تفاوت قسط و عدل: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
(ویرایش به‌وسیلهٔ ابرابزار:)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
 
| شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آیا قسط و عدل با یکدیگر متفاوتند؟ تفاوت آنها را با ذکر مثال بیان کنید.
آیا قسط و عدل با یکدیگر متفاوتند؟ تفاوت آنها را با ذکر مثال بیان کنید.
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{اصول دین و فروع دین}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
برای شناخت معانی واژگان زبان عرب علاوه بر رجوع به فرهنگ لغت، می‌توانیم از بررسی موارد استعمال آن واژه‌ها در متون عربی از جمله در قرآن و روایات نیز کمک بگیریم.
عدل حد وسط میان افراط و تفریط است که در آن، زیادی یا نقصان قرار نداشته باشد. از میانه‌روی، مساوات و… نیز به «عدل» تعبیر گردیده است. در عدل هر چیز در جای خود قرار می‌گیرد و هر کسی به آنچه شایسته است می‌رسد. و اگر لیاقت آن‌را نداشته باشد، هرگز آن رتبه به او داده نمی‌شود.<ref>مصطفوی، حسن، تحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ص۵۵.</ref> اما قِسط متفاوت از عدل است. شاهد این تفاوت را آیه ۹ سوره حجرات دانسته‌اند: {{قرآن|... فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ|۹
 
}} که دو واژه عدل و قسط کنار هم آمده و در ظاهر با یکدیگر متفاوت هستند.<ref>نگاه کنید به ابی هلال عسکری، معجم الفروق اللغویه، ص۴۲۸.</ref> در تفاوت این دو چند قول وجود دارد:
اما تعریف عدل: حالتی است بین افراط و تفریط به گونه ای که در این حد وسط زیادی یا نقصانی قرار نداشته و اعتدال کامل مراعات شده و به خاطر همین مفهوم است که از میانه‌روی، مساوات و… به «عدل» تعبیر گردیده است.
 
نتیجه و هدف عدل و شاخصه اصلی آن این است که هر چیز در جای خود قرار گیرد و هر کسی به آنچه شایسته است برسد. یعنی هر موجود به آنچه استحقاق و لیاقت آن را داشته باید برسد و اگر لیاقت یک موقعیت و حالت برتر را نداشته هرگز آن رتبه به او داده نمی‌شود.<ref>مصطفوی، حسن، تحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ص۵۵.</ref>
 
اما قسط از لغت اضداد است که هم به معنی عدل می‌آید و هم به معنای ظلم و تعدی؛ که برای روشن شدن این مطلب به ترجمه آیات ۹ از سوره حجرات (معنای عدل) و آیه ۱۵ از سوره جن (به معنای ظلم و تعدّی) توجه کنید.<ref>ر. ک. طیب، سید عبدالحسین، تفسیر اطیب البیان، نشر اسلام، چاپ سوم، ۱۳۶۶ش، ج۱۲، ص۲۲۷.</ref>


برخی در تفاوت قسط با عدل چنین گفته‌اند که قسط جنبه تطبیق مفهوم عدالت و اجراء آن در مصادیق و مواردش را دارا است و وقتی عدل بخواهد تحقق و بروز داشته باشد، از آن به قسط تعبیر می‌گردد. یعنی عدل قسطی است که ظهور یافته و محسوس گشته و از همین روست که ترازو کردن اشیاء را قسط می‌گویند. چون عدل و تعادل را به صورت آشکارا نمایش می‌دهد. شاهد این تفاوت آیه ۹ از سوره حجرات است که می‌فرماید: {{قرآن|... فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ}} که در این آیه ۲ واژه عدل و قسط کنار هم آمده است و ظاهراً باید این دو واژه متفاوت باشد.<ref>ر. ک. ابی هلال عسکری، معجم الفروق اللغویه، ص۴۲۸.</ref>
* برخی در تفاوت قسط با عدل معتقدند که قسط جنبه تطبیق عدالت و اجراء آن در مصادیق را دارا است و وقتی عدل بخواهد تحقق و بروز داشته باشد، از آن به قسط تعبیر می‌گردد.  


در تفسیر نمونه در بیان تفاوت بین قسط و عدل ذیل آیه ۲۹ از سوره اعراف آمده است که: می‌دانیم عدالت مفهوم وسیعی دارد که همه اعمال نیک را در بر می‌گیرد، زیرا حقیقت عدالت آن است که هر چیز را در مورد خود به کار برند و به جای خود نهند، گرچه میان عدالت و قسط تفاوتی وجود دارد، عدالت به این گفته می‌شود که انسان حق هر کسی را بپردازد و نقطه مقابلش آن است که ظلم و ستم کند و حقوق افراد را از آنها دریغ دارد، ولی قسط مفهومش آن است که حق کسی را به کس دیگری ندهند و به تعبیر دیگر تبعیض روا ندارد و نقطه مقابلش آن است که حق کسی را به دیگری بدهند ولی مفهوم وسیع این دو کلمه مخصوصاً هنگامی که جدا از یکدیگر استعمال می‌شوند تقریباً مساوی است و به معنای رعایت اعتدال در همه چیز و همه کار و هر چیز را به جای خویش قرار دادن می‌باشد.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۵۳ش، ج۶، ص۱۴۳.</ref>
* تفسیر نمونه در تفاوت بین قسط و عدل آورده است: مفهوم وسیع این دو کلمه هنگامی که جدا از یکدیگر استعمال می‌شوند تقریبا مساوی است و به معنای رعایت اعتدال در همه چیز و قرار دادن هر چیز در جای خویش است. اما گاه متفاوت از یکدیگر بوده و عدالت به این گفته می‌شود که انسان حق هر کسی را بپردازد و نقطه مقابلش ظلم و ستم است. اما قسط مفهومش آن است که حق کسی را به کس دیگری ندهند و به تعبیر دیگر تبعیض روا ندارد و نقطه مقابلش آن است که حق کسی را به دیگری بدهند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۵۳ش، ج۶، ص۱۴۳.</ref>


بنابراین در تفاوت قسط و عدل گفته می‌شود که اولاً عدل فقط در همان معنای اعتدال و میانه‌روی به کار می‌رود اما قسط علاوه بر معنای عدالت، در معنای مخالف آن نیز یعنی در ظلم وتعدی نیز به کار می‌رود، اما در حالتی که قسط در معنای عدالت به کار رود در این صورت قسط از آن جهت که در بر دارنده مفهوم «اعتدال و حفظ از انحراف و افراط و تفریط است، با عدل هم معنا می‌باشد. اما در این صورت نیز جهت تفاوتی بین این دو واژه وجود دارد که عبارت از این است که قسط جنبه ظهور و اجراء عدل است یعنی قسط حصّه و نصیبی است که در تقسیم آن برابری و عدالت رعایت شده باشد.
تفاوت دیگر این است که عدل معنایش اعطای حق است و مقابلش ظلم است، اما قسط به معنای تبعیض قائل نشدن است.
{{پایان پاسخ}}


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
 
{{شاخه
| شاخه اصلی =کلام
| شاخه فرعی۱ = عدل الهی
| شاخه فرعی۲ = عدل
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =-
  | تیترها =
  | تیترها =-
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =شد
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =شد
  | بازبینی =
| ارجاعات =
| بازبینی نویسنده = 
  | بازبینی = شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۶:۲۴


سؤال

آیا قسط و عدل با یکدیگر متفاوتند؟ تفاوت آنها را با ذکر مثال بیان کنید.

کاشی کاری نام الله.jpg

عدل حد وسط میان افراط و تفریط است که در آن، زیادی یا نقصان قرار نداشته باشد. از میانه‌روی، مساوات و… نیز به «عدل» تعبیر گردیده است. در عدل هر چیز در جای خود قرار می‌گیرد و هر کسی به آنچه شایسته است می‌رسد. و اگر لیاقت آن‌را نداشته باشد، هرگز آن رتبه به او داده نمی‌شود.[۱] اما قِسط متفاوت از عدل است. شاهد این تفاوت را آیه ۹ سوره حجرات دانسته‌اند: ﴿... فَأَصْلِحُوا بَیْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ۝۹ که دو واژه عدل و قسط کنار هم آمده و در ظاهر با یکدیگر متفاوت هستند.[۲] در تفاوت این دو چند قول وجود دارد:

  • برخی در تفاوت قسط با عدل معتقدند که قسط جنبه تطبیق عدالت و اجراء آن در مصادیق را دارا است و وقتی عدل بخواهد تحقق و بروز داشته باشد، از آن به قسط تعبیر می‌گردد.
  • تفسیر نمونه در تفاوت بین قسط و عدل آورده است: مفهوم وسیع این دو کلمه هنگامی که جدا از یکدیگر استعمال می‌شوند تقریبا مساوی است و به معنای رعایت اعتدال در همه چیز و قرار دادن هر چیز در جای خویش است. اما گاه متفاوت از یکدیگر بوده و عدالت به این گفته می‌شود که انسان حق هر کسی را بپردازد و نقطه مقابلش ظلم و ستم است. اما قسط مفهومش آن است که حق کسی را به کس دیگری ندهند و به تعبیر دیگر تبعیض روا ندارد و نقطه مقابلش آن است که حق کسی را به دیگری بدهند.[۳]


منابع

  1. مصطفوی، حسن، تحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ص۵۵.
  2. نگاه کنید به ابی هلال عسکری، معجم الفروق اللغویه، ص۴۲۸.
  3. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۵۳ش، ج۶، ص۱۴۳.