آداب غذا خوردن: تفاوت میان نسخه‌ها

Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
قبل از هر چیز باید متذکر شد که تمامی این احادیث جزء مستحبات محسوب می‌گردند و اصلی‌ترین و مهمترین امر این است که انسان غذا و لقمه ای را که می‌خورد از راه حلال به دست آمده باشد و شبهه ناک نباشد؛ زیرا اگر لقمه حرام باشد انسان هر کدام از این مستحبات را انجام دهد فایده ای ندارد چون اصل را کنار گذاشته و به فرع پرداخته است.
'''آداب غذا خوردن''' مجموعه‌ دستوراتی که در منابع اسلامی سفارش شده قبل از غذا خوردن، هنگام غذا خوردن و بعد از آن، به آنها عمل شود. برخی از آنها چنین‌اند:
 
درباره آداب غذا خوردن روایات فراوانی وجود دارد که در این نوشتار به چند روایت اشاره می‌کنیم که در کتاب دانشنامه احادیث پزشکی آمده است و شما می‌توانید با مراجعه به این گتاب، از منابع آن نیز استفاده کنید.
 
برخی از آداب غذا خوردن عبارتند از:


== پیش از غذا ==
== پیش از غذا ==
شستن دست‌ها<ref name=":1">محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۶۷.</ref>
خشک نکردن دست‌ها با هوله<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۳.</ref>
گذاشتن سبزیجات در سفره<ref>محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۷۳.</ref>
درآوردن کفش از پا<ref name=":0">محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۷۵.</ref>
متواضعانه نشستن بر سر سفره (مانند متکبران ننشیند)<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۵.</ref>


شریک کردن نگاه‌کننده{{یادداشت|هر موجودی چه انسان و یا حیوان که او را در حال غذا خوردن می‌بیند در غذا شریک کند. مثلا اگر حیوانی است برای او نیز بگذارد و اگر انسان است او را دعوت به غذا خوردن کند.}}<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۹.</ref>
* شستن دست‌ها<ref name=":1">محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۶۷.</ref>
* خشک نکردن دست‌ها با هوله<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۳.</ref>
* گذاشتن سبزیجات در سفره<ref>محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۷۳.</ref>
* درآوردن کفش از پا<ref name=":0">محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۷۵.</ref>
* [[فروتنی|متواضعانه نشستن]] بر سر سفره (مانند [[تکبر|متکبران]] ننشیند)<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۵.</ref>
* شریک کردن نگاه‌کننده{{یادداشت|هر موجودی چه انسان و یا حیوان که او را در حال غذا خوردن می‌بیند در غذا شریک کند. مثلا اگر حیوانی است برای او نیز بگذارد و اگر انسان است او را دعوت به غذا خوردن کند.}}<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۹.</ref>


== هنگام غذا خوردن ==
== هنگام غذا خوردن ==
بسم الله گفتن<ref name=":0" />
تکرار بسم الله برای هر نوعی از غذا<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۳۱.</ref>
به‌جا آوردن قضای بسم‌الله{{یادداشت|اگر فرد در آغاز غذا فراموش کرد بسم الله بگوید، هر وقت در بین غذا یادش آمد، بسم الله بگوید.}}<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۳۳.</ref>
پرهیز از خفتن، بلافاصله پس از خوردن غذا
پ
خوردن غذا به هنگام گرسنگی (قبل از گرسنه شدن غذا نخورد)<ref>محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۸۵.</ref>
آغاز کردن با سبُک‌ترین غذا<ref name=":2">محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۸۷.</ref>
پرهیز از خوردن غذای داغ<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۱.</ref>
خوردن غذای گرم، پیش از سرد شدن کامل<ref name=":2" />
پرهیز از فوت کردن در غذا<ref>مکارم شیرازی، ناصر، رساله احکام جوانان (پسران)، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۳.</ref>


لقمه کوچک برداشتن<ref name=":2" />
* [[بسم الله]] گفتن<ref name=":0" />
 
* تکرار بسم الله برای هر نوعی از غذا<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۳۱.</ref>
خوب جویدن غذا<ref name=":2" />
* به‌جا آوردن قضای بسم‌الله{{یادداشت|اگر فرد در آغاز غذا فراموش کرد بسم الله بگوید، هر وقت در بین غذا یادش آمد، بسم الله بگوید.}}<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۳۳.</ref>
 
* خوردن غذا به هنگام گرسنگی (قبل از گرسنه شدن غذا نخورد)<ref>محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۸۵.</ref>
دسته‌جمعی غذا خوردن (در صورت امکان)<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۹.</ref>
* آغاز کردن با سبُک‌ترین غذا<ref name=":2">محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۸۷.</ref>
 
* پرهیز از خوردن غذای داغ<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۱.</ref>
غذا خوردن به همراه خانواده<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۰۳.</ref>
* پرهیز از فوت کردن در غذا<ref>مکارم شیرازی، ناصر، رساله احکام جوانان (پسران)، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۳.</ref>
 
* خوردن غذای گرم، پیش از سرد شدن کامل<ref name=":2" />
غذا خوردن با یتیم و خدمتکار<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۰۵.</ref>
* لقمه کوچک برداشتن<ref name=":2" />
 
* خوب جویدن غذا<ref name=":2" />
پرهیز از غذا خوردن در حالت جنابت (مگر با وضو)<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۵.</ref>
* دسته‌جمعی غذا خوردن (در صورت امکان)<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۹.</ref>
 
* غذا خوردن به همراه خانواده<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۰۳.</ref>
پرهیز از آروغ زدن با صدای بلند<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۷۳.</ref>
* غذا خوردن با یتیم و خدمتکار<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۰۵.</ref>
 
* پرهیز از آروغ زدن با صدای بلند<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۷۳.</ref>
پرهیز از آب خوردن بین غذا<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۷۷.</ref>
* پرهیز از آب خوردن بین غذا<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۷۷.</ref>
 
* پرهیز از غذا خوردن در حالت [[جنابت]] (مگر با [[وضو]])<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۵.</ref>
پرهیز از غذا خوردن در حالت ایستاده<ref name=":3">محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۸.</ref>
* پرهیز از غذا خوردن در حالت ایستاده<ref name=":3">محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۸.</ref>
 
* پرهیز از غذا خوردن در حال راه رفتن<ref name=":3" />
پرهیز از غذا خوردن در حال راه رفتن<ref name=":3" />
* پرهیز از غذا خوردن در کوچه و بازار<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۹.</ref>
 
* دست کشیدن از غذا قبل از سیر شدن<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۸۹.</ref>
پرهیز از غذا خوردن در کوچه و بازار<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۹.</ref>
* کم غذا خوردن<ref name=":4">دهقان، اکبر، یکصد و پنجاه موضوع از احادیث اهل بیت(ع)، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۶.</ref>
 
* تکیه ندادن هنگام غذا خوردن<ref name=":4" />
الحمدلله گفتن پس از غذا<ref>جزایری، نعمت‌الله، ترجمه قصص الانبیاء: مجموعه کامل تاریخ انبیاء از آدم تا خاتم، ترجمه صادق حسن‌زاده، قم، اجود، ۱۳۸۸ش، ص۱۸۰.</ref>
* پرهیز از نگاه کردن به دیگران هنگام غذا خوردن آنها<ref>مکارم شیرازی، ناصر، رساله احکام جوانان (پسران)، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۳.</ref>
 
* پرهیز از نگاه کردن به لقمه دیگران<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۱۵.</ref>
پس از غذا دعا کند خدا به غذایش برکت دهد<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۵، ص۲۱.</ref>
* احترام گذاشتن به نان<ref name=":5">محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۸.</ref>
 
* پرهیز از اسراف و دور ریختن غذا<ref name=":5" />
دست کشیدن از غذا قبل از سیر شدن<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۸۹.</ref>
* پرهیز از بد گفتن از غذا<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۶۵.</ref>
 
* بلند نشدن از سر سفره تا وقتی سفره پهن است<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۹.</ref>
کم غذا خوردن<ref name=":4">دهقان، اکبر، یکصد و پنجاه موضوع از احادیث اهل بیت(ع)، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۶.</ref>
 
تکیه ندادن هنگام غذا خوردن<ref name=":4" />
 
پرهیز از نگاه کردن به دیگران هنگام غذا خوردن آنها<ref>مکارم شیرازی، ناصر، رساله احکام جوانان (پسران)، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۳.</ref>
 
پرهیز از نگاه کردن به لقمه دیگران<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۱۵.</ref>
 
احترام گذاشتن به نان<ref name=":5">محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۸.</ref>
 
پرهیز از اسراف و دور ریختن غذا<ref name=":5" />
 
پرهیز از بد گفتن از غذا<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۶۵.</ref>
 
بلند نشدن از سر سفره تا وقتی سفره پهن است<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۹.</ref>


== پس از غذا ==
== پس از غذا ==
شستن دست‌ها<ref name=":1" />
یاد کردن گرسنگان<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۵، ص۲۷.</ref>
شستن دست‌ها بعد از غذا و کشیدن آن بر روی صورت و شکر گفتن خدا<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۹۱.</ref>


نخوابیدن بلافاصله بعد از غذا<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۵.</ref>{{پایان پاسخ}}
* [[الحمدلله]] گفتن<ref>جزایری، نعمت‌الله، ترجمه قصص الانبیاء: مجموعه کامل تاریخ انبیاء از آدم تا خاتم، ترجمه صادق حسن‌زاده، قم، اجود، ۱۳۸۸ش، ص۱۸۰.</ref>
* یاد کردن گرسنگان<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۵، ص۲۷.</ref>
* دعای برکت (دعا کند خدا به غذایش [[برکت]] دهد)<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۵، ص۲۱.</ref>
* شستن دست‌ها<ref name=":1" />
* شستن دست‌ها بعد از غذا و کشیدن آن بر روی صورت و شکر گفتن خدا<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۹۱.</ref>
* خشک کردن دست‌ها با هوله
* نخوابیدن بلافاصله بعد از غذا<ref>محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۵.</ref>{{پایان پاسخ}}
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}

نسخهٔ ‏۱۱ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۲۳

سؤال
آداب غذا خوردن بر اساس منابع اسلامی چیست؟


آداب غذا خوردن مجموعه‌ دستوراتی که در منابع اسلامی سفارش شده قبل از غذا خوردن، هنگام غذا خوردن و بعد از آن، به آنها عمل شود. برخی از آنها چنین‌اند:

پیش از غذا

هنگام غذا خوردن

  • بسم الله گفتن[۴]
  • تکرار بسم الله برای هر نوعی از غذا[۷]
  • به‌جا آوردن قضای بسم‌الله[یادداشت ۲][۸]
  • خوردن غذا به هنگام گرسنگی (قبل از گرسنه شدن غذا نخورد)[۹]
  • آغاز کردن با سبُک‌ترین غذا[۱۰]
  • پرهیز از خوردن غذای داغ[۱۱]
  • پرهیز از فوت کردن در غذا[۱۲]
  • خوردن غذای گرم، پیش از سرد شدن کامل[۱۰]
  • لقمه کوچک برداشتن[۱۰]
  • خوب جویدن غذا[۱۰]
  • دسته‌جمعی غذا خوردن (در صورت امکان)[۱۳]
  • غذا خوردن به همراه خانواده[۱۴]
  • غذا خوردن با یتیم و خدمتکار[۱۵]
  • پرهیز از آروغ زدن با صدای بلند[۱۶]
  • پرهیز از آب خوردن بین غذا[۱۷]
  • پرهیز از غذا خوردن در حالت جنابت (مگر با وضو)[۱۸]
  • پرهیز از غذا خوردن در حالت ایستاده[۱۹]
  • پرهیز از غذا خوردن در حال راه رفتن[۱۹]
  • پرهیز از غذا خوردن در کوچه و بازار[۲۰]
  • دست کشیدن از غذا قبل از سیر شدن[۲۱]
  • کم غذا خوردن[۲۲]
  • تکیه ندادن هنگام غذا خوردن[۲۲]
  • پرهیز از نگاه کردن به دیگران هنگام غذا خوردن آنها[۲۳]
  • پرهیز از نگاه کردن به لقمه دیگران[۲۴]
  • احترام گذاشتن به نان[۲۵]
  • پرهیز از اسراف و دور ریختن غذا[۲۵]
  • پرهیز از بد گفتن از غذا[۲۶]
  • بلند نشدن از سر سفره تا وقتی سفره پهن است[۲۷]

پس از غذا

  • الحمدلله گفتن[۲۸]
  • یاد کردن گرسنگان[۲۹]
  • دعای برکت (دعا کند خدا به غذایش برکت دهد)[۳۰]
  • شستن دست‌ها[۱]
  • شستن دست‌ها بعد از غذا و کشیدن آن بر روی صورت و شکر گفتن خدا[۳۱]
  • خشک کردن دست‌ها با هوله
  • نخوابیدن بلافاصله بعد از غذا[۳۲]

منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۶۷.
  2. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۳.
  3. محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۷۳.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۷۵.
  5. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۵.
  6. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۱۹.
  7. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۳۱.
  8. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۳۳.
  9. محمدی ری شهری، محمد؛ دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش ، ج۲، ص۸۵.
  10. ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۸۷.
  11. محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۱.
  12. مکارم شیرازی، ناصر، رساله احکام جوانان (پسران)، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۳.
  13. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۹.
  14. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۰۳.
  15. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۰۵.
  16. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۷۳.
  17. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۷۷.
  18. محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۵.
  19. ۱۹٫۰ ۱۹٫۱ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۸.
  20. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۹۹.
  21. محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۸۹.
  22. ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ دهقان، اکبر، یکصد و پنجاه موضوع از احادیث اهل بیت(ع)، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۶.
  23. مکارم شیرازی، ناصر، رساله احکام جوانان (پسران)، قم، امام علی بن ابی‌طالب(ع)، ۱۳۹۰ش، ص۱۵۳.
  24. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۵۱۵.
  25. ۲۵٫۰ ۲۵٫۱ محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۸.
  26. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۶۵.
  27. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۴، ص۴۵۹.
  28. جزایری، نعمت‌الله، ترجمه قصص الانبیاء: مجموعه کامل تاریخ انبیاء از آدم تا خاتم، ترجمه صادق حسن‌زاده، قم، اجود، ۱۳۸۸ش، ص۱۸۰.
  29. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۵، ص۲۷.
  30. محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۹۵ش، ج۵، ص۲۱.
  31. محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۹۱.
  32. محمدی ری شهری، محمد، دانش نامه احادیث پزشکی، ترجمه حسین صابری، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۰۵.
  1. هر موجودی چه انسان و یا حیوان که او را در حال غذا خوردن می‌بیند در غذا شریک کند. مثلا اگر حیوانی است برای او نیز بگذارد و اگر انسان است او را دعوت به غذا خوردن کند.
  2. اگر فرد در آغاز غذا فراموش کرد بسم الله بگوید، هر وقت در بین غذا یادش آمد، بسم الله بگوید.


منابع