حدیث بخور مریم
 | این مقاله هماکنون به دست A.ahmadi در حال ویرایش است. |
آیا روایت بخور مریم صحیح است؟ آیا واقعاً جنیان می‌تواند در انسان حلول کند و موجب بیماری شوند؟
این روایت از نظر سندی معتبر نیست و از نظر متنی نیز قابل استناد نیست زیرا جنیان نمی‌توانند در انسان حلول کنند.
متن حدیث
«عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ الْبَاقِرِ: أَنَّهُ وَصَفَ بُخُورَ مَرْیَمَ لِأُمِّ وَلَدٍ لَهُ وَ ذَکَرَ أَنَّهُ نَافِعٌ لِکُلِّ شَیْءٍ مِنْ قِبَلِ الْأَرْوَاحِ مِنَ الْمَسِ وَ الْخَبَلِ وَ الْجُنُونِ وَ الْمَصْرُوعِ وَ الْمَأْخُوذِ وَ غَیْرِ ذَلِکَ نَافِعٌ مُجَرَّبٌ بِإِذْنِ اللَّهِ تَعَالَی قَالَ لِتَأْخُذْ لُبَاناً أَوْ سَنْدَرُوساً وَ بُزَاقَ الْفَمِ وَ کُورَ سَنْدَرِیٍّ و قُشُورَ الْحَنْظَلِ و مُرَّ مری [بَرِّیٍ] وَ کبریت [کِبْرِیتاً] أَبْیَضَ کَسَرْتَ [کسرة] دَاخِلَ الْمُقْلِ وَ سُعْدَ یَمَانِیٍّ وَ یکسر [یَکْثُرُ] فِیهِ مُرٌّ وَ شَعْرَ قُنْفُذٍ مَشْبُوثٍ بِقَطِرَانٍ شَامِیٍّ قَدْرَ ثَلَاثِ قَطَرَاتٍ تَجْمَعُ ذَلِکَ کُلَّهُ وَ یُصْنَعُ بُخُوراً فَإِنَّهُ جَیِّدٌ نَافِعٌ إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَی» [۱]
| « | امام باقر(ع) بخور مریم را برای ام ولدِ خود وصف کرد و فرمود: «بخور مریم برای هر آفت روحی از مسّ شیاطین، پریشانی مغز، دیوانگی، غش، جن‌زدگی و غیر آن به خواست خدا مفید و مُجَرَّب (آزمایش شده) است.» سپس فرمود: «لبان، سندروس، بزاق فم، کورسندی، پوست هندوانه ابی جهل، حزاء دشتی، کبریت سفید، کسره درون مقل و سعد یمانی، با مرّ فراوان و موی خارپشت آلوده به سه قطره قطران شامی بگیر و همه را مخلوط کن و بخوری بساز که به خواست خدا سودمند و خوب است. | » |
سند در طب الائمه
حدیث بخور مریم در کتاب طب الائمه با دو واسطه از امام باقر(ع) نقل شده است.[۱] این روایت مرسل است (برخی از روایان ذکر نشده‌اند)؛ زیرا ابنا بسطام نویسنده کتاب طب الائمه، از عالمان قرن چهارم است و نمی‌تواند با دو واسطه از امام(ع) روایت نقل کند.
محمد بن جعفر بن مهران[۲] و احمد بن حَمّاد[۳] دو راوی ذکر شده در سلسله سند، ناشناخته‌اند و نامشان در کتاب‌های رجالی مُتقدّم نیامده است. با توجه به مرسل بودن حدیث و مجهول بودن راویان، این روایت ضعیف است.
شرح داروهای ذکر شده در حدیث
علامه مجلسی محدث شیعه، داروهای ذکر شده در روایت بخور مریم را اینگونه شرح داده است:
- لُبان: کندر
- سِنْدَروس: صمغی شبیه کهربا و گرم و خشک است. در نسخه‌ای «و سندا» آمده و به عود هندی تفسیر شده؛ البته علامه مجلسی عود هندی را «سندهان» دانسته است.
- بُزاق الفَم: در نسخه‌ای «بزاق القمر» ذکر شده که مراد بصاق القمر است.
- کور سَنْدری: مراد جوز هندی (جوز بوّا) یا نارگیل یا جوز جندم است.
- مُرَّ مری یا بَرّی: گیاهی با ریشه‌ای پیازی، سفید و دراز شبیه زردک. در نسخه‌ای «مرّ ابریّا» (نوعی صمغ) آمده است.
- سُعْد یَمانی: گیاهی با برگی مانند تره و ریشه‌ای مانند زیتون.
- شَعْر قُنْفُذ: موی خارپشت که مقصود خار او است.
- قَطِرَان شامِی: شیره ابهل یا جوشیده از درختی شربین است.[۴]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ابنا بسطام، عبد الله و حسین، طبّ الأئمه علیهم السلام، قم، دار الشریف الرضی، چاپ دوم، ۱۴۱۱ ق، ص۱۱۲؛ علامه مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۵۹، ص۱۵۶.
- ↑ نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران، چاپخانه شفق، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ج۷، ص۸.
- ↑ نمازی شاهرودی، علی، مستدرکات علم رجال الحدیث، تهران، چاپخانه شفق، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۰۲.
- ↑ علامه مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق، ج۵۹، ص۱۵۸؛ علامه مجلسی، محمد باقر، آسمان و جهان (ترجمه کتاب السماء و العالم بحار الأنوارجلد ۵۴)، ترجمه: محمد باقر کمره‌ای، تهران، اسلامیه، چاپ اول، ۱۳۵۱ش، ج۶، ص۱۲۷.