برج ساختن فرعون برای دیدن خدای موسی

سؤال

آیا فرعون برجی ساخت تا به آسمان‌ها رفته خدای موسی(ع) را ببیند؟

فرعون به هامان که وزیرش بود، دستور داد تا ساختمان بلندی بسازد، تا در بالای آن بتواند خدای موسی را ببیند هرچند گمانش بر این بود که موسی دروغ می‌گوید. این داستان ساختن برج بزرگ پس از ماجراى مبارزه موسى با ساحران بود که فرعون را در موضع ضعف و شکست قرار داد.

قرآن در دو سوره از این واقعه یاد کرده است:

• «ای هامان! براى من آجر بپز، برایم برجی بلند (صَرْحًا) بساز شاید بر معبود موسی آگاهی و اطلاع یابم، و البته من او را از دروغگویان می‌پندارم.»
• ««و فرعون گفت: «اى هامان، براى من كوشكى بلند بساز، شايد من به آن راهها برسم. راههاى [دستيابى به‌] آسمانها، تا از خداى موسى اطلاع حاصل كنم و من او را سخت دروغپرداز مى‌پندارم.»

تعبیر «صرح» که در هر دو آیه آمده است به معناى برجى بلند است كه از همه جا پيدا باشد. فرعون خدای موسی را جسمی ساکن در آسمان می‌دانست و امید داشت بر بالای برجی که هامان برایش می‌سازد، خدای موسی را ببیند. همچنین احتمال دارد فرعون حقیقت را می‌دانسته و تنها خواهان گمراه کردن مردم بوده است. او پس از شکست در داستان موسی و ساحران به دنبال جنجال بود و به همین جهت قران تعبیر «كَيْدُ فِرْعَوْنَ؛ حیله فرعون» را استفاده کرده است.

برخی این احتمال را مطرح کرده‌اند که مقصود فرعون ساختن رصدخانه بوده تا بتواند وضعیت ستارگان را دیده و از ستارگان به‌دست آورد که پیامبر و فرستاده‌ای مبعوث شده است یا نه و آنچه موسی ادعا می‌کند حقیقت دارد یا نه.