --> | | مترجم = <!-- مترجم به فارسی --> | ||
| مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی --> | | مشخصات نشر = <!-- مشخصات نشر در زبان فارسی --> | ||
|نسخه الکترونیکی= | |نسخه الکترونیکی= | ||
}} | }} | ||
'''تفسیر القرآن العظیم''' معروف | '''تفسیر القرآن العظیم''' معروف به'''تفسیر ابن ابی حاتم'''، نوشته ابن ابی حاتم رازی، از فقیهان [[شافعی]] است. این کتاب، به روش [[تفسیر روایی]] نوشته شده است و شامل روایاتی از [[پیامبر(ص)]]، [[صحابه]] و [[تابعین]] می‌باشد، از همین جهت تنها آیاتی که درباره آن‌ها روایاتی نقل شده است، در این تفسیر آمده است. در برخی از مواضع تفسیری، ابن ابی حاتم، مواضع شیعی را در تفاسیر اتخاذ کرده است. | ||
==نویسنده== | == نویسنده == | ||
{{ابن ابی حاتم رازی}} | {{ابن ابی حاتم رازی}} | ||
عبد الرحمن بن محمد بن | عبد الرحمن بن محمد بن ادریس بن منذر تمیمی حنظلی رازی، مشهور به ابن ابی حاتم، متولد ۲۴۰ ق و متوفای ۳۲۷ ق، مفسر، متکلم، و از فقیهان [[شافعی]] است. محل تولد او [[ری]] دانسته شده است و سال‌های نخستین زندگیش را در همین شهر گذرانده است. گر چه اصلیت او از اصفهان می‌باشد. | ||
==محتوای تفسیر== | == محتوای تفسیر == | ||
''' | '''تفسیر القرآن العظیم''' معروف به'''تفسیر ابن ابی حاتم'''، تفسیری مأثور به زبان عربی، شامل کل قرآن می‌باشد. ابن ابی حاتم تفسیر خود را بر سبک [[تفسیر روایی]] و بر اساس آثار رسیده از [[صحابه رسول خدا(ص)|صحابه]] و تابعان بنا نهاد. تفسیر ایشان مبتنی بر روایات وارده در مورد آیات قرآن می‌باشد. از این رو در این تفسیر تنها آیاتی که درباره آن‌ها روایاتی نقل شده است آمده است. | ||
جلال | جلال الدین سیوطی می‌نویسد: «کتاب ابن جریر طبری ارزشمندترین و گران‌سنگ‌ترین تفسیرهاست، پس از او، ابن ابی حاتم… می‌باشد و همه آن‌ها مستند به صحابه و تابعان و پیروان آنان است.»<ref>الاتقان، ج۴، ص۲۱۲</ref> مفسرین بزرگ [[اهل سنت]] در تفاسیر خود، از کتاب وی استفاده کرده‌اند. | ||
==روش | == روش تفسیری == | ||
ابن ابی حاتم در وصف و | ابن ابی حاتم در وصف و بیان روش تفسیر خود اینطور می‌آورد که ابتدا روایات منقول از [[پیامبر اکرم(ص)]] را بررسی نموده است و هیچ‌کسی را با حضرت همراه نساخته است. بعد از آن به تفاسیر منقول از بزرگان صحابه و تابعان پرداخت است و موارد وفاق و اختلاف آنان را نیز ذکر کرده است. ابن ابی حاتم در تفسیر هر آیه، به روایات نقل شده پیرامون هر یک پرداخته است و در صورت اختلاف متن، تحت عنوان‌های «وجه دوم»، «وجه سوم» و… آن‌ها را مطرح کرده و اقوال را منظم و جدا از هم آورده است. | ||
==مواضع شیعی در کتاب== | == مواضع شیعی در کتاب == | ||
ابن | ابن ابی حاتم، تفسیر خود را با [[صلوات بر پیامبر(ص)]] و [[اهل بیت(ع)]] آغاز می‌کند {{عربی|الحمد لله رب العالمين و صلى الله على محمد خاتم الانبياء و على آله اجمعين}}. در تفسیر برخی از آیات نیز، مواردی که به دیدگاه تشیع نزدیک‌تر است در کتاب ابن ابی حاتم دیده می‌شود. برخی از این موارد عبارتند از: | ||
* ایشان ذیل آیه ۵۶ [[سوره احزاب]] {{قرآن| ان الله و ملائکته یصلون علی النبی|ترجمه=به تحقیق خدا و ملائکه بر پیامبر(ص) درود می‌فرستند}} از پیامبر(ص) روایت می‌کند که حضرت فرمودند به این شکل صلوات بفرستید: {{عربی|اللهم صلى على محمد و على آل محمد، كما صلّيت على ابراهيم و على آل ابراهيم. انك حميد مجيد؛ و بارك على محمد و آل محمد، كما باركت على ابراهيم و آل ابراهيم، انك حميد مجيد.}} | |||
* ایشان | |||
* [[مراد از اهل بیت در آیه تطهیر]] را بر اساس روایتی از [[عائشه]] و [[ام سلمه]]، [[پنج تن آل عبا]] تفسیر می‌کند. | * [[مراد از اهل بیت در آیه تطهیر]] را بر اساس روایتی از [[عائشه]] و [[ام سلمه]]، [[پنج تن آل عبا]] تفسیر می‌کند. | ||
* در [[آیه انذار]] {{قرآن|و انذر | * در [[آیه انذار]] {{قرآن|و انذر عشیرتک الاقربین}} روایتی که پیامبر(ص)، [[علی(ع)]] را جانشین خود معرفی کرده‌اند را آورده است. | ||
==نسخه موجود== | == نسخه موجود == | ||
نسخه حاضر | نسخه حاضر تفسیر با ملحقات در ۱۳ جلد، (شامل ۱۱ جلد تفسیر و ۲ جلد فهرست‌های گوناگون) توسط کتابخانه نزار مصطفی در [[عربستان سعودی]] در سال ۱۴۱۹ ق چاپ شده است. این نسخه در قطع وزیری، شامل سه مقدمه از ناشر، محقق و مؤلف می‌باشد. تصویری از برخی مجلدات نسخه خطی نیز ابتدای جلد اول ارائه شده است. | ||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
==مطالعه بیشتر== | |||
* مقدمه | == مطالعه بیشتر == | ||
* دائره المعارف بزرگ | * مقدمه تحقیق تفسیر ابن ابی حاتم جلد اول و نیز سایر مجلدات | ||
* | * دائره المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی ج۲ ص۶۳۷ | ||
* تفسیر و مفسران آیت الله معرفت ج۱ ص۳۸۹ و ج۲ ص۱۷۹. | |||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{پانویس}} | |||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = علوم و معارف اسلامی | | شاخه اصلی = علوم و معارف اسلامی | ||
|شاخه فرعی۱ = فهم و تفسیر | |شاخه فرعی۱ = فهم و تفسیر | ||
|شاخه فرعی۲ = سایر مباحث | |شاخه فرعی۲ = سایر مباحث | ||
|شاخه فرعی۳ = | |شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
| ویرایش = شد | | ویرایش = شد | ||
| لینک‌دهی = شد | | لینک‌دهی = شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = شد | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = ج | | اولویت = ج | ||
| کیفیت = ب | | کیفیت = ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ ۹ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۳۰
تفسیرالقرآن العظیم نوشته ابن ابی حاتم رازی، چگونه تفسیری است؟
| تفسیر القرآن العظیم | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات کتاب | |
| نویسنده | ابن ابی حاتم رازی |
| موضوع | تفسیر قرآن |
| سبک | تفسیر روایی |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مکتبه النزار |
| محل نشر | عربستان |
| تاریخ نشر | ۱۴۱۹ق |
| نوبت چاپ | سوم |
تفسیر القرآن العظیم معروف به‌تفسیر ابن ابی حاتم، نوشته ابن ابی حاتم رازی، از فقیهان شافعی است. این کتاب، به روش تفسیر روایی نوشته شده است و شامل روایاتی از پیامبر(ص)، صحابه و تابعین می‌باشد، از همین جهت تنها آیاتی که درباره آن‌ها روایاتی نقل شده است، در این تفسیر آمده است. در برخی از مواضع تفسیری، ابن ابی حاتم، مواضع شیعی را در تفاسیر اتخاذ کرده است.
نویسنده
الگو:ابن ابی حاتم رازی عبد الرحمن بن محمد بن ادریس بن منذر تمیمی حنظلی رازی، مشهور به ابن ابی حاتم، متولد ۲۴۰ ق و متوفای ۳۲۷ ق، مفسر، متکلم، و از فقیهان شافعی است. محل تولد او ری دانسته شده است و سال‌های نخستین زندگیش را در همین شهر گذرانده است. گر چه اصلیت او از اصفهان می‌باشد.
محتوای تفسیر
تفسیر القرآن العظیم معروف به‌تفسیر ابن ابی حاتم، تفسیری مأثور به زبان عربی، شامل کل قرآن می‌باشد. ابن ابی حاتم تفسیر خود را بر سبک تفسیر روایی و بر اساس آثار رسیده از صحابه و تابعان بنا نهاد. تفسیر ایشان مبتنی بر روایات وارده در مورد آیات قرآن می‌باشد. از این رو در این تفسیر تنها آیاتی که درباره آن‌ها روایاتی نقل شده است آمده است.
جلال الدین سیوطی می‌نویسد: «کتاب ابن جریر طبری ارزشمندترین و گران‌سنگ‌ترین تفسیرهاست، پس از او، ابن ابی حاتم… می‌باشد و همه آن‌ها مستند به صحابه و تابعان و پیروان آنان است.»[۱] مفسرین بزرگ اهل سنت در تفاسیر خود، از کتاب وی استفاده کرده‌اند.
روش تفسیری
ابن ابی حاتم در وصف و بیان روش تفسیر خود اینطور می‌آورد که ابتدا روایات منقول از پیامبر اکرم(ص) را بررسی نموده است و هیچ‌کسی را با حضرت همراه نساخته است. بعد از آن به تفاسیر منقول از بزرگان صحابه و تابعان پرداخت است و موارد وفاق و اختلاف آنان را نیز ذکر کرده است. ابن ابی حاتم در تفسیر هر آیه، به روایات نقل شده پیرامون هر یک پرداخته است و در صورت اختلاف متن، تحت عنوان‌های «وجه دوم»، «وجه سوم» و… آن‌ها را مطرح کرده و اقوال را منظم و جدا از هم آورده است.
مواضع شیعی در کتاب
ابن ابی حاتم، تفسیر خود را با صلوات بر پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) آغاز می‌کند «الحمد لله رب العالمين و صلى الله على محمد خاتم الانبياء و على آله اجمعين». در تفسیر برخی از آیات نیز، مواردی که به دیدگاه تشیع نزدیک‌تر است در کتاب ابن ابی حاتم دیده می‌شود. برخی از این موارد عبارتند از:
- ایشان ذیل آیه ۵۶ سوره احزاب ﴿ان الله و ملائکته یصلون علی النبی؛ به تحقیق خدا و ملائکه بر پیامبر(ص) درود می‌فرستند﴾ از پیامبر(ص) روایت می‌کند که حضرت فرمودند به این شکل صلوات بفرستید: «اللهم صلى على محمد و على آل محمد، كما صلّيت على ابراهيم و على آل ابراهيم. انك حميد مجيد؛ و بارك على محمد و آل محمد، كما باركت على ابراهيم و آل ابراهيم، انك حميد مجيد.»
- مراد از اهل بیت در آیه تطهیر را بر اساس روایتی از عائشه و ام سلمه، پنج تن آل عبا تفسیر می‌کند.
- در آیه انذار ﴿و انذر عشیرتک الاقربین﴾ روایتی که پیامبر(ص)، علی(ع) را جانشین خود معرفی کرده‌اند را آورده است.
نسخه موجود
نسخه حاضر تفسیر با ملحقات در ۱۳ جلد، (شامل ۱۱ جلد تفسیر و ۲ جلد فهرست‌های گوناگون) توسط کتابخانه نزار مصطفی در عربستان سعودی در سال ۱۴۱۹ ق چاپ شده است. این نسخه در قطع وزیری، شامل سه مقدمه از ناشر، محقق و مؤلف می‌باشد. تصویری از برخی مجلدات نسخه خطی نیز ابتدای جلد اول ارائه شده است.
مطالعه بیشتر
- مقدمه تحقیق تفسیر ابن ابی حاتم جلد اول و نیز سایر مجلدات
- دائره المعارف بزرگ اسلامی زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی ج۲ ص۶۳۷
- تفسیر و مفسران آیت الله معرفت ج۱ ص۳۸۹ و ج۲ ص۱۷۹.
منابع
- ↑ الاتقان، ج۴، ص۲۱۲