پیش نویس:تقلید در شیعه

سؤال

آیا لزوم تقلید در همه مسائل، مانع رشد فکری فرد نمی‌شود؟

درگاه‌ها

در نگاه اولیه، تقلید و تفکر به‌ عنوان دو مفهوم متضاد در دین‌ ورزی اسلامی معرفی می‌شوند؛ یکی متضمن پیروی بی‌ چون‌ و چرا، و دیگری نماینده‌ تعقل و خردورزی. با این‌حال، بررسی دقیق منابع اسلامی نشان می‌دهد که این دو در تعارض با یکدیگر نیستند، بلکه در چارچوبی هماهنگ، هدایت‌گر انسان به سوی کمال‌اند. با استناد به آیات قرآن و روایات معصومین(ع) جایگاه تقلید و تفکر در اسلام، رابطه‌ آن‌ها با عقلانیت دینی، و نحوه تعامل آن‌ها در ساحت ایمان و عمل مطرح شده. اسلام دینی است که بر عقل و خردورزی تأکید فراوان دارد. اما در عین حال، در بسیاری از منابع دینی، از تقلید نیز به‌ عنوان یکی از شیوه‌های مشروع در پیروی از احکام یاد شده است. این امر ممکن است موجب تصور تعارضی میان عقل و تقلید شود. مقاله حاضر به تحلیل این مسئله می‌پردازد که چگونه اسلام دعوت به تفکر، تأمل و بصیرت می‌کند، و از برای افرادی که توان دستیابی مستقیم به احکام را ندارند، تقلید را تجویز می‌نماید.