غبطه شهدا به مقام حضرت عباس در بهشت
با این که در بهشت جای نگرانی نیست چگونه در بهشت، سایر شهداء به مقام حضرت ابوالفضل غبطه می‌خورند آیا غبطه با داخل بودن در بهشت منافات ندارد؟
از دو راه می‌شود به این سؤال جواب داد.
۱. در جوامع روائی ما این گونه نقل شده: برای حضرت ابوالفضل مقامی بس بلند و جایگاهی بسیار رفیع در پیشگاه خداوند هست که تمام شهداء روز قیامت به آن غبطه می‌خورند. در کتابهای متعدد روائی، روایت را به این صورت نقل نموده‌اند و در هیچ روایتی ندارد این جریان در بهشت و پس از رسیدگی به حساب افراد اتفاق می‌افتد شاید قبل از دخول به بهشت و متنعم شدن به انواع نعمتها اتفاق بیفتد و در عالم برزخ یا در صحنه محشر صورت گیرد.
چون در آیات و روایاتی که در این مقام وارد شده تصریح دارند در بهشت غم و غصه ای وجود ندارد و هرگز جای نگرانی نیست در آیه ۴۳ سوره اعراف خداوند منان می‌فرماید: کینه و حسد و دشمنی‌ها را از دل آنها برمی‌کنیم) یکی از بزرگترین ناراحتی انسانها در زندگی دنیا که سرچشمه پیکارهای وسیع اجتماعی می‌شود علاوه بر خسارتهای سنگین جانی و مالی و برهم زدن آرامش روح، همین کینه‌توزی و حسد می‌باشد. بهشتیان به کلی از بدبختی‌های ناشی از این گونه صفات بر کنارند نه کینه‌توزی دارند و نه حسد و نه عواقب شوم این صفات زشت، آنها با هم در نهایت دوستی و محبت و صفا و صمیمیت و آرامش زندگی می‌کنند و همه از وضع خود راضی هستند، حتی آنها که در مقامات پائین‌تری قرار دارند و نسبت به وضع کسانی که در مقام بالاتری هستند رشک و حسد نمی‌برند.[۱]
و در آیه دیگر در حالات بهشتیان می‌فرماید: سپاس و ستایش خداوند را که اندوه و ناراحتی را از ما برطرف نمود و عوامل ناامنی را از بین برد.[۲]
و روایتی به این مضمون نقل شده هنگامی که بهشتیان به سوی بهشت می‌روند در بهشت درختی را مشاهده می‌نمایند که از ریشه آن دو چشمه جاری است. از یکی از آن دو چشمه می‌نوشند تمام کینه و حسد از قلب آنها شسته می‌شود و در چشمه دیگر خود را شستشو می‌دهند طراوت و زیبائی اندام آنها آشکار می‌گردد به نحوی که بعد از آن هرگز ژولیده و رنگ پریده و دگرگون نخواهند شد.[۳]
جواب دوم: به فرض این جریان غبطه خوردن در صحنه قیامت و بهشت اخروی باشد باز مشکلی پیش نمی‌آید چرا که غبطه غیر از حسد است و از صفات ممدوح است. غبطه نسبت به حال دیگران که در مقامات بالاتری هستند ناراحتی و نگرانی نیست در جای خود ثابت شده، بهشت دارای درجات متفاوتی می‌باشد و به تفاوت اعمال و به تناسب خلوص و میزان معرفت، مقامها فرق می‌کند و حتی انبیاء به مقام پیامبر اسلام غبطه می‌خورند و آرزوی آن مقام را می‌نمایند و این ملازم با غم و غصه نیست و ناراحتی و نگرانی وجود ندارد بلکه خوشحال هم هستند که معصومین دارای رفعت مقام و علو مرتبه می‌باشند با این وجود دوست داشتند خودشان هم به این مقام برتر می‌رسیدند.
در قرآن مجید از بهشت‌های گوناگون نام برده است. ۱. جنه المأوی ۲. جنه النعیم ۳. جنه الخلد ۴. دارالسلام ۵. جنات عدن ۶. جنه الفردوس[۴] و… پس اساساً غبطه ملازم با رنج و ناراحتی و نگرانی نیست افرادی که بهشت می‌روند از وضع خود در هر مقامی باشند راضی هستند.
مطالعه بیشتر
۱. تفسیر موضوعی معاد در قرآن، آیت الله جوادی آملی، جلد ۵، صفحه ۳۴۸ و بعد از آن نشر اسراء.
۲. تفسیر نمونه جلدهای ۶، ص۱۷۵ و جلد ۱۱، ص۷۷.
۳. مجموعه پرسشهای دانش جوئی، پرسش و پاسخ نهاد نمایندگی مؤلف گروه محققان، صفحه ۱۷۷.