مراد از «فأُعلم کل أبیض و أسود» در خطبه غدیر
منظور از عبارت (واعلم کل ابیض و اسود) در خطبه غدیر چیست؟
پیامبر اکرم(ص) موقع برگشت از حجه الوداع در محلی به نام «غدیر خم» دستور توقف کاروان حج را صادر کردند، حضرت خواستند قبل از این که مردم پراکنده شوند، امر مهمی را به مردم ابلاغ نمایند. بعد از برگزاری نماز ظهر، حضرت مردم را جمع می‌کنند و خطبه‌ای بیان می‌فرمایند که معروف به «خطبه غدیر» است.
بعد از حمد و ثنای الهی پیامبر فرمود: همانا خداوند این آیه را نازل فرموده‌است: ﴿يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ ۖ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ؛ ای پیامبر! آنچه از سوی پروردگارت [درباره ولایت و رهبری علی بن أبی طالب امیرالمؤمنین (علیه السلام)] بر تو نازل شده ابلاغ کن؛ و اگر انجام ندهی پیام خدا را نرسانده ای. و خدا تو را از [آسیب و گزند] مردم نگه می دارد؛ قطعاً خدا گروه کافران را هدایت نمی کند.﴾(مائده:۶۷)
و جبرئیل از طرف خداوند به من امر نموده که در این محل بایستم و هر سفید و سیاهی را آگاه نمایم به این که: علی بن‌ابی‌طالب برادر من، وصی من، خلیفه من، پیشوای بعد از من است، من از جبرئیل درخواست کردم که پروردگارم مرا از انجام این امر برکنار فرماید؛ زیرا می‌دانستم که افراد باتقوا کم و موذیان و ملامت کنندگان زیادند که مرا به پیوستگی زیاد (الفت زیاد) با علی نکوهش می‌کنند و از توجه زیاد من به علی به حدی نگران و بدبین هستند که مرا اُذُن «گوش» نامیده‌اند… پس ای گروه مردم این را بدانید همانا خداوند او را به عنوان ولی و امام بر شما نصب کرده و اطاعت امر او را بر همه واجب فرموده، حکم او جاری و گفتار او نافذ است. و هر کس با او مخالفت نماید از رحمت خدا دور است، و کسی که او را تصدیق کند مشمول رحمت پروردگار است.[۱]
از محتوای کلام در این خطبه و نیز مواردی که در جاهای دیگر از پیامبر اکرم (ص) با این عنوان «و أعلم کل أبيض و أسود» استفاده شده، چنین به دست می‌آید که منظور حضرت این بود که «من مأمور شدم، آگاه کنم هر فرد سیاه‌پوست و سفیدپوست را» یعنی تمام مردم از هر نژاد و قبیله ای که باشند از هر رنگی که باشند و کنایه از کل مردم است.
چنانچه از پیامبر (ص) نقل شده‌است که فرمودند: «إنی بعثت الی الناس کافه الاحمر و الاسود؛ من مبعوث شدم برای هدایت جمیع انسان‌ها چه سرخ‌پوست باشد، چه سیاه‌پوست».[۲]
و در عبارتی دیگر فرمودند: «بعثت الی کل ابیض و اسود».[۳]همان‌طور که گفته شد کنایه از آگاه کردن مردم از جانشینی علی (ع) توسط پیامبر (ص) می‌باشد. و کلام حضرت پیامبر (ص) در همین واقعه غدیر که فرمودند: «فلیبلغ الشاهد الغائب؛ آنها که حضور دارند مراتب را به غائبین ابلاغ نمایند».[۴] که قرینه ای است که منظور پیامبر (ص) کل مردم می‌باشد.
مطالعه بیشتر
- ترجمه الغدیر، جمعی از نویسندگان.
- قهرمان غدیر، شیخ خیرالله اسماعیلی.
منابع
- ↑ امینی، عبدالحسین، الغدیر، قم، مرکز الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۴۲۴؛ و با اندکی تفاوت، طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، دارالنعمان بی تا، ج۱، ص۷۳؛ سید بن طاووس، علی بن موسی، التحصین، مؤسسه دارالکتاب، ۱۴۱۳ق، ص۵۸۰.
- ↑ هیثمی، نورالدین، مجمع الزوائد، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۲۵۹.
- ↑ هیثمی، نورالدین، مجمع الزوائد، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۸ق، ج۸، ص۲۵۹.
- ↑ امینی، عبدالحسین، الغدیر، قم، مرکز الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۶۵۸؛ شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، قم، مکتبه آیت الله المرعشی، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۲۲۵.