ملحقات مفاتیح الجنان

سؤال

آیا به مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی مطالبی اضافه شده است؟

پاسخ

ملحقات مفاتیح الجنان

مفاتیح دو ملحقات در متن دارد که یکی از خود شیخ عباس است که خود شیخ عباس قمی در توضیح آن می‌نویسد: عباس قمی عفی الله عنه بعد از آنکه بعون الله تعالی کتاب مفاتیح الجنان را تألیف نمودم و در اقطار منتشر گشت بخاطرم رسید که در طبع دوم مطالبی بر آن زیاد کنم دعای وداعی برای ماه رمضان و… و لکن دیدم هرگاه این کار را انجام دهم فتح بابی شود برای تصرف در کتاب مفاتیح الجنان… وافزودن دعایی یا کم کردن از آن و رواج دادن بین مردم… لاجرم کتاب را به همان حال خود گذاشتم و این هشت مطلب را بعد از تمام شدن مفاتیح ملحق به آن نمودم.

بعضی از ناشران ملحقات دوم را به مفاتیح الجنان اضافه کرده است؛ یکی از ناشران می‌نویسد: مخفی نماند که این نسخه شریفه امتیازاتی دارد، بعلاوه آنکه چون مصنف درمفاتیح چند دعا را بواسطه طولانی بودن آن، ابتدای آن را ذکر کرده و بقیه‌اش را نقل نکرده است؛ ما در اینجا آن ادامه را ذکر می‌نماییم تا اشخاصی که این کتاب را دارند، محتاج به دیگری نباشند و چون در مفاتیح برای امام زاده‌ها زیارتی نقل نشده در اینجا برای هریک زیارتنامه نقل می‌کنیم؛ امید که منظور نظر اهل معرفت و دعا برآورده شود و قدر آن را دانسته و شکر مؤلف و کاتب و بانی چاپ بجا آورده باشد.

حدیث کسا هم دراین ملحقات اضافه شده است که توضیح داده خواهد شد.

مفاتیح الجنان شیخ عباس قمی یک ملحقات هم در حاشیه با عنوان باقیات صالحات دارد که آنهم توسط خود شیخ عباس تحت عنوان ملحقات دوم اضافه شده است.

اضافه شدن حدیث کساء بر مفاتیح الجنان

خود شیخ عباس حدیث کساء را نیاورده است بلکه بعضی ناشران آن را اضافه کرده است.

اصل حدیث کسا میان شیعه واهل سنت بسیار مشهور ومعروف است و جای هیچ گونه تردیدی نیست که رسول خدا در منزل حضرت زهرا یا در خانه خودش زیر پارچه‌ای شبیه عبا قرار گرفت وحضرت علی وحضرت زهراوامام حسن وامام حسین را زیر آن جای داد و از آنان به عظمت و بزرگی یاد نمود وآن جمع را مصداق آیه تطهیر (آیه ۳۳ سوره احزاب) دانست.

اما حدیث کسائی که در مفاتیح الجنان اضافه شده است، نخستین بار در کتاب منتخب طریحی (متوفای ۱۰۸۵) ازعلمای قرن یازدهم آمده است؛ محدث بزرگوار شیخ عباس قمی در منتهی الا مال در شرح زندگانی امام حسین پس از بیان این نکته که دیث اجتماع خمسه طیبه زیر کساء از احادیث متواتره و قطعی است، می‌نویسد: اما حدیث معروف به حدیث کسا که در زمان ما شایع است، به این کیفیت در کتب معتبره و معروف و اصول حدیث و مجامع متقنه محدثین دیده نشده است، می‌توان گفت از خصایص کتاب منتخب است.

از این رو شیخ عباس قمی حدیث کساء را در مفاتیح الجنان نیاورده است و ناشران برخلاف میل آن بزر گوار آن را در پایان مفاتیح اضافه کرده‌اند.

پس از کتاب منتخب، این حدیث در کتاب (عوالم) آمده است که صاحب کتاب عوالم (شیخ عبدالله بحرانی) از شاگردان مرحوم علامه مجلسی و از علمای قرن دوازدهم است و در این کتاب برای حدیث کساء سندی ذکر کرده است که از جهاتی جای تأمل دارد.