فرشته بودن حورالعین
آیا حور العین فرشته است؟
در آندسته از آیات قرآن که در مورد حورالعین صحبت شده، اشاره نشده که حورالعین فرشته است یا خیر بلکه با بیان برخی از اوصاف، ایشان را معرفی کرده‌است. در برخی احادیث شیعه به جنسی که از آن حورالعین خلق شده، اشاره شده‌است علاوه بر این حورالعین نعمتی بهشتی برشمرده شده که هر کسی وارد بهشت می‌شود از آن بهره‌مند خواهد شد.
در قرآن
در آیاتی از قرآن که در مورد حورالعین اشاره‌ای فرموده‌اند و عمده آنها در سوره الرحمن و سوره واقعه می‌باشند، سخنی از این که حورالعین فرشته است یا نه؟ مطرح نشده فقط اوصافی از آنها گفته شده که با توجه به این آیات و اوصاف پی خواهیم برد که یک سری ویژگی‌هایی دارند که مخصوص زنان است، مثلاً در آیه‌ای که می‌فرماید: ﴿و جعلناهن ابکارا﴾ ما آنها را باکره آفریدیم.[۱]
و یا در آیه‌ای دیگر که می‌فرماید: ﴿و لهم فیها ازواج مطهره﴾ که در بهشت برای متّقین زوجهای پاکیزه‌ای است.[۲] و در تفسیر آن ذکر فرموده‌اند اینها زوجهایی هستند که از تمام خبائث ظاهری و باطنی بدور هستند.
و از اینها که بگذریم در خود معنای حور العین و وجه تسمیه این کلمه فرموده‌اند حور به معنی سفید اندام و عین به معنای گشاده چشم یا معنای این که سفیده چشم که در نهایت سفیدی است و سیاهی آن در غایت سیاهی و صفا و طراوت.
همه اینها و اوصافی که ذکر شد دلالت دارند بر اینکه این موجودات بهشتی را خداوند به شکل زنان دنیوی با ویژگی‌های خاص خلق فرموده است.
در احادیث
و امّا اگر بخواهیم جنس حور العین برایمان مشخص شود باز روایتی در این رابطه آمده است که تصریح به جنس حور العین فرموده‌اند:
ابی بصیر از امام صادق (ع) می‌خواهد او را با توصیف بهشت به شوق آورد، حضرت نیز پس از بیان اوصافی از بهشت و نعمت‌هایش به توصیف حور العین می‌پردازد. راوی سؤال می‌کند: فدایت شوم، حور العین از چه چیزی خلق شده است؟ فرمودند: از خاک و سرشت بهشتی.[۳]
و در روایتی دیگر نیز که از امام رضا (ع) نقل شده که می‌فرمایند حور العین جنسش از خاک و زعفران بهشتی است که هرگز فاسد نمی‌شود.[۴]
با توجه به آیات و روایات و توضیحات مذکور می‌توان دریافت که حوریان موجودات بهشتی از جنس خاک بهشت هستند که خداوند آنها را به شکل زنان خلق فرموده و با ملائکه فرق دارند.
ازدواج با حورالعین
آیا مؤمنین با آنها ازدواج می‌کنند؟ اولاً باید گفت، که مراد از تزویج اهل بهشت با حوریان غیر از تزویج اصطلاحی که بین زنان و مردان دنیا صورت می‌گیرد و دارای شرائط خاصی است، بلکه تزویج در مورد آنها یعنی قرین و همنشین با حوریان هستند و از تمام لذائذ وجود آنها بهره‌مند می‌شوند.[۵]
و ثانیاً باید ثابت شود شخص لیاقت و قابلیت ورود به بهشت را دارد، آن وقت در مورد تعلق نعمت‌های بهشتی به او بحث نمود، پس اگر شخصی از تمام مراحل و گذرگاه‌ها به خوبی گذر و عبور نماید و به قول معروف برگ سبز و گذرنامه بهشت را در دست داشته باشد و وارد بهشت شود، از نعمت‌های بهشتی به قدر معرفت و درجه و مقامش بهره‌مند خواهد شد که یکی از آن نعمت‌ها حور العین است. البته در بهشت درجات و مقامات مختلفی هست «درجاتٌ متفاضلات و منازل متفاوتات»[۶]؛ برای کسانی که با تقوی باشند و بر هوای نفس خود غلبه نمایند دو جنّت است، ﴿و لمن خاف مقام ربه جنتان[۷]﴾ که یکی از نعمت‌های این افراد در این دو بهشت زنانی هستند که لبان چون یاقوت و اندامی چون مرجان دارند که فقط به همسران خود دلبسته اند و با آنها هیچ انس و جنی آمیزش نکرده است.
و در روایت هم وارد شده که رسول خدا (ص) می‌فرمایند: هیچ بنده ای وارد بهشت نمی‌شود مگر این که بالای سر و پایین پای او دو حور العین می‌نشینند و با زیباترین صوت برای او نغمه سرایی می‌کنند و این نغمه هرگز نغمه شیطانی نیست بلکه محتوای آن تمجید و تقدیس الهی است.[۸]
البته این نکته هم قابل توجه است که در بهشت زنان مؤمنه دنیا هم وجود دارند که طبق بعضی روایات حتی از حوریان هم زیباترند و اگر شوهر آنها در بهشت باشد می‌تواند آن جا نیز با هم باشند.[۹]
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر
- کتاب قیامت و قرآن، آیت الله دستغیب.
- بهشت و جهنم، احمد حبیبیان.