حدیث قضاوت امام علی(ع) درباره اختلاف در فرزند پسر

سؤال

آیا این روایت مستند و معتبر است که امام باقر (علیه السّلام) فرمود: "کَانَ لِرَجُلٍ عَلَی عَهْدِ عَلِیٍّ جَارِیَتَانِ فَوَلَدَتَا جَمِیعاً فِی لَیْلَه وَاحِدَه فَوَلَدَتْ إِحْدَاهُمَا ابْناً وَ الْأُخْرَی بِنْتَا فَعَمَدَتْ صَاحِبَه الْبِنْتِ فَوَضَعَتْ بِنْتَهَا فِی الْمَهْدِ الَّذِی فِیهِ الِابْنُ وَ أَخَذَتْ ابْنَهَا فَقَالَتْ صَاحِبَه الْبِنْتِ الِابْنُ ابْنِی وَ قَالَتْ صَاحِبَه الِابْنِ الِابْنُ ابْنِی فَتَحَاکَمَا إِلَی أَمِیرِالْمُؤْمِنِینَ فَأَمَرَ أَنْ یُوزَنَ لَبَنُهُمَا وَ قَالَ أَیَّتُهُمَا کَانَتْ أَثْقَلَ لَبَناً فَالابْنُ لَهَا"؟ آیا واقعاً شیر زن پسرزا از شیر زن دخترزا، سنگین‌تر است؟

روایت مورد سؤال از نظر سند معتبر است و از نظر محتوایی نیز از درایت خاصّی برخوردار است. چون از نظر علمی نیازهای غذایی پسر بچه‌ها با دختر بچه‌ها، متفاوت است و به صورت طبیعی شیر آن دو نیز متفاوت است؛ زیرا دختران به عکس پسران، جسم لطیفی دارند. نیاز به چربی کمتر دارند. شیر هرچه کم‌چرب‌تر باشد، کودک سبک‌وزن‌تر می‌شود.

حدیث و ترجمه

«كَانَ لِرَجُلٍ عَلَى عَهْدِ عَلِيٍّ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ جَارِيَتَانِ فَوَلَدَتَا جَمِيعاً فِي لَيْلَةٍ وَاحِدَةٍ إِحْدَاهُمَا اِبْناً وَ اَلْأُخْرَى بِنْتاً فَعَمَدَتْ صَاحِبَةُ اَلْبِنْتِ فَوَضَعَتْ بِنْتَهَا فِي اَلْمَهْدِ اَلَّذِي فِيهِ اَلاِبْنُ وَ أَخَذَتِ اِبْنَهَا فَقَالَتْ صَاحِبَةُ اَلْبِنْتِ اَلاِبْنُ اِبْنِي وَ قَالَتْ صَاحِبَةُ اَلاِبْنِ اَلاِبْنُ اِبْنِي فَتَحَاكَمَا إِلَى أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ فَأَمَرَ أَنْ يُوزَنَ لَبَنُهُمَا وَ قَالَ «أَيَّتُهُمَا كَانَتْ أَثْقَلَ لَبَناً فَالاِبْنُ لَهَا؛ در زمان امير مؤمنان مردى دو كنيز داشت كه هر دو حامله بودند و در يك شب زائيدند يكى پسر آورد و ديگرى دختر، صاحب دختر، كودك خويش را با پسر آن ديگر عوض كرد و در گهوارۀ او خوابانيد و پسر را بجاى دختر خود ببرد. سپس آنكه دختر زائيده بود ادعا كرد كه فرزند من پسر بوده و كودك از آن من است و مادر پسر هم ادعا مى‌كرد پسر مال من است و قضاوت را نزد على عليه السّلام بردند، حضرت فرمود: مقدار شير هر بار هر كدام را وزن كنند، هر كدام از حيث وزن سنگينتر بود پسر از آن اوست.»

شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه و شیخ طوسی در کتاب تهذیب الاحکام از امام باقر علیه السّلام نقل می‌کنند که فرمود: در زمان امیرمؤمنان مردی دو کنیز داشت که هر دو حامله بودند و در یک شب وضع حمل کردند. یکی پسر و دیگری دختر زایید، صاحب دختر، کودک خویش را با پسر آن دیگر عوض کرد و در گهواره او خوابانید و پسر را به جای دختر خود ببرد. سپس آنکه دختر زائیده بود، ادّعا کرد که فرزند من پسر بوده و کودک ازآن من است و مادر پسر هم ادّعا می‌کرد پسر مال من است و قضاوت را نزد علیّ علیه السّلام بردند، حضرت فرمود: مقدار شیر هر بار هر کدام را وزن کنند، هر کدام از حیث وزن سنگین‌تر بود، پسر ازآن اوست.

سند

این روایت از نظر سندی معتبر است.

محتوا

مکارم شیرازی در شرح این روایت می‌نویسد با توجّه به این که جنس دختران لطیف است و به طبع نیازمند غذای لطیف می‌باشد و از این‌رو شیری هم که می‌خورد بایستی چربی کمتری داشته باشد و شیر هرچه کم‌چرب باشد، سبک‌تر می‌شود.

روایت از نظر علمی

به نظر می‌رسد از نظر علمی نیز ثابت شده است که شیری که پسر بچه می‌خورد از نظر چربی پرچرب‌تر از شیری است که دختر بچه می‌خورد و این نشان از قدرت خداوند متعال است که پستان یک مادر چگونه بر فرزند پسر شیری تهیه می‌کند که با شیر دختر بچه تفاوت دارد، بدون این که خود مادر دخالتی دراین کار داشته باشد.

به این دو خبر که از اخبار و رسانه‌ها پخش شده است توجّه کنید:

به گزارش پایگاه اطّلاع رسانی شبکه خبر، محقّقان دانشگاه هاروارد در آمریکا نشان می‌دهد که بدن مادران به‌طور طبیعی شیر متفاوتی برای پسر یا دختر تولید می‌کند. هم چنین مطالعات انجام شده روی انسان‌ها، میمون‌ها و دیگر پستانداران، تفاوت‌هایی را در محتوای شیر مادر و مقدار تولید آن نشان داده است. این مطالعه نشان داد که شیری که مادر برای نوزاد پسر تولید می‌کند سرشار از چربی و پروتئین است که انرژی بیشتری دارد، امّا زمانی که مادر نوزاد دختر به دنیا می‌آورد، مقدار شیر مادر بیشتر می‌شود.

محقّقین دانشگاه ایالتی میشیگان نیز با بررسی ۷۲ مادر در مناطق روستایی کنیا به این نتیجه رسیده‌اند که مادرانی که نوزاد پسر دارند، به آن‌ها شیری می‌دهند که چربی بالاتری دارد. بر اساس نتایج مطالعه این محقّقین، شیری که نوزادان پسر می‌خورند، ۸. ۲ درصد چربی دارد؛ در حالی که میزان چربی شیری که نوزادان دختر می‌خورند، تنها ۰٫۶ درصد است.