جاودانه بودن قرآن

    سؤال

    آیا قرآن کریم فقط مربوط به زمان نزول است یا برای تمامی عصرها و زمانه‌ها می‌باشد؟

    قرآن کریم کتاب هدایت بشر و برای تمامی عصرها نازل شده است. خطابات عام قرآن به مؤمنان یا انسان‌ها و قصه‌های قرآنی از دلائلی است که نزول قرآن به صورت جهان شمول می‌باشد. همچنین باطن قرآن کریم و تسری تمامی دستورات آن به تمامی عصرها برای سعادت انسان و اعجاز علمی آن که در عصر نزول قابل فهم نبود از دلائل دیگر جاودانگی قرآن می‌باشد. این موضوع در روایات هم تأیید شده است و امام باقر(ع) قرآن را همچون خورشید و ماه می‌دانند که تا پایان دنیا، زندگی انسان را روشن می‌سازد.

    خطابات عام قرآن

    بسیاری از آیات قرآن خطاب‌هایی دارد که برای تمام مردم و هر مکلفی می‌باشد. مانند خطاب به مؤمنان ﴿یا ایها الذین آمنوا؛ ای کسانی که ایمان آورده‌اید[۱] و «ای مردم»[۲] و خطاب به مردم ﴿یا ایها الناس؛ ای انسان[۳] و ﴿یا بنی آدم؛ ای بنی آدم[۴] علاوه بر این قرآن خود را «پندی برای عالمیان»[۵] و «بیم دهنده تمام انسان‌ها»[۶] معرفی می‌کند و لازمه این کلیت جاودانگی و همیشگی آن می‌باشد.

    قصه‌های قرآن

    در قرآن داستان‌های فراوانی از پیامبران و امت‌های گذشته ذکر شده است، با وجود اینکه از ظاهر این قصه‌ها همان دلالت ظاهری که از شأن نزول آیه به دست می‌آید و مربوط به همان جریان است فهمیده می‌شود؛ اما با قطع نظر از قرائن و توجه به باطن آن، برداشت‌هایی کلی از متن قرآن به دست می‌آید که همه‌جانبه است.[۷] چرا که اگر چنین نبود می‌بایست با از بین رفتن گروهی، آیه مخصوص آنها نیز باطل می‌شد. امام باقر(ع) می‌فرمایند: «اگر آیه‌ای درمورد قومی نازل شود و آن قوم بمیرد، آیه هم می‌میرد و برای قرآن چیزی باقی نمی‌ماند، ولی قرآن تا آسمان و زمین باقی است، جریان دارد.»

    اعجاز علمی قرآن

    قرآن در عرصه های مختلف علمی، مطالبی را بیان کرده است که برای مردمان آن زمان مشخص نبوده و با پیشرفت علم معنای آیه خوب روشن شده است، مانند دشواری تنفس با افزایش ارتفاع که امروزه، علم به آن رسیده است.[۸]

    روایات

    • از امام صادق(ع) نقل شده است که «تازگی قرآن برای آن است که خدای تبارک و تعالی آن را برای زمان موقّت یا مردم خاص نفرستاده و چون همیشگی و همگانی است، در هر زمان جدید است، و در نزد هر مردمی تا روز قیامت شیرین و پر جذبه است».[۹]
    • امام باقر(ع) می‌فرمایند «قرآن همانند خورشید و ماه همیشه در جریان است، و زندگی انسان‌ها را تا پایان دنیا روشن می‌سازد».[۱۰]


    مطالعه بیشتر

    • عبدالله جوادی آملی، تفسیر موضوعی (قرآن در قرآن)، (قم؛ اسراء ۱۳۷۸)، ج۱، بخش جاودانگی قرآن.
    • مرتضی مطهری، خاتمیّت، (تهران؛ صدرا، ۱۳۶۴).
    • محمد هادی معرفت، علوم قرآنی، (قم؛ مؤسسه فرهنگی تمهید، ۱۳۸۰)، ص۴۱۴.
    • ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه (دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۸)، ج۵، ص۴۳۵، ج۸، ص۲۲۷، ج۱۰، ص۱۱۹، ج۱۱، ص۱۸۳؛ ج۱۸، ص۳۸۹؛ ج۱۹، ص۱۷؛ ج۲۳، ص۲۶۶.

    منابع

    1. ر. ک. بقره/۱۰۴، ۱۵۳، ۲۷۲ و آل عمران/۱۰۰، ۱۰۲ و نساء/ ۱۹،۲۹.
    2. بقره/ ۲۱ و نساء/۱ و یونس/۲۳ و حج/۵ و فاطر/۵ و حجرات/۱۳ و …
    3. ر. ک. انفطار/۶ و انشقاق/۶.
    4. رک: مائه / ۲۷، اعراف / ۲۶، یس / ۶۰
    5. انعام/ ۹۰.
    6. مدثّر/ ۳۶.
    7. ر. ک. معرفت، محمد هادی، التمهید، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیّه، بی‌تا، ج۳، ص۲۹.
    8. معرفت، محمد هادی، علوم قرآنی، ص۴۲۵.
    9. به نقل از: جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی، قرآن در قرآن، قم، انتشارات اسراء، ۱۳۷۸، ج۱، ص۳۱۳.
    10. به نقل از: جوادی آملی، عبدالله، تفسیر موضوعی، قرآن در قرآن، قم، انتشارات اسراء، ۱۳۷۸، ج۱، ص۳۱۳.