آیه اکمال دین در منابع اهل‌سنت: تفاوت میان نسخه‌ها

جزبدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آيا مورخين و محدثين اهل سنت نيز تفسير ما از آيه اكمال دين (آيه سوم سوره مائده) را قبول دارند؟
آیا مورخین و محدثین اهل سنت نیز تفسیر ما از آیه اکمال دین (آیه سوم سوره مائده) را قبول دارند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
جلال الدين سيوطي در تفسير خود چنين نقل مي كند: «در ذيل تفسير آيه سوم مائده. ابن مردويه و خطيب و ابن عساكر از أبي هريره نقل كرده اند: روز عيد غدير خم و آن ۱۸ ذي الحجّه زماني بود كه: پيامبر اکرم(ص) فرمود : «من كنت مولاه فعلي مولاه ، فانزل الآيه اليوم اكملت لكم دينكم».
دانشمندان [[اهل‌سنت]] نیز ذیل [[آیه سوم سوره مائده]] اشاراتی در مورد [[ولایت]] امام علی(ع) دارند. این منابع کم نیستند و در ذیل به برخی از مهمترین آن‌ها اشاره می شود:
* جلال‌الدین سیوطی در تفسیر الدرالمنثور ذیل تفسیر آیه سوم مائده می‌نویسد: ابن مردویه و خطیب و ابن عساکر از أبی هریره نقل کرده‌اند: روز [[عید غدیر خم]] و آن ۱۸ ذی‌الحجه زمانی بود که پیامبر اکرم(ص) فرمود: {{عربی|من کنت مولاه فعلی مولاه، فانزل الآیه الیوم اکملت لکم دینکم|ترجمه=هر کس من مولای اویم علی(ع) مولای اوست پس آیه (فوق) نازل شد}}.<ref>جلال الدین، سیوطی، الدرّ المنثور فی تفسیر المأثور، قم، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۵۲.</ref>


حضرت رسول(ص) فرمود: هر كس من مولاي اويم علي(ع) مولاي اوست پس آيه (فوق) نازل شد.<ref>جلال الدين، سيوطي، الدرّ المنثور في تفسير المأثور، قم، انتشارات‌ كتابخانه آيت الله مرعشي نجفي، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۵۲.</ref>
* عبیدالله بن احمد حسکانی در شواهد التنزیل لقواعد التفضیل در ذیل آیه فوق به نقل از ابی سعید الخدری چنین نقل می‌کند:
: {{عربی|أن رسول الله لمّا نزلت (علیه) هذه الآیه قال: الله اکبر علی اکمال الدین و اتمام النعمه و رضا الربّ برسالتی و ولایه علی بن ابی طالب من بعدی ثم قال: من کنت مولاه فعلی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و النصر من نصر و اخذل من خذله|ترجمه=همانا رسول خدا(ص) زمانی این آیه بر ایشان نازل شد فرمود: الله اکبر بر اکمال و اتمام دین و نعمتش و همانا خداوند بر رسالت من و ولایت علی(ع) بعد از من راضی گشت و بعد از آن چنین فرمود: هر کس من مولای اویم پس علی(ع) مولای اوست خدایا دوستدارش را دوست بدار و دشمنانش را دشمن شمار و یارانش را یاری و مخالفانش را ذلیل و خارگردان}}.<ref>حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۱.</ref>


عبيدالله بن احمد حسكاني در شواهد التنزيل لقواعد التفضيل در ذيل آيه فوق چنين نقل مي كند: به نقل از ابي سعيد الخدري: «أن رسول الله لمّا نزلت (عليه) هذه آلآيه قال: الله اكبر علي اكمال الدين و اتمام النعمه و رضا الربّ برسالتي و ولايه علي بن ابي طالب من بعدي ثم قال: من كنت مولاه فعلي مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و النصر من نصر و اخذل من خذله؛ ترجمه: همانا رسول خدا(ص) زماني اين آيه بر ايشان نازل شد فرمود: الله اكبر بر اكمال و اتمام دين و نعمتش و همانا خداوند بر رسالت من و ولايت علي(ع) بعد از من راضي گشت و بعد از آن چنين فرمود: هر كس من مولاي اويم پس علي(ع) مولاي اوست خدايا دوستدارش را دوست بدار و دشمنانش را دشمن شمار و يارانش را ياري و مخالفانش را ذليل و خارگردان».<ref>حسكاني، عبيدالله بن احمد، شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۱.</ref>
: أخبرنا الحاکم الوالد عن أبی حفص بن شاهین عن أبی هریره: هر کس روز عید غدیر خم روزه بگیرد مثل ۶۰ ماه است به خاطر آن که حضرت رسول دست حضرت علی(ع) را گرفته و فرمود من کنت مولاه فعلی مولاه فقال له عمر بن خطاب بخ بخ لک یا ابن ابی طالب.<ref>شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، همان، ج۱، ص۲۰۰.</ref>


أخبرنا الحاکم الوالد عن أبي حفص بن شاهين عن أبي هريره: هر كس روز عيد غدير خم روزه بگيرد مثل ۶۰ ماه است به خاطر آن كه حضرت رسول دست حضرت علي(ع) را گرفته و فرمود من كنت مولاه فعلي مولاه فقال له عمر بن خطاب بخ بخ لك يا ابن ابي طالب».<ref>شواهد التنزيل لقواعد التفضيل، همان، ج۱، ص۲۰۰.</ref>
* ابن عساکر در تاریخ دمشق نیز به نقل از ابو سعید خدریچنین آورده است: چون پیامبر(ص) علی(ع) را در غدیر خم نصب کرد و به ولایت او ندا داد جبرئیل(ع) با این آیه بر او فرود آمد: امروز دین شما را برایتان کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برایتان پسندیدم.<ref>ابن عساکر، تاریخ دمشق، ج۴۲، ص۲۳۷.</ref>


ابن عساكر در تاريخ دمشق چنين آورده است: به نقل از ابو سعيد خدري: چون پيامبر(ص) علي(ع) را در غدير خم نصب كرد و به ولايت او ندا داد جبرئيل(ع) با اين ايه بر او فرود آمد: امروز دين شما را برايتان كامل و نعمتم را بر شما تمام كردم و دين اسلام را برايتان پسنديدم».<ref>ابن عساكر، تاريخ دمشق، ج۴۲، ص۲۳۷.</ref>
* کتاب تاریخ بغداد به نقل از ابو هریره آورده است: هر کس روز هجدهم ذی‌الحجه را روزه بگیرد، روزه ۶۰ ماه برایش نوشته می‌شود و آن همان روز غدیر خم است هنگامی که پیامبر(ص) دست علی(ع) را گرفت و گفت آیا من ولی مؤمنان نیستم؟ گفتند چرا و ادامه خطبه غدیر و… که در آخر فرمود من کنت مولاه فعلی مولاه و إلی آخر و خداوند این آیه را بر پیامبر(ص) نازل کرد: امروز دینتان را برایتان کامل کردم و ادامه آن (آیه سوم سوره مائده).<ref>خطیب بغدادی، کتاب تاریخ بغداد، انتشارات الموقع الوراق، ج۸، ص۲۹۰ و ۴۹۲.</ref>


كتاب تاريخ بغداد: به نقل از ابو هريره: «هر كس روز هجدهم ذي الحجه را روزه بگيرد روزه ۶۰ ماه برايش نوشته مي شود و آن همان روز غدير خم است هنگامي كه پيامبر(ص) دست علي(ع) را گرفت و گفت آيا من ولي مومنان نيستم؟ گفتند چرا و ادامه خطبه غدير و... كه در آخر فرمود من كنت مولاه فعلي مولاه و إلي آخر و خداوند اين آيه را بر پيامبر(ص) نازل كرد: امروز دينتان را برايتان كامل كردم و ادمه آن (آيه سوم سوره مائده)».<ref>خطيب بغدادي، كتاب تاريخ بغداد، انتشارات الموقع الوراق، ج۸، ص۲۹۰ و ۴۹۲.</ref>
* احمد بن حنبل در المسند خویش به نقل از علی بن حکیم اودی نوشته است: ما شهادت می‌دهیم که از رسول خدا(ص) شنیدیم که برای علی رضی الله عنه در روز غدیر خم چنین فرمود: آیا خداوند اولی بر مؤمنین نیست؟ همگی گفتند بلی سپس پیامبر(ص) فرمود: من کنت مولاه فعلی مولاه وال من والاه و عاد من عاداه.<ref>احمد بن حنبل، مسند احمد، انتشارات موقع الاسلام، ج۱، ص۱۱۸.</ref>


احمد بن حنبل: به نقل از علي بن حكيم اودي: «ما شهادت مي دهيم كه از رسول خدا(ص) شنيديم كه براي علي رضي الله عنه در روز غدير خم چنين فرمود: آيا خداوند اولي بر مومنين نيست؟ همگي گفتند بلي سپس پيامبر(ص) فرمود: من كنت مولاه فعلي مولاه وال من والاه و عاد من عاداه».<ref>احمد بن حنبل، مسند احمد، انتشارات موقع الاسلام، ج۱، ص۱۱۸.</ref>
همین مطلب را شیخ محمد عبده در تفسیر المنار خود جلد ۶ صفحه ۴۶۴ و ۴۶۵ به همین صورت آورده است.


همين مطلب را شيخ محمد عبده در تفسير المنار خود جلد ۶ صفحه ۴۶۴ و ۴۶۵ به همين صورت آورده است.
* شمس الدین ذهبی دانشمند و مورخ معروف اهل سنت نیز از کثرت اسناد و روایت وارده در مورد ولایت حضرت علی(ع) و آیه سوم مائده و غدیر خم اظهار تعجب و شگفتی می‌کند.<ref>شمس الدین ذهبی شافعی، طبقات الشافعیه، ج۲، ص۲۵۴.</ref>


محمّد بن شافعي در كتاب مطالب السئول در صفحه ۱۶ خود از ترمذي از كتاب صحيح ترمذي كه او با اسناد خود از زيد بن ارقم روايت كرده است و در آن اشاره به غدير خم و انتساب حضرت علي(ع) به عنوان ولايت بعد از رسول معرفي كرده است.
منابع تفصیلی اهل سنت پیرامون آیه اکمال دین:
* کتاب ولایت، نوشته محمد بن جریر طبری.
* تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۱۴.
* مناقب خوارزمی، چاپ نجف، ص۱۳۰ قسمت روایات عامّه و خاصّه در حدیث غدیر.
* کتاب اثبات الهداه، ج۳، ص۵۴۳.
* معجم الادباء، ج۱۸، ص۸۰.


«شمس الدين ذهبي شافعي دانشمند و مورّخ معروف اهل سنّت نيز از كثرت اسناد و روايت وارده در مورد ولايت حضرت علي(ع) و آيه سوم مائده و غدير خم اظهار تعجّب و شگفتي مي كند».<ref>شمس الدين ذهبي شافعي، طبقات الشافعيه، ج۲، ص۲۵۴.</ref>
{{پایان پاسخ}}
 
چنان چه ملاحظه مي شود اين منابع و سخنان فقط قسمت ناچيز و خيلي اندک كه از منابع و سخنان اهل سنت در مورد آيه فوق الذكر مي باشد كه مي توان صورت تفصيلي آنها را در كتاب هاي زير مشاهده كرد:
 
۱. كتاب ولايت، نوشته دانشمند معروف سنّي ابن جرير طبري.
 
۲، تفسير ابن كثير، ج۲، ص۱۴.
 
۳. مناقب خوارزمي، طبع نجف، ص۱۳۰ قسمت روايات عامّه و خاصّه در حديث غدير.
 
۴. كتاب اثبات الهداه، ج۳، ص۵۴۳.
 
۵. معجم الادباء، ج۱۸، ص۸۰.
 
۶. دهها كتاب ديگر از اهل سنت كه به برخي از نويسندگان آن ها در زير اشاره مي كنيم:
 
الف) كتب تاريخي: ابن قتيبه، ابن زولاق، شهرستاني، ابن اثير، ابن ابي الحديد، و غيره.
 
ب) محدثين اهل سنت مورخين اهل سنت: احمد بن حنبل، حاكم نيشابوري، ترمذي، محمد بن ادريس و غيره.


ج) علماء كلامي اهل سنت: سيد شريف جرجاني، تفتازاني، قوشجي، قاضي عبدالرحمن ايجي و غيره.
== منابع ==
 
{{پانویس|۲}}
د) علماء لغوي اهل سنت: حمودي، ابن دريد و غيره.
{{پایان پاسخ}}
==منابع==
<references />
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =کلام
|شاخه فرعی۱ =  
|شاخه فرعی۱ =امامت خاصه
|شاخه فرعی۲ =  
|شاخه فرعی۲ =امام علی(ع)
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۴۷

سؤال

آیا مورخین و محدثین اهل سنت نیز تفسیر ما از آیه اکمال دین (آیه سوم سوره مائده) را قبول دارند؟

دانشمندان اهل‌سنت نیز ذیل آیه سوم سوره مائده اشاراتی در مورد ولایت امام علی(ع) دارند. این منابع کم نیستند و در ذیل به برخی از مهمترین آن‌ها اشاره می شود:

  • جلال‌الدین سیوطی در تفسیر الدرالمنثور ذیل تفسیر آیه سوم مائده می‌نویسد: ابن مردویه و خطیب و ابن عساکر از أبی هریره نقل کرده‌اند: روز عید غدیر خم و آن ۱۸ ذی‌الحجه زمانی بود که پیامبر اکرم(ص) فرمود: «من کنت مولاه فعلی مولاه، فانزل الآیه الیوم اکملت لکم دینکم؛ هر کس من مولای اویم علی(ع) مولای اوست پس آیه (فوق) نازل شد».[۱]
  • عبیدالله بن احمد حسکانی در شواهد التنزیل لقواعد التفضیل در ذیل آیه فوق به نقل از ابی سعید الخدری چنین نقل می‌کند:
«أن رسول الله لمّا نزلت (علیه) هذه الآیه قال: الله اکبر علی اکمال الدین و اتمام النعمه و رضا الربّ برسالتی و ولایه علی بن ابی طالب من بعدی ثم قال: من کنت مولاه فعلی مولاه اللهم وال من والاه و عاد من عاداه و النصر من نصر و اخذل من خذله؛ همانا رسول خدا(ص) زمانی این آیه بر ایشان نازل شد فرمود: الله اکبر بر اکمال و اتمام دین و نعمتش و همانا خداوند بر رسالت من و ولایت علی(ع) بعد از من راضی گشت و بعد از آن چنین فرمود: هر کس من مولای اویم پس علی(ع) مولای اوست خدایا دوستدارش را دوست بدار و دشمنانش را دشمن شمار و یارانش را یاری و مخالفانش را ذلیل و خارگردان».[۲]
أخبرنا الحاکم الوالد عن أبی حفص بن شاهین عن أبی هریره: هر کس روز عید غدیر خم روزه بگیرد مثل ۶۰ ماه است به خاطر آن که حضرت رسول دست حضرت علی(ع) را گرفته و فرمود من کنت مولاه فعلی مولاه فقال له عمر بن خطاب بخ بخ لک یا ابن ابی طالب.[۳]
  • ابن عساکر در تاریخ دمشق نیز به نقل از ابو سعید خدریچنین آورده است: چون پیامبر(ص) علی(ع) را در غدیر خم نصب کرد و به ولایت او ندا داد جبرئیل(ع) با این آیه بر او فرود آمد: امروز دین شما را برایتان کامل و نعمتم را بر شما تمام کردم و دین اسلام را برایتان پسندیدم.[۴]
  • کتاب تاریخ بغداد به نقل از ابو هریره آورده است: هر کس روز هجدهم ذی‌الحجه را روزه بگیرد، روزه ۶۰ ماه برایش نوشته می‌شود و آن همان روز غدیر خم است هنگامی که پیامبر(ص) دست علی(ع) را گرفت و گفت آیا من ولی مؤمنان نیستم؟ گفتند چرا و ادامه خطبه غدیر و… که در آخر فرمود من کنت مولاه فعلی مولاه و إلی آخر و خداوند این آیه را بر پیامبر(ص) نازل کرد: امروز دینتان را برایتان کامل کردم و ادامه آن (آیه سوم سوره مائده).[۵]
  • احمد بن حنبل در المسند خویش به نقل از علی بن حکیم اودی نوشته است: ما شهادت می‌دهیم که از رسول خدا(ص) شنیدیم که برای علی رضی الله عنه در روز غدیر خم چنین فرمود: آیا خداوند اولی بر مؤمنین نیست؟ همگی گفتند بلی سپس پیامبر(ص) فرمود: من کنت مولاه فعلی مولاه وال من والاه و عاد من عاداه.[۶]

همین مطلب را شیخ محمد عبده در تفسیر المنار خود جلد ۶ صفحه ۴۶۴ و ۴۶۵ به همین صورت آورده است.

  • شمس الدین ذهبی دانشمند و مورخ معروف اهل سنت نیز از کثرت اسناد و روایت وارده در مورد ولایت حضرت علی(ع) و آیه سوم مائده و غدیر خم اظهار تعجب و شگفتی می‌کند.[۷]

منابع تفصیلی اهل سنت پیرامون آیه اکمال دین:

  • کتاب ولایت، نوشته محمد بن جریر طبری.
  • تفسیر ابن کثیر، ج۲، ص۱۴.
  • مناقب خوارزمی، چاپ نجف، ص۱۳۰ قسمت روایات عامّه و خاصّه در حدیث غدیر.
  • کتاب اثبات الهداه، ج۳، ص۵۴۳.
  • معجم الادباء، ج۱۸، ص۸۰.


منابع

  1. جلال الدین، سیوطی، الدرّ المنثور فی تفسیر المأثور، قم، انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۵۲.
  2. حسکانی، عبیدالله بن احمد، شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۱.
  3. شواهد التنزیل لقواعد التفضیل، همان، ج۱، ص۲۰۰.
  4. ابن عساکر، تاریخ دمشق، ج۴۲، ص۲۳۷.
  5. خطیب بغدادی، کتاب تاریخ بغداد، انتشارات الموقع الوراق، ج۸، ص۲۹۰ و ۴۹۲.
  6. احمد بن حنبل، مسند احمد، انتشارات موقع الاسلام، ج۱، ص۱۱۸.
  7. شمس الدین ذهبی شافعی، طبقات الشافعیه، ج۲، ص۲۵۴.