آداب غذا خوردن
قبل از هر چیز باید متذکر شد که تمامی این احادیث جزء مستحبات محسوب می‌گردند و اصلی‌ترین و مهمترین امر این است که انسان غذا و لقمه ای را که می‌خورد از راه حلال به دست آمده باشد و شبهه ناک نباشد؛ زیرا اگر لقمه حرام باشد انسان هر کدام از این مستحبات را انجام دهد فایده ای ندارد چون اصل را کنار گذاشته و به فرع پرداخته است.
درباره آداب غذا خوردن روایات فراوانی وجود دارد که در این نوشتار به چند روایت اشاره می‌کنیم که در کتاب دانشنامه احادیث پزشکی آمده است و شما می‌توانید با مراجعه به این گتاب، از منابع آن نیز استفاده کنید.[۱]
برخی از آداب غذا خوردن عبارتند از:
یک: شستن دستها پیش و پس از غذا
- پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: شستن دستها پیش و پس از غذا، شفایی برای تن و مایه برکت در روزی است.
- حضرت علی (علیه السلام) فرمود: شستن دستها پیش و پس از غذا، موجب فزون شدن عمر است و سبب زدودن چربی از جامه هاست و دیده را جلا می‌دهد.
دو: گذاشتن سبزی در سفره
امام صادق (علیه السلام) فرمود: هر چیزی زیوری است و زیور سفره، سبزی است.
سه: درآوردن کفش‌ها
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: چون غذا نهاده می‌شود، کفش‌های خود را درآورید؛ زیرا این کار، موجب آسایش بیشتر پاهای تان است.
چهار: بر زبان آوردن نام خدا
امام علی (علیه السلام) فرمود: - در سفارش‌های خود به کمیل-: به گاه غذا خوردن، از آن کسی نام ببر که با وجود نام او، دیگر هیچ دردی زیان نمی‌رساند و نامش، شفای همه بیماری‌ها و ناتن درستی هاست.
پنج: پرهیز از خفتن، بلافاصله پس از خوردن غذا
پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: غذای تان را با یاد خدا و نماز، ذوب (هضم) کنید و بر آن مخوابید، که دل‌های تان سخت می‌شود.
شش: آغاز کردن غذا با نمک و به پایان بردن آن با نمک یا سرکه
- پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمود: هر کسی که غذای خود را با نمک آغاز کند وبا نمک به پایان ببرد، از هفتاد و دو درد- که جذام و برص (پیسی) از آن جمله است – در امان می‌ماند.
- امام صادق (علیه السلام) فرمود: بنی اسرائیل، [غذا را] غذا را با سرکه آغاز می‌کردند و با آن نیز به پایان می‌بردند؛ ولی ما با نمک آغاز می‌کنیم و با سرکه به پایان می‌بریم.
هفت: خوردن غذا به هنگام گرسنگی و اشتها دست کشیدن از غذا پیش از سیری
امام علی (علیه السلام) فرمود: هر کس می‌خواهد هیچ غذایی به او زیانی نرساند، تنها هنگامی غذا بخورد که گرسنه شده و معدهٔ او [ازخوراک پیشین،] پاک شده باشد.
هشت: آغاز کردن با سبک‌ترین غذا
امام رضا (علیه السلام) فرمود: غذای خود را با سبک‌ترین غذایی که بدنت به اندازه عادتت و بر حسب اقامتگاه و فعالیت‌ها و زمانه ات تغذیه می‌کند، آغاز کن.
نه: خوردن غذای گرم، پیش از سرد شدن
مرازم گوید امام صادق (علیه السلام) برای ما غذایی گرم فرستاد و فرمود: «پیش از آن که سرد شود، بخورید؛ چرا که این، خوش تر است».
البته غذای گرم با غذای داغ فرق دارد و در روایات از خوردن غذای داغ نهی شده است و لذا گرم بودن یعنی غذا سرد نشده باشد.
ده: برداشتن لقمه‌های کوچک و جویدن کامل
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) -در بیان آداب غذا خوردن فرمود: اما آداب آن، کوچک کردن لقمه و جویدن کامل است.
یازده: پرهیز از خوردن پس از سیری
امام صادق (علیه السلام) فرمود: در سه چیز، ناخشنودی خداوند است: خفتن بدون بیداری کشیدن[و احساس نیاز به خواب]، خندیدن بدون شگفتی، و خوردن پس از سیری.
دوازده: دست کشیدن بر چهره و دعا کردن پس از شستن دستان
امام صادق (علیه السلام) فرمود: چون پس از غذا دستانت را شستی، با باقی مانده آب، دستی بر چشمان خود بکش؛ چرا که مایه ایمنی از درد چشم است.[۲]
منابع