ازدواج دختر امام علی(ع) با خلیفه دوم: تفاوت میان نسخه‌ها

(بارگزاری اولیه)
 
(تکمیل و بارگزاری)
خط ۷: خط ۷:
}}
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
چرا حضرت علي(ع) دختران خود را به ازدواج غاصبان ولايت درآورد؟
چرا حضرت علي(ع) دختر خود را به ازدواج خلیفه دوم درآورد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
در مورد ازدواج دختران حضرت با خلفا، تنها موردی که در برخی کتاب ها از آن سخن به میان آمده است،  شایعه ازدواج ام كلثوم دختر امام علي(ع) با خليفه دوم است.
در مورد ازدواج [[ام کلثوم دختر امام علی(ع)]] با [[خلیفه دوم]]، چند نظر بین علمای [[شیعه]] وجود دارد. عده ای تحقق این [[ازدواج]] را از اساس منکر شده و سند این واقعه را ضعیف شمرده اند. عده دیگری ام کلثوم را [[ربیبه]] امام علی و دختر [[اسماء بنت عمیس]] از [[ابوبکر]] می دانند، که پس از مرگ ابوبکر با ازدواج اسماء با [[امام علی(ع)]] به خانه امام علی آمد. بر اساس روایاتی که در [[کتاب کافی]] در این زمینه نقل شده است، برخی از علما قبول این ازدواج توسط امام علی را از سر اجبار و مصلحت دانسته اند.


دراين خصوص نیز، دو ديدگاه وجود دارد. برخي از علماي شيعه مانند شيخ مفيد وقوع اين ازدواج را از اساس منكر شده و این شایعه را بی اعتبار دانسته است.<ref>حسيني، سيد جواد، در پاسخ به افسانه شهادت، ص۱۷۳.</ref>
==عدم تحقق ازدواج دختر امام علی با خلیفه دوم==
در مورد ازدواج ام کلثوم، دختر امام علی با خلیفه دوم، برخي از علماي شيعه مانند [[شيخ مفيد]] وقوع اين ازدواج را از اساس منكر شده و این مطلب را بی اعتبار دانسته اند.<ref>حسيني، سيد جواد، در پاسخ به افسانه شهادت، ص۱۷۳.</ref>


مرحوم میرحامد حسين صاحب كتاب «عبقات الانوار» در نفي اين ازدواج كتابي به نام «افحام الاعداء والخصوم في نفي تزويج سيدتنا ام كلثوم» نگاشته است و همچنين مرحوم بلاغي صاحب كتاب آلاء الرحمن نيز رساله مفصلي در نفي اين ازدواج دارد.<ref>حسيني، علي اكبر، تاريخ تحليلي و سياسي اسلام، بي تا بي نا، ج۲، ص۵۷ ـ ۶۰.</ref>
مرحوم میرحامد حسين صاحب كتاب «عبقات الانوار» در نفي اين ازدواج كتابي به نام «افحام الاعداء والخصوم في نفي تزويج سيدتنا ام كلثوم» نگاشته است و همچنين مرحوم بلاغي صاحب كتاب آلاء الرحمن نيز رساله مفصلي در نفي اين ازدواج دارد.<ref>حسيني، علي اكبر، تاريخ تحليلي و سياسي اسلام، بي تا بي نا، ج۲، ص۵۷ ـ ۶۰.</ref>


براساس تحقيقی که آيت الله مرعشي انجام داده است، شخص موسوم به ام كلثوم كه با عمر ابن خطاب ازدواج كرده است و از او صاحب فرزند شده است، غير از ام كلثوم معروفی است كه دختر علی(ع) و فاطمه زهرا(س) و خواهر زينب كبري(س) مي باشد، بلكه این شخص ربيبه ای حضرت علي(ع) و دختر اسماء بنت عميس بوده است. آيت الله مرعشي در نامه مورخه ربيع الاول ۱۴۰۷- که با مهر و امضاء ایشان همراه است- می نویسد: «ام كلثوم كه با عمر ازدواج كرد ربيبه علي بود، دختر اسماء بنت عميس از ابوبكر، او كودك بود و پس از مرگ ابوبكر با ازدواج اسماء با علي(ع) به خانه علي(ع) آمد و بزرگ شد و با عمر ازدواج كرد. او را همه جا ام كلثوم بنت علي(ع) مي گفتند او با پسرش زيد بن عمر در زمان امام مجتبي(ع) فوت كردند، امام(ع) بر او و پسرش نماز ميت خواند و همين دليل بر جواز نماز بر دو ميت در يك نماز شد.
==ام کلثوم دختر اسماء بنت عمیس==
براساس تحقيقی که [[آيت الله مرعشي]] انجام داده است، شخص موسوم به ام كلثوم كه با [[عمر بن خطاب]] ازدواج كرده است و از او صاحب فرزند شده است، غير از ام كلثوم معروفی است كه دختر علی(ع) و [[فاطمه زهرا(س)]] مي باشد، بلكه این شخص ربيبه(دختر همسر) حضرت علي(ع) و دختر اسماء بنت عميس از ابوبکر بوده است. آيت الله مرعشي در نامه مورخه ربيع الاول ۱۴۰۷ می نویسد: «ام كلثوم كه با عمر ازدواج كرد ربيبه علي، دختر اسماء بنت عميس و از ابوبكر بود، او كودك بود و پس از مرگ ابوبكر با ازدواج اسماء با علي(ع)، به خانه علي(ع) آمد و بزرگ شد و با عمر ازدواج كرد. او را همه جا ام كلثوم بنت علي(ع) مي گفتند که با پسرش زيد بن عمر در زمان [[امام حسن مجتبي(ع)]] فوت كردند، و امام مجتبی(ع) بر او و پسرش نماز ميت خواند.


اما ام كلثوم دختر فاطمه(س) در كربلا با خواهرش بود و در شب يازدهم تا صبح مواظب اطفال امام حسين(ع) بود كه این خود دليل ديگري بر نفي ازدواج او با عمر است زيرا اگر زن عمر بوده و فرزندي داشت در جريان كربلا منعكس مي شد و در اسارت كوفه و شام مطرح مي گشت و اصولاً براي او حرمتي قايل مي شدند.
اما ام كلثوم دختر فاطمه(س) در [[كربلا]] با خواهرش بود و در شب يازدهم تا صبح مواظب اطفال [[امام حسين(ع)]] بود كه این خود دليل ديگري بر نفي ازدواج او با عمر است زيرا اگر زن عمر بوده و فرزندي داشت در جريان كربلا منعكس مي شد و در اسارت [[كوفه]] و [[شام]] مطرح مي گشت و اصولاً براي او حرمتي قايل مي شدند.


حتی اگر بپذيريم كه چنين ازدواجي واقع شده است و امام علي(ع) دخترش ام كلثوم را به ازدواج عمر ابن خطاب در آورده باشد، قطعاً با رضا و رغبت نبوده بلكه بنا به روايتي كه در كافي آمده است، اين ازدواج به اجبار صورت گرفته است.  
==اجبار بر قبول ازدواج توسط امام علی==
عده ای از علما بر اساس روایاتی که در کتاب کافی آمده است، ازدواج دختر امام علی، با عمر را از سر اجبار و از نارضایتی عنوان کرده اند.


در كتاب كافي درباره تزويج ام كلثوم چهار حديث وارد شده در يكي از آن احاديث از حضرت امام جعفر صادق چنين آمده است: وقتي كه عمر بن خطاب به خواستگاري ام كلثوم رفت، حضرت علي(ع) به او گفت: ام كلثوم كوچك است عمر ابن خطاب برگشت عباس بن عبدالمطلب را ديد و گفت آيا من عيبي دارم؛ عباس گفت: چه عيبي؟ عمر بن خطاب گفت: براي خواستگاري نزد برادر زاده ات علي رفتم و او جواب رد داد به خدا سوگند چاه زمزم را پر مي كنم همه احتراماتتان را نابود مي كنم و دو شاهد اقامه مي كنم كه علي دزدي كرده و دستش را مي برم، عباس نزد علي آمد و ملاقات با عمر را به اطلاع آن حضرت رساند و از او درخواست كرد كه امر ازدواج ام كلثوم را به من بسپار و حضرت علي(ع) هم چنين كرد و عباس هم ام كلثوم را به همسري عمر در آورد.<ref>كليني، محمد بن يعقوب، فروع كافي، چاپ آخوندي، ۱۳۶۲، ج۵، ص۳۴۶، باب تزويج ام كلثوم.</ref>
در كتاب كافي درباره تزويج ام كلثوم چهار حديث وارد شده در يكي از آن احاديث از حضرت امام جعفر صادق چنين آمده است: وقتي كه عمر بن خطاب به خواستگاري ام كلثوم رفت، حضرت علي(ع) به او گفت: ام كلثوم كوچك است عمر بن خطاب برگشت [[عباس بن عبدالمطلب]] را ديد و گفت آيا من عيبي دارم؛ عباس گفت: چه عيبي؟ عمر بن خطاب گفت: براي خواستگاري نزد برادر زاده ات علي رفتم و او جواب رد داد، به خدا سوگند [[چاه زمزم]] را پر مي كنم همه احتراماتتان را نابود مي كنم و دو شاهد اقامه مي كنم كه علي دزدي كرده و دستش را مي برم، عباس نزد علي آمد و ملاقات با عمر را به اطلاع آن حضرت رساند و از او درخواست كرد كه امر ازدواج ام كلثوم را به من بسپار و حضرت علي(ع) هم چنين كرد و عباس هم ام كلثوم را به همسري عمر در آورد.<ref>كليني، محمد بن يعقوب، فروع كافي، چاپ آخوندي، ۱۳۶۲، ج۵، ص۳۴۶، باب تزويج ام كلثوم.</ref>


زراره از حضرت امام صادق(ع) درباره تزويج ام كلثوم به عمر پرسيد حضرت امام صادق(ع) فرمود: ناموسي بود كه از ما غصب كردند.<ref>همان.</ref>
زراره از حضرت [[امام صادق(ع)]] درباره تزويج ام كلثوم به عمر پرسيد حضرت امام صادق(ع) فرمود: ناموسي بود كه از ما غصب كردند.<ref>همان.</ref>


از اين روايات چند نکته استفاده مي شود كه:
از اين روايات چند نکته استفاده مي شود كه:


1. حضرت علي خواستگاري عمر را رد كرد.  
1. حضرت علي خواستگاري عمر را رد كرد.  
2.
2. عمر، حضرت علي را تهديد نمود.  
3. عمر، حضرت علي را تهديد نمود.  
3. حضرت علي در اثر آن تهديد و رعايت مصالح به اين كار تن داد. ولي راضي نبود.
4.
 
5. حضرت علي در اثر آن تهديد و رعايت مصالح به اين كار تن داد. ولي راضي نبود.
بنابراين ازدواج ام كلثوم با خليفه دوم اولاً‌ از نگاه سند داراي اشكالات اساسي است و معلوم نيست كه چنين ازدواجي صورت گرفته باشد و ثانياً: بر فرض اينكه چنين ازدواجي واقع شده باشد، با رضا و رغبت نبوده بلكه همانگونه كه منصب امامت وخلافت را غصب نموده در مورد ام كلثوم نيز چنين رفتار نموده است.
6.
بنابراين ازدواج ام كلثوم با خليفه دوم اولاً‌ از نگاه سند داراي اشكالات اساسي است و معلوم نيست كه چنين ازدواجي صورت گرفته باشد و ثانياً: بر فرض اينكه چنين ازدواجي واقع شده باشد، با رضا و رغبت نبوده بلكه همانگونه كه منصب امامت وخلافت را غصب نموده در مورد ام كلثوم نيز چنين رفتار نموده اند.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
خط ۴۸: خط ۴۹:


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه = شد
  | تیترها =  
  | تیترها = شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =  
  | نمایه =  
  | نمایه =  
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر = شد
  | بازبینی =  
  | بازبینی =  
  | تکمیل =  
  | تکمیل =  
  | اولویت =  
  | اولویت = ج
  | کیفیت =  
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۴:۴۸

سؤال

چرا حضرت علي(ع) دختر خود را به ازدواج خلیفه دوم درآورد؟

در مورد ازدواج ام کلثوم دختر امام علی(ع) با خلیفه دوم، چند نظر بین علمای شیعه وجود دارد. عده ای تحقق این ازدواج را از اساس منکر شده و سند این واقعه را ضعیف شمرده اند. عده دیگری ام کلثوم را ربیبه امام علی و دختر اسماء بنت عمیس از ابوبکر می دانند، که پس از مرگ ابوبکر با ازدواج اسماء با امام علی(ع) به خانه امام علی آمد. بر اساس روایاتی که در کتاب کافی در این زمینه نقل شده است، برخی از علما قبول این ازدواج توسط امام علی را از سر اجبار و مصلحت دانسته اند.

عدم تحقق ازدواج دختر امام علی با خلیفه دوم

در مورد ازدواج ام کلثوم، دختر امام علی با خلیفه دوم، برخي از علماي شيعه مانند شيخ مفيد وقوع اين ازدواج را از اساس منكر شده و این مطلب را بی اعتبار دانسته اند.[۱]

مرحوم میرحامد حسين صاحب كتاب «عبقات الانوار» در نفي اين ازدواج كتابي به نام «افحام الاعداء والخصوم في نفي تزويج سيدتنا ام كلثوم» نگاشته است و همچنين مرحوم بلاغي صاحب كتاب آلاء الرحمن نيز رساله مفصلي در نفي اين ازدواج دارد.[۲]

ام کلثوم دختر اسماء بنت عمیس

براساس تحقيقی که آيت الله مرعشي انجام داده است، شخص موسوم به ام كلثوم كه با عمر بن خطاب ازدواج كرده است و از او صاحب فرزند شده است، غير از ام كلثوم معروفی است كه دختر علی(ع) و فاطمه زهرا(س) مي باشد، بلكه این شخص ربيبه(دختر همسر) حضرت علي(ع) و دختر اسماء بنت عميس از ابوبکر بوده است. آيت الله مرعشي در نامه مورخه ربيع الاول ۱۴۰۷ می نویسد: «ام كلثوم كه با عمر ازدواج كرد ربيبه علي، دختر اسماء بنت عميس و از ابوبكر بود، او كودك بود و پس از مرگ ابوبكر با ازدواج اسماء با علي(ع)، به خانه علي(ع) آمد و بزرگ شد و با عمر ازدواج كرد. او را همه جا ام كلثوم بنت علي(ع) مي گفتند که با پسرش زيد بن عمر در زمان امام حسن مجتبي(ع) فوت كردند، و امام مجتبی(ع) بر او و پسرش نماز ميت خواند.

اما ام كلثوم دختر فاطمه(س) در كربلا با خواهرش بود و در شب يازدهم تا صبح مواظب اطفال امام حسين(ع) بود كه این خود دليل ديگري بر نفي ازدواج او با عمر است زيرا اگر زن عمر بوده و فرزندي داشت در جريان كربلا منعكس مي شد و در اسارت كوفه و شام مطرح مي گشت و اصولاً براي او حرمتي قايل مي شدند.

اجبار بر قبول ازدواج توسط امام علی

عده ای از علما بر اساس روایاتی که در کتاب کافی آمده است، ازدواج دختر امام علی، با عمر را از سر اجبار و از نارضایتی عنوان کرده اند.

در كتاب كافي درباره تزويج ام كلثوم چهار حديث وارد شده در يكي از آن احاديث از حضرت امام جعفر صادق چنين آمده است: وقتي كه عمر بن خطاب به خواستگاري ام كلثوم رفت، حضرت علي(ع) به او گفت: ام كلثوم كوچك است عمر بن خطاب برگشت عباس بن عبدالمطلب را ديد و گفت آيا من عيبي دارم؛ عباس گفت: چه عيبي؟ عمر بن خطاب گفت: براي خواستگاري نزد برادر زاده ات علي رفتم و او جواب رد داد، به خدا سوگند چاه زمزم را پر مي كنم همه احتراماتتان را نابود مي كنم و دو شاهد اقامه مي كنم كه علي دزدي كرده و دستش را مي برم، عباس نزد علي آمد و ملاقات با عمر را به اطلاع آن حضرت رساند و از او درخواست كرد كه امر ازدواج ام كلثوم را به من بسپار و حضرت علي(ع) هم چنين كرد و عباس هم ام كلثوم را به همسري عمر در آورد.[۳]

زراره از حضرت امام صادق(ع) درباره تزويج ام كلثوم به عمر پرسيد حضرت امام صادق(ع) فرمود: ناموسي بود كه از ما غصب كردند.[۴]

از اين روايات چند نکته استفاده مي شود كه:

1. حضرت علي خواستگاري عمر را رد كرد. 2. عمر، حضرت علي را تهديد نمود. 3. حضرت علي در اثر آن تهديد و رعايت مصالح به اين كار تن داد. ولي راضي نبود.

بنابراين ازدواج ام كلثوم با خليفه دوم اولاً‌ از نگاه سند داراي اشكالات اساسي است و معلوم نيست كه چنين ازدواجي صورت گرفته باشد و ثانياً: بر فرض اينكه چنين ازدواجي واقع شده باشد، با رضا و رغبت نبوده بلكه همانگونه كه منصب امامت وخلافت را غصب نموده در مورد ام كلثوم نيز چنين رفتار نموده است.


مطالعه بيشتر

۱. بزرگتر از دروغ، نوشته محمد علي.

۲. رساله في تزويج ام کلثوم، نوشته آيت الله ميلاني.


منابع

  1. حسيني، سيد جواد، در پاسخ به افسانه شهادت، ص۱۷۳.
  2. حسيني، علي اكبر، تاريخ تحليلي و سياسي اسلام، بي تا بي نا، ج۲، ص۵۷ ـ ۶۰.
  3. كليني، محمد بن يعقوب، فروع كافي، چاپ آخوندي، ۱۳۶۲، ج۵، ص۳۴۶، باب تزويج ام كلثوم.
  4. همان.