|
|
| خط ۵: |
خط ۵: |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
|
| |
|
| باید توجه داشت که اگر والدین در دوران کودکی فرزند بیش از اندازه سختگیری کنند و او را به صورت غیرمنطقی و بدون مقدمه و زمینه‌سازی مجبور به رعایت حجاب نمایند و در صورت عدم رعایت آن، تنبیه کنند، این موجب می‌شود که فرد نگرش منفی نسبت به حجاب پیدا نموده در دوران نوجوانی و جوانی که تا حدودی مستقل می‌شوند، از حجاب متنفر شود. در این گونه موارد حجاب با تنبیه و اعمال خشونت والدین تداعی می‌کند و موجب دوری فرد از مذهب می‌شود.<ref>افروز، غلامعلی، مباحثی در روان‌شناسی و تربیت کودکان و نوجوانان، انجمن اولیا و مربیان، ۱۳۷۸، ص۵۸۱.</ref>
| | '''آشنا کردن فرزند دختر با حجاب''' قبل از نُه سالگی و به صورت تدریجی توصیه شده است. برای نمونه از شش سالگی آستین‌حلقه‌ای یا دامن کوتاه نپوشد و در هفت سالگی با کلاه یا روسری‌های کوتاه موهایش پوشانده شود؛ [[حجاب|حجابی]] که دست و پای او را نگیرد و او را به پوشش کامل نزدیک کند. همچنین توصیه شده والدین با آموزش مسائل [[محرم و نامحرم]] در همین سنین، فرزند را برای حفظ حجاب در مقابل نامحرمان آماده کنند.{{مدرک|date=اکتبر ۲۰۲۱}} |
|
| |
|
| == سن مناسب برای آشناسازی دختر با حجاب ==
| | به فتوای بیشتر [[مرجع تقلید|مراجع تقلید]] رعایت حجاب برای دختری که نُه سالگی قمری‌اش تمام شده، واجب است؛ ولی این سن برای آشناسازی فرزند دختر برای حجاب دیر شمرده شده است. زیرا دختری که تا قبل از نه سالگی آزادانه هر لباسی را می‌پوشیده نمی‌تواند ناگهانی تغییر کرده و حجاب را به طور کامل رعایت کند. |
| وجوب حجاب بر اساس نظر مراجع اتمام نه سال قمری است اما این سن برای شروع رعایت حجاب، بسیار دیر است. دختری که تا قبل از این سن آزادانه هر لباسی را می‌پوشید با رسیدن به این سن قطعاً نخواهد توانست حجاب را در معنای مطلوبش رعایت کند پس آشنایی تدریجی با این امرضروری است مثلاً در شش سالگی آستین حلقه‌ای یا دامن کوتاه نپوشد در هفت سالگی با پوششی مانند کلاه یا روسری‌های کوتاه و فانتزی موهایش پوشانده شود. حجابی که دست و پای او را نگیرد اما او را به پوشش نزدیک کند. همچنین می‌توان با آموزش مسائل محرم و نامحرم در همین سنین فرزند را برای حفظ حجاب در مقابل نامحرمان آماده کرد.
| |
|
| |
|
| اگر فرزندان، فردی یا افرادی را ببیند که به ظاهر مذهبی و اهل حجاب است و در عین حال دروغ می‌گوید یا به دیگران خیانت می‌کند، این موجب نوعی دلزدگی از مذهب می‌شود.<ref>ابتهاج، سیما، بازیابی ارزشها در کودکان و نوجانان، نشر نی، ۱۳۷۵، ص۶۹–۷۳.</ref>
| | برخی از راهکارها برای آشنا کردن فرزند دختر با حجاب چنین شمرده شده است: |
|
| |
|
| در ادامه راهکارهایی در جهت ایجاد شناخت کافی و برخورد صحیح در راستای تقویت باورهای دینی فرزندتان عرض می‌نماییم. | | * '''پرهیز از سختگیری''': اجبار فرزند به رعایت حجاب به صورت غیرمنطقی و بدون زمینه‌سازی باعث می‌شود او نگرش منفی نسبت به حجاب پیدا کند و بعد از رسیدن به استقلال حجاب را رها کند.<ref>افروز، غلامعلی، مباحثی در روان‌شناسی و تربیت کودکان و نوجوانان، انجمن اولیا و مربیان، ۱۳۷۸، ص۵۸۱.</ref> |
|
| |
|
| ۱. ارضاء نیازهای عاطفی: منزل شما باید کانون مهر و محبت باشد تا فرزندتان کاملاً از جهت عاطفی ارضاء گردد. اگر به این امر توجه نشود، او به دنبال ارضاء این نیاز از راه‌های دیگر بر می‌آید. در منزل رابطه‌ای بسیار صمیمی با او داشته باشید. ابعاد مثبت شخصیت او را تشویق کنید و از این صفات خوبش نزد دیگران (محارم) تعریف و تمجید کنید.<ref>سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ص۳۸.</ref>
| | * '''پرهیز ار رفتارهای متناقض''': اگر فرزند، مادر خود را ببینند که حجاب دارد؛ ولی دیگر احکام اسلامی مانند راستگویی را رعایت نمی‌کند، موجب دلزدگی او از مذهب شده و ممکن است از حجاب دوری کند.<ref>ابتهاج، سیما، بازیابی ارزشها در کودکان و نوجانان، نشر نی، ۱۳۷۵، ص۶۹–۷۳.</ref> |
| | | * '''ارضاء نیازهای عاطفی''': رفتارهای صمیمانه و محبت‌آمیز والدین با فرزند نیازهای عاطفی او را برطرف می‌کند؛ در غیر این صورت، او برای ارضاء این نیازها ممکن است به خودآرایی و رعایت نکردن حجاب روی آورد. «تشویق رفتارهای مثبت فرزند» و «تعریف از صفات خوبش نزد محارم» برخی از راه‌های ارضاء نیازهای عاطفی شمرده شده است.<ref>سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ص۳۸.</ref> |
| # مذاکره و گفتگوهای صمیمانه: در طول شبانه روز، قسمتی از وقت خود را به او اختصاص داده و با او از مدرسه‌اش، دوستش، نیازهایش، سخن بگویید. در مورد نظافت منزل و دکوراسیون آن نظرخواهی نمایید. این گفتگوهای صمیمی شما را به هم نزدیک‌تر می‌کند به گونه‌ای که هیچگاه شما را از خود دور نمی‌پندارد و شما را نزدیک‌ترین دوست خود می‌داند و به گفته‌هایتان توجه می‌کند و حاضر نیست دلتان را آزرده کند و…. هیچگاه به‌طور مستقیم او را نصیحت نکنید. سعی کنید در مذاکره‌های خود با سؤال‌های هدفمند او را به فکر وادارید. بگذارید قضاوت با خودش باشد به عنوان مثال می‌توانید این گونه شروع کنید: فلانی عجب خوش‌اخلاق است همه از او تعریف می‌کنند به نظر تو چه خوبی‌هایی دارد که همه از او خوب می‌گویند؟ شاید بخاطر این باشد که به زیارت امام یا امام زاده می‌رود و یا… همین‌طور ادامه دهید تا او خود به این نکته برسد که رعایت حجاب در زندگی مؤثر است (مثال دوم. در مورد فریب خوردن یک دختر و علل آن گفتگو کنید یا به تناسب سن فرزندتان این مثال را بزنید که فردی که در کشتی نشسته و فقط قسمتی را که خودش نشسته سوراخ می‌کند در حالی که بقیه را با خود غرق می‌کند).
| | * '''گفتگوهای صمیمانه''': سفارش شده والدین در شبانه‌روز، بخشی از وقت خود را به فرزند اختصاص داده و با او درباره مدرسه، دوستان و نیازهایش صحبت کنند. همچنین درباره نظافت منزل و دکوراسیون از او نظرخواهی کنند. این گفتگوهای صمیمی والدین را به فرزند نزدیک‌تر می‌کند به‌گونه‌ای که فرزند آنها را از دوستان نزدیک خود می‌شمارد. تا زمانی که رابطه والدین با فرزندان صمیمی نشده، گفته‌ها و نظراتشان مورد قبول فرزندان نخواهد شد. |
| # هدیه دادن: یکی از چیزهایی که دل‌ها را به هم نزدیک می‌کند هدیه دادن است. شما می‌توانید با در نظر گرفتن این امر، در یکی از اعیاد مذهبی برایش چادر، چادر نماز، مقنعه و دیگر ملزومات حجاب را تهیه کنید و به او هدیه بدهید. اگر به این‌ها علاقه خاصی ندارد در کنار هدیه‌ای که به او می‌دهید از هدیه‌های فوق نیز استفاده کنید. کتاب‌هایی جذاب برای او خریداری کنید که متناسب سن او و در مورد حجاب باشد و از او بخواهید نکات زیبای او را برای شما بگوید.
| | * '''هدیه دادن''': هدیه دادن را باعث ایجاد محبت دانسته‌اند. توصیه شده در [[اعیاد مذهبی]]، برای فرزند دختر لوازم مرتبط با حجاب مانند چادر هدیه داده شود. اگر فرزند به این موارد علاقه‌ای ندارد، در کنار هدیه‌ای که به او داده می‌شود از این هدیه‌ها نیز استفاده شود. همچنین کتاب‌های جذاب درباره حجاب به او هدیه داده شود و از او خواسته شود مطالب آن را بازگو کند. |
| ۵. شیوه‌های انتقاد را یاد بگیرید: هرگز در بین جمع از او انتقاد نکنید،<ref>امام علی (علیه‌السلام) نُصحک بین الملاء تقریعٌ؛ نصیحت و انتقاد در بین جمع باعث خرد شدن شخصیت طرف مقابل است. (خوانساری، آقاجمال، شرح غرر الحکم و درر الکلم، تهران: دانشگاه تهران، ۱۳۶۶ش، ج۷، ص۳۸۲)، به نقل از محدثی، جواد، اخلاق معاشرت. بوستان کتاب، چاپ پنجم، ۱۳۸۲، ص۳۱۱.</ref> در انتقاد از صفت بد او هیچگاه به کل شخصیت او حمله نکنید یعنی نگوئید. من شما را دوست ندارم. بگوئید من این رفتار خاص شما را دوست ندارم. برای انتقاد کردن سعی کنید از نکات مثبت شخصیت او سخن بگوئید و بعد به‌طور غیرمستقیم از او انتقاد کنید. سعی کنید انتقادهای خود را در قالب جملات امر و نهی بیان نکنید و بجای آنها از جملاتی مثل «شاید بهتر باشد»، «به نظر شما آیا این‌طور باشد بهتر نیست» و… استفاده کنید.<ref>شرفی، محمدرضا، جوان و نیروی چهارم زندگی، انتشارات سروش، چاپ دوم، ۱۳۸۰، ص۲۴–۲۱.</ref>
| | * '''توجه به تدریجی بودن تربیت دینی''': والدین توجه داشته باشند که تربیت دینی امری تدریجی است<ref>سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ص۷۸.</ref> لذا نباید انتظار داشت تلاش‌های آنها سریع به نتیجه برسد؛ بلکه این مسائل باید تدریجی و آگاهانه و همراه با تشویق انجام شود. |
| | |
| ۶. پرهیز از مقایسه: صفات بد او را با صفات خوب دیگران مقایسه نکنید. خوبی‌های دیگران را به رخ او نکشید. طوری رفتار کنید که احساس کند او و شخصیت‌اش نزد شما محبوب و دوست داشتنی هستند. بگویید: امروز از دیروز دوست داشتنی‌تر شده‌ای، چون امروز نمازت را اول وقت خواندی (البته خود والدین نیز باید در عمل به این مسایل دینی توجه داشته باشند و گرنه انتظار صحیحی نیست که خودشان رعایت نکنند و از او انتظار داشته باشند).
| |
| | |
| ۷. تدریجی بودن تربیت دینی: تربیت دینی از آغاز کودکی و حتی قبل از تولد نوزاد آغاز می‌شود. گاهی مواقع والدین در دوره‌های اولیه زندگی فرزندشان از تربیت دینی وی غافل هستند. بعد یک دفعه متوجه می‌شوند که فرزندشان در تربیت دینی مشکلاتی دارد. والدین نباید فکر کنند که همه عیب‌ها متوجه فرزند است. باید متوجه خطای خود نیز باشند. باید توجه داشته باشند که تربیت دینی امری تدریجی است<ref>سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ص۷۸.</ref> لذا نباید یک دفعه به انتقاد کردن از فرزند شروع کنید و به او درباره حجاب تذکر دهید. این مسائل باید تدریجی و آگاهانه و همراه با تشویق انجام گیرد یعنی نباید انتظار داشته باشند ظرف یکی چند روز او در حجاب خود کامل کامل باشد. مطمئن باشید که توجهات شما در فکر او اثر مثبت می‌گذارد که در آینده‌ای نه چندان دور این افکار در رفتار ظاهر می‌گردد.
| |
| | |
| در پایان لازم است ذکر شود که در شرایط کنونی آنچه مهم است و می‌تواند مفید باشد، نحوه تعامل و برخورد شما با ایشان است. سعی کنید با استفاده از روش‌های صحیح و برنامه‌ریزی دقیق و سنجیده در این راه گام بردارید. هیچگاه فرزندتان را مورد تنبیه و سرزنش قرار ندهید؛ زیرا ممکن است باعث لجاجت و مخالفت بیشتر او گردد. بهترین راه این است که به شخصیت فرزندتان احترام گذاشته و رابطه گرم و صمیمی با او برقرار نمایید رابطه گرم و صمیمی زمینه القاء عقایدتان را فراهم خواهد کرد. از این رو توصیه می‌شود که روابط خود را با فرزندان اصلاح نمایید. تا زمانی که رابطه شما با فرزندان صمیمی و دوستانه نشده و رضایت او را به خود جلب نکرده‌اید، به هیچ وجه نمی‌توانید گفته‌ها و نظرات خود را به ایشان بقبولانید. تربیت مذهبی و امر به معروف نیز بدون جلب اعتماد آنان ثمربخش نخواهد بود.
| |
| {{پایان پاسخ}} | | {{پایان پاسخ}} |
|
| |
|
سؤال
سن مناسب برای آشنا کردن دختر با حجاب چه سنی است؟ چه اقداماتی را باید در این زمینه انجام داد؟
آشنا کردن فرزند دختر با حجاب قبل از نُه سالگی و به صورت تدریجی توصیه شده است. برای نمونه از شش سالگی آستین‌حلقه‌ای یا دامن کوتاه نپوشد و در هفت سالگی با کلاه یا روسری‌های کوتاه موهایش پوشانده شود؛ حجابی که دست و پای او را نگیرد و او را به پوشش کامل نزدیک کند. همچنین توصیه شده والدین با آموزش مسائل محرم و نامحرم در همین سنین، فرزند را برای حفظ حجاب در مقابل نامحرمان آماده کنند.[نیازمند منبع]
به فتوای بیشتر مراجع تقلید رعایت حجاب برای دختری که نُه سالگی قمری‌اش تمام شده، واجب است؛ ولی این سن برای آشناسازی فرزند دختر برای حجاب دیر شمرده شده است. زیرا دختری که تا قبل از نه سالگی آزادانه هر لباسی را می‌پوشیده نمی‌تواند ناگهانی تغییر کرده و حجاب را به طور کامل رعایت کند.
برخی از راهکارها برای آشنا کردن فرزند دختر با حجاب چنین شمرده شده است:
- پرهیز از سختگیری: اجبار فرزند به رعایت حجاب به صورت غیرمنطقی و بدون زمینه‌سازی باعث می‌شود او نگرش منفی نسبت به حجاب پیدا کند و بعد از رسیدن به استقلال حجاب را رها کند.[۱]
- پرهیز ار رفتارهای متناقض: اگر فرزند، مادر خود را ببینند که حجاب دارد؛ ولی دیگر احکام اسلامی مانند راستگویی را رعایت نمی‌کند، موجب دلزدگی او از مذهب شده و ممکن است از حجاب دوری کند.[۲]
- ارضاء نیازهای عاطفی: رفتارهای صمیمانه و محبت‌آمیز والدین با فرزند نیازهای عاطفی او را برطرف می‌کند؛ در غیر این صورت، او برای ارضاء این نیازها ممکن است به خودآرایی و رعایت نکردن حجاب روی آورد. «تشویق رفتارهای مثبت فرزند» و «تعریف از صفات خوبش نزد محارم» برخی از راه‌های ارضاء نیازهای عاطفی شمرده شده است.[۳]
- گفتگوهای صمیمانه: سفارش شده والدین در شبانه‌روز، بخشی از وقت خود را به فرزند اختصاص داده و با او درباره مدرسه، دوستان و نیازهایش صحبت کنند. همچنین درباره نظافت منزل و دکوراسیون از او نظرخواهی کنند. این گفتگوهای صمیمی والدین را به فرزند نزدیک‌تر می‌کند به‌گونه‌ای که فرزند آنها را از دوستان نزدیک خود می‌شمارد. تا زمانی که رابطه والدین با فرزندان صمیمی نشده، گفته‌ها و نظراتشان مورد قبول فرزندان نخواهد شد.
- هدیه دادن: هدیه دادن را باعث ایجاد محبت دانسته‌اند. توصیه شده در اعیاد مذهبی، برای فرزند دختر لوازم مرتبط با حجاب مانند چادر هدیه داده شود. اگر فرزند به این موارد علاقه‌ای ندارد، در کنار هدیه‌ای که به او داده می‌شود از این هدیه‌ها نیز استفاده شود. همچنین کتاب‌های جذاب درباره حجاب به او هدیه داده شود و از او خواسته شود مطالب آن را بازگو کند.
- توجه به تدریجی بودن تربیت دینی: والدین توجه داشته باشند که تربیت دینی امری تدریجی است[۴] لذا نباید انتظار داشت تلاش‌های آنها سریع به نتیجه برسد؛ بلکه این مسائل باید تدریجی و آگاهانه و همراه با تشویق انجام شود.
منابع
- ↑ افروز، غلامعلی، مباحثی در روان‌شناسی و تربیت کودکان و نوجوانان، انجمن اولیا و مربیان، ۱۳۷۸، ص۵۸۱.
- ↑ ابتهاج، سیما، بازیابی ارزشها در کودکان و نوجانان، نشر نی، ۱۳۷۵، ص۶۹–۷۳.
- ↑ سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ص۳۸.
- ↑ سادات، محمدعلی، رفتار والدین با فرزندان، انتشارات انجمن اولیاء و مربیان، چاپ پنجم، ۱۳۷۶، ص۷۸.
- مورد فهرست شماره‌ای
