مراد از اولی در زیارت جامعه

سؤال

منظور از «اُولیٰ» در این فراز از زیارت جامعه چیست: «حُجَجِ اللهِ عَلَی أَهْلِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولَی»

مراد از اُولیٰ در فراز «حُجَجِ اللهِ عَلَی أَهْلِ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ الْأُولَی» در زیارت جامعه کبیره، از نظر لغت به معنای آغاز و نخستین است، که درباره مراد آن در زیارت جامعه اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی از احتمالات گفته شده چنین‌اند:

• دنیا: محمدتقی مجلسی احتمال داده است اولی به معنای دنیا است و برای تأکید «الدنیا»، یا رعایت سجع ذکر شده است.
• صفت برای حجج الله: بر اساس احتمال دیگری که محمدتقی مجلسی ذکر کرده، اولی صفت برای حجج الله است و معنای آن «نخستین حجت‌های خدا» یا «کامل‌ترین حجت‌های خدا» است.
• عالم ذر: برخی اولی را در برابر دنیا و به معنای عالم ذر گرفته‌اند؛ زیرا بر اساس روایت، خدا در عالم ذر از شیعیان نسبت به پیروی از اهل بیت(ع) پیمان گرفته است.
• عالم برزخ: برخی اولی را در برابر قیامت و به معنای عالم برزخ گرفته‌اند. در روایات نیز آمده که شب اول قبر از انسان درباره امامان(ع) سؤال می‌شود.

برخی نیز اولی را به معنای امت‌های گذشته دانسته‌اند. محمد محمدی ری‌شهری عالم و حدیث‌پژوه شیعه، احتمال درست را معنای دنیا دانسته است.