توسل به غیر خداوند

سؤال

آيا توسل به انبياء، اولياء و معصومين جايز است؟

در جهاني كه ما در آن زندگي مي كنيم، سراسر با وسائل سر و كار داريم، آب مي نوشيم تا رفع تشنگي نماييم، نان مي خوريم تا رفع گرسنگي كنيم، وقتي مريض مي شويم، دارو استفاده مي كنيم تا شفاء يابيم و... بنابراين استفاده از وسيله براي رسيدن به يك نتيجه، امري مسلم است و شكي در آن نيست. براي رسيدن به مقام هاي بالاي معنوي هم، خداوند وسيله هايي قرار داده است كه انسان به كمك اين وسيله ها مي تواند به مقامات عاليه دست يابد. از اين جهت در قرآن آمده است: ﴿يا اَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللّهَ وَ اتْبَغُوا اِليهِ الوَسيلَه وَ جاهِدُوا في سَبيلِهِ لَعَلَّكُم تُفلِحوُن﴾ (مائده، ۳۵) اي كساني كه ايمان آورده ايد، تقواي الهي پيشه كنيد و از وسيله هايي كه براي شما قرار داده شده است استفاده كنيد و در راه خدا جهاد كنيد، شايد رستگار شويد.

منظور از «وسيله»، هر چيزي است كه انسان را به خدا نزديك كند، اعم از اينكه مربوط به خود شخص شود مثل علم و آگاهي، نماز، حج، زكاه، جهاد در راه خدا و... و يا افرادي كه در اين مسير دست انسان را بگيرند و بالا ببرند، از اين جهت در تفسير آيه مذكور آمده است كه علي (ع) فرمود: «اَنَا وَسيلَتُهُ»، من وسيله آن هستم.

و يا فرموده اند: تَقَرَّبُوا اِليهِ بِالاِمام. بوسيله امام بسوي خدا نزديك شويد. از اين جهت در آيات قرآن نمونه هاي مختلفي را از پيامبران قبلي در مورد توسل ذكر مي فرمايد مثل توسل حضرت آدم (ع) به اهل بيت (ع) (بقره، ۳۷) و توسل برادران حضرت يوسف به يعقوب (ع)، وقتي برادران حضرت يوسف فهميدند اشتباه كرده اند، از پدرشان خواستند تا برايشان استغفار كند و حضرت يعقوب هم قول داد برايشان استغفار نمايد (يوسف، ۹۸، ۹۷) و توسل مسلمين به پيامبر اسلام (ص) (نساء، ۶۴) طوري كه هم در هنگامي كه پيامبر (ص) زنده بودند و هم بعد از رحلت ايشان، افرادي مي آمدند و از وجود ايشان، طلب ياري مي كردند و يا طلب بخشش مي كردند و حاجاتشان بر آورده مي شد. بعنوان نمونه نقل كرده اند مردي از اعراب باديه نشين به محضر رسول اكرم (ص) شرفياب شد و چند بيت شعر گفت و پيامبر (ص) را وسيله قرار داد تا خداوند باران نازل كند. كه بيت آخر آن چنين بود: ما جز فرار به سوي تو راهي نداريم، جز به سوي پيامبر خدا، به كجا ممكن است مردم روي آورند. پيامبر (ص) با حالت اندوه روي منبر رفتند و دعا كردند و باران زيادي آمد.

از اين نمونه ها فراوان است كه نقل همه آنها موجب طولاني شدن كلام خواهد شد. بنابراين توسل به پيامبر (ص) و ائمه معصومين (ع) امر روشني است كه در آيات و روايات ما آمده است، از اين جهت سيره و روش مسلمين و علماي ديني بر اين بوده و هست كه به ائمه (ع) توسل كرده و مي كنند و مجالسي كه براي امام حسين (ع) گرفته مي شود و عزاداري و سينه زني كه انجام مي گيرد، از همين قبيل است و علماي ما هم اين مجالس را تاًييد كرده اند و خودشان هم در اين مجالس شركت مي كنند و براي امام حسين (ع) عزاداري و روضه خواني مي كنند.