آیه «إن تنصروا الله ینصرکم»: تفاوت میان نسخه‌ها

(ابرابزار)
 
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷
 
(۳۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
با توجه به آیهٔ ۷ سورهٔ محمد، آیا خداوند محتاج یاری است؟
با توجه به آیه ۷ سوره محمد، یاری انسان به خدا و یاری خداوند به انسان به چه معناست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
در آیهٔ ۷ از سورهٔ محمّد (صلی‌الله علیه‌وآله) چنیبن بیان شده است: «ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر خدا را یاری نمایید، خدا هم شما را یاری می‌کند و قدم‌های شما را استوار می‌دارد.»
{{درگاه|حکومت دینی}}
آیه «إِن تَنصُرُ‌وا اللَّـهَ یَنصُرْ‌کُمْ؛اگر خدا را یاری نمایید، خدا هم شما را یاری می‌کند» (آیه۷ [[سوره محمد]]) در مقام تشویق و ترغیب مؤمنان، برای تلاش در راه خداوند است. این آیه تصریح دارد کسانی که برای خداوند و دین به پا می‌خیزند، خداوند آنان را یاری می‌کند. خداوند برای تبیین اهمیت این موضوع، از یاری کردن [[دین]] و تلاش برای گسترش معارف دین، به یاری کردن خودش تعبیر نموده است.


در بررسی این آیه و بیان اشکال مرتبط با آن، توجه به این نکات ضروری لازم است:
== متن آیه ==
{{قرآن بزرگ|یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِن تَنصُرُ‌وا اللَّـهَ یَنصُرْ‌کُمْ وَیُثَبِّتْ أَقْدَامَکُمْ
| سوره = محمد
| آیه = ۷
| ترجمه = ای کسانی که ایمان آورده‌اید، اگر خدا را یاری نمایید، خدا هم شما را یاری می‌کند و قدم‌های شما را استوار می‌دارد.
}}


== الف: هدف خلقت ==
== منظور از «یاری‌کردن» ==
هدف از خلقت، تکامل انسان و رسیدن او به سعادت و خوشبختی حقیقی می‌باشد. در واقع این جهان آفریده شده تا انسان با تلاش و کوشش خود به مقام رفیع انسانیت برسد، در قرآن از چنین انسانی با عنوان «خلیفه الله» یاد شده است.
منظور از یاری خداوند در این آیه، یاری رساندن به دین خدا، کمک به اجرای احکام و دستورات الهی در بین انسان‌ها است. هر نوع فعالیتی که در راه خدا باشد و به‌قصد گسترش و بالابردن نام و دین خداوند باشد، مصداقی برای این آیه قرار می‌گیرد. چنین بیانی در [[قرآن]]، به‌منظور تشویق و ترغیب مؤمنین برای [[جهاد]] و تلاش در راه بالابردن کلمه حق است تا سختی‌ها را پذیرفته و از مشکلات نهراسند.<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، ‏مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۲۲۹. مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۱، ص۴۲۵.</ref>


پس: هدف خلقت در خود مخلوقات نهفته است.<ref>شهید مطهری، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، چاپ دوم، پائیز۷۴، ج۴، ص۶۹۱ الی ۶۹۳.</ref>
خداوند در ادامه آیه می‌آورد که هر کس با چنین نیتی (یاری رساندن به دین)، اقدام کند، خداوند هم به او یاری می‌رساند.<ref>طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق، ج۱۸، ص۲۲۹.</ref> پاسخ خداوند در یاری‌کردن بندگان گونه‌های مختلفی دارد: یاری‌کردن از راه‌های غیبی‏، یاری رساندن از راه حجت و برهان در هنگام گفت و گو و جدال با دشمن. یاری کردن در امورات دنیا و بالابردن مقام و نام نیک همیشگی در دنیا، و یاری‌کردن در آخرت‏.<ref> مغنیه، محمد جواد، تفسیر کاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۷، ص۱۱۲.</ref> برخی این آیه را مربوط به جهاد می‌دانند که اگر مسلمانان خداوند را یاری کنند، خداوند آنان را در مقابل دشمنانشان پیروز می‌گرداند.<ref>طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ترجمه: گروهی از مترجمان، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۵ش، ج۶، ص ۳۷.</ref>  


ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند  تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری
مفسران معتقدند این آیه به روشنی نشان می‌دهد که خداوند همراه طرفداران حق و عدالت است، آنان را یاری می‌دهد و دست ایشان را می‌گیرد.<ref>مغنیه، محمد جواد، تفسیر کاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۷، ص۱۱۲.</ref> بسیاری از آیات نیز همین معنا را می‌رسانند.<ref>سوره نحل، آیه ۱۲۸. سوره حج، آیه ۳۸. سوره محمد، آیه ۴۰. سوره مائده، آیه ۵۷.</ref> خداوند چند چیز را در گرو چند چیز بر خود لازم کرده است:<ref>میبدی، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیر کبیر، چاپ پنجم، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص۱۸۱.</ref> توجه و یادکردش را در گرو یادکرد انسان،<ref>سوره بقره آیه ۱۵۲</ref> نصرت و یاری‌اش را در گرو یاری انسان<ref>سوره محمد،‌ آیه۷.</ref>، برکت و ازدیاد را در گرو سپاسگزاری انسان<ref>سوره ابراهیم، آیه ۷</ref>و وفای به عهدش را در گرو وفاداری انسان‏.<ref>سوره بقره، آیه ۴۰.</ref>


همه از بهر تو سر گشته و فرمان بردار    شرط انصاف نباشد که تو فرمان نبری
== کمک رساندن به دین، وسیله‌ای برای تکامل خود ==
 
یاری کردن دین خدا و کمک برای اجرای احکام و دستورات الهی، وسیله‌ای برای تکامل خود انسان به‌شمار رفته است. خداوند نیازی به یاری انسان‌های دیندار و مؤمن ندارد؛ زیرا با پیاده نشدن احکام الهی، کوچک‌ترین نقصی در ذات خداوند پیدا نمی‌شود، همان‌طور که اگر تمام اهل زمین مؤمن شوند، هیچ سودی برای خداوند نخواهد داشت. نفع این فعالیت‌ها و عملکردها به خود انسان بازگشت می‌کند و وسیله‌ای برای انسان دانسته شده است.<ref>شهید مطهری، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، چاپ دوم، پائیز۱۳۷۴ش، ج۴، ص۶۹۱ الی ۶۹۳.</ref>
== ب: بی‌نیازی خداوند ==
خداوند از آفرینش عالم و جانداران، هیچ نفعی را برای خود اختصاص نداده است، چراکه او نیازمند کسب کمال از طریق مخلوقات خودش نیست؛ اگر غیر از این بود، و او به واسطهٔ آفریده‌ها به مقام منزلتی نایل می‌گشت، جایگاه خداوندی از او سلب می‌شد.
 
پس: خدایی که نیازمند به تکامل باشد، خدا نیست.<ref>مجموعه آثار، همان، ج۴، ص۶۹۰ و ۶۹۱.</ref>
 
== ج: منظور از «یاری کردن» در این آیه ==
با توجه به این اصل، که خدا هیچ نیازی به تکامل ندارد و محتاج یاری کسی نیست، پس منظور از «یاری کردن» در این آیهٔ شریفه چیست؟
 
در واقع منظور از یاری خداوند در این آیه، یاری رساندن به دین خدا، کمک به اجرای احکام و دستورات الهی در بین انسان‌ها و مخلوقات می‌باشد. هر کسی باید به اندازهٔ توان خود و به هر شکل ممکن، زمینه را برای پیاده شدن دستورات الهی هموار و آماده سازد. برای مثال می‌توان به جهاد در راه خدا، تحصیل دین و تبلیغ معارف دینی اشاره کرد.
 
پس: در ارتباط با پاداش این عملی خداوند در قرآن می‌فرماید: هر کس با چنین نیتی (یاری رساندن به دین)، اقدام کند، خداوند هم از دستش گرفته و او را در رسیدن به هدفی عالی یاری کرده و برایش توفیق عطاء می‌فرماید.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه، قم، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق، ج۱۸، ص۲۲۹.</ref>
 
== د: کمک رساندن به دین، وسیله ای برای تکامل خود ==
در اصل یاری کردن دین خدا و کمک برای پیاده شدن احکام و دستورات الهی، وسیله‌ای برای تکامل خود انسان به‌شمار می‌رود، یعنی خداوند نیازی ندارد تا به یاری انسان‌های دیندار و مؤمن دستوراتش را در زمین پیاده کند، زیرا با پیاده نشدن احکام الهی، کوچک‌ترین نقصی در ذات خداوند پیدا نمی‌شود، همان‌طورکه اگر تمام اهل زمین مؤمن شوند هیچ سودی برای خداوند نخواهد داشت.
 
پس: خدا دنیا را خلق کرد و در آن احکامی را فقط و فقط برای تکامل انسان تبیین کرد. حال این خود انسان است که مسولیت پیشبرد دین الهی را بر دوش دارد و با توسعهٔ آن، حقیقت انسانی‌اش پیشرفت خواهد کرد.<ref>مجموعه آثار، همان، ج۴، ص۶۹۰ و ۶۹۱.</ref>
 
== مسئله: خداوند چرا با تعبیری صریح این آموزه را بیان نفرموده است؟ ==
سؤالی برجای مانده از بررسی این آیه این است که:
 
اگر منظور اصلی خداوند از «یاری کردن» در این آیه، کمک رساندن به دین اسلام و اجرای احکام و دستورات الهی است و این کار انسان را به سوی کمال پیش می‌برد، پس چرا خداوند این مطلب را با صراحت بیان نفرموده است تا ایجاد شبهه نکند؟
 
جواب: خداوند خواسته با این بیان بفهماند که این گونه کمک رساندن به دین، از جایگاه ارزشی مهم و بالایی همانند یاری کردن خدوند برخوردار است. در واقع چنین بیانی در قرآن، به‌منظور تشویق و ترغیب مؤمنین برای جهاد و تلاش در راه اعلای کلمهٔ حقّ می‌باشد تا سختی‌ها را پذیرفته و از مشکلات نهراسند.<ref>تفسیر المیزان، همان، ج۱۸، ص۲۲۹، و مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۱، ص۴۲۵.</ref>
 
همچنین در این باره خداوند در جای دیگری از قرآن می‌فرماید:
 
«ای کسانی که ایمان آورده‌اید با کسانی از کفار پیکار کنید که به شما نزدیک‌ترند و حتماً باید در شما شدت و صلابت (در عمل) بیابند، و بدانید که خداوند با پرهیزگاران است.»<ref>توبه / ۱۲۳.</ref>
 
در این آیه نیز خداوند نیاز خود را برای درخواست قتل کفار، از دیگران اعلان نمی‌دارد و (همان‌طور که پیش‌ترگفته شد) خداوند هیچ نیازی به کشتن یا زنده نگه‌داشتن کسی ندارد، بلکه خداوند از مؤمنین می‌خواهدکه به‌وسیلهٔ نبرد با کفار، به یاری و نصرت دین بپردازند که بازگشت این‌چنین یاری رساندن به دین نیز، به نصرت، تکامل و رشد خود انسان منتهی می‌شود.
 
== نتیجه ==
آیهٔ ۷ سورهٔ محمد (صلی‌الله علیه‌وآله)، در مقام تشویق و ترغیب مؤمنین، برای جهاد و تلاش در راه خدا و اجرای احکام الهی در روی زمین بیان شده است، که خداوند برای تبیین اهمیت این موضوع، از یاری کردن دین و پیاده شدن احکام، به یاری کردن خودش تعبیر نموده است و از آنجاکه خداوند برای اجرای دین به یاری کسی نیازمند نیست، آثار و نتایج این عمل یعنی یاری دین، به رشد و تکامل خود انسان منتهی می‌شود.
{{پایان پاسخ}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۵۵: خط ۲۸:
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
|شاخه فرعی۱ = خداشناسی در قرآن
| شاخه فرعی۱ = خداشناسی در قرآن
|شاخه فرعی۲ = اسماء و صفات الهی
| شاخه فرعی۲ = اسماء و صفات الهی
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = شد
  | تیترها =
  | تیترها = شد
  | ویرایش =
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =شد
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی نویسنده =
| بازبینی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:آیات و سوره‌ها]]
{{پانویس}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۴۹

سؤال

با توجه به آیه ۷ سوره محمد، یاری انسان به خدا و یاری خداوند به انسان به چه معناست؟

درگاه‌ها
حکومت دینی.png


آیه «إِن تَنصُرُ‌وا اللَّـهَ یَنصُرْ‌کُمْ؛اگر خدا را یاری نمایید، خدا هم شما را یاری می‌کند» (آیه۷ سوره محمد) در مقام تشویق و ترغیب مؤمنان، برای تلاش در راه خداوند است. این آیه تصریح دارد کسانی که برای خداوند و دین به پا می‌خیزند، خداوند آنان را یاری می‌کند. خداوند برای تبیین اهمیت این موضوع، از یاری کردن دین و تلاش برای گسترش معارف دین، به یاری کردن خودش تعبیر نموده است.

متن آیه

منظور از «یاری‌کردن»

منظور از یاری خداوند در این آیه، یاری رساندن به دین خدا، کمک به اجرای احکام و دستورات الهی در بین انسان‌ها است. هر نوع فعالیتی که در راه خدا باشد و به‌قصد گسترش و بالابردن نام و دین خداوند باشد، مصداقی برای این آیه قرار می‌گیرد. چنین بیانی در قرآن، به‌منظور تشویق و ترغیب مؤمنین برای جهاد و تلاش در راه بالابردن کلمه حق است تا سختی‌ها را پذیرفته و از مشکلات نهراسند.[۱]

خداوند در ادامه آیه می‌آورد که هر کس با چنین نیتی (یاری رساندن به دین)، اقدام کند، خداوند هم به او یاری می‌رساند.[۲] پاسخ خداوند در یاری‌کردن بندگان گونه‌های مختلفی دارد: یاری‌کردن از راه‌های غیبی‏، یاری رساندن از راه حجت و برهان در هنگام گفت و گو و جدال با دشمن. یاری کردن در امورات دنیا و بالابردن مقام و نام نیک همیشگی در دنیا، و یاری‌کردن در آخرت‏.[۳] برخی این آیه را مربوط به جهاد می‌دانند که اگر مسلمانان خداوند را یاری کنند، خداوند آنان را در مقابل دشمنانشان پیروز می‌گرداند.[۴]

مفسران معتقدند این آیه به روشنی نشان می‌دهد که خداوند همراه طرفداران حق و عدالت است، آنان را یاری می‌دهد و دست ایشان را می‌گیرد.[۵] بسیاری از آیات نیز همین معنا را می‌رسانند.[۶] خداوند چند چیز را در گرو چند چیز بر خود لازم کرده است:[۷] توجه و یادکردش را در گرو یادکرد انسان،[۸] نصرت و یاری‌اش را در گرو یاری انسان[۹]، برکت و ازدیاد را در گرو سپاسگزاری انسان[۱۰]و وفای به عهدش را در گرو وفاداری انسان‏.[۱۱]

کمک رساندن به دین، وسیله‌ای برای تکامل خود

یاری کردن دین خدا و کمک برای اجرای احکام و دستورات الهی، وسیله‌ای برای تکامل خود انسان به‌شمار رفته است. خداوند نیازی به یاری انسان‌های دیندار و مؤمن ندارد؛ زیرا با پیاده نشدن احکام الهی، کوچک‌ترین نقصی در ذات خداوند پیدا نمی‌شود، همان‌طور که اگر تمام اهل زمین مؤمن شوند، هیچ سودی برای خداوند نخواهد داشت. نفع این فعالیت‌ها و عملکردها به خود انسان بازگشت می‌کند و وسیله‌ای برای انسان دانسته شده است.[۱۲]

منابع

  1. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، ‏مؤسسة الأعلمی للمطبوعات‏، چاپ دوم، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۲۲۹. مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، تهران چاپ اول، ۱۳۷۴ش، ج۲۱، ص۴۲۵.
  2. طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق، ج۱۸، ص۲۲۹.
  3. مغنیه، محمد جواد، تفسیر کاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۷، ص۱۱۲.
  4. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر جوامع الجامع، ترجمه: گروهی از مترجمان، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، چاپ اول، ۱۳۷۵ش، ج۶، ص ۳۷.
  5. مغنیه، محمد جواد، تفسیر کاشف، ترجمه: موسی دانش، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۳۷۸ش، ج۷، ص۱۱۲.
  6. سوره نحل، آیه ۱۲۸. سوره حج، آیه ۳۸. سوره محمد، آیه ۴۰. سوره مائده، آیه ۵۷.
  7. میبدی، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیر کبیر، چاپ پنجم، ۱۳۷۱ش، ج۹، ص۱۸۱.
  8. سوره بقره آیه ۱۵۲
  9. سوره محمد،‌ آیه۷.
  10. سوره ابراهیم، آیه ۷
  11. سوره بقره، آیه ۴۰.
  12. شهید مطهری، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، چاپ دوم، پائیز۱۳۷۴ش، ج۴، ص۶۹۱ الی ۶۹۳.