صحیفه فاطمیه

سؤال

در مورد كتابي به نام صحيفه فاطميه كه به نام خواهر قرآن نيز مشهور است توضيحاتي بفرمائيد.

۱. اين كتاب در منابع روايي به نام «مصحف فاطمه(س) » مشهور است.

۲. خواهر قرآن به صحيفه سجاديه گفته مي‎شود. اين هم اصطلاحي است كه اهل ذوق و ادب به مناسبت مؤنث بودن لفظ صحيفه آن را به كار برده‎اند. (البته اصل تعبير عربي «اخت القرآن» است و اخ و اخت به معناي «شريك» هم به كار مي‎رود. جهت شراكت صحيفه سجاديه با قرآن در اين است كه ديگران نمي‎توانند مانند آن را انشاء كنند).

اما مصحف فاطمه(س) به بيان امام صادق(ع) مشتمل بر است بر تمامي حوادث و رويدادها مرتبط با پيامبر – صلي الله عليه و آله – و ذريه او ، و نيز اسامي همه سردمداران تا روز قيامت در آن آمده است.

در روايتي از امام صادق – عليه السلام - چگونگي جمع آوري مصحف فاطمه(س) اين گونه بيان شده است:

حضرت صادق(ع) در جواب سؤال از همين مصحف بعد از سكوتي طولاني فرمودند: شما از آنچه مي‎خواهيد و نمي‎خواهيد كاوش مي‎كنيد. همانا فاطمه بعد از رسول خدا هفتاد و پنج روز ماند و (در اين مدت) به خاطر از دست دادن پدرش اندوه بسياري بر او وارد شد. جبرئيل (در اين مدت) مي‎آمد و او را نيكو تسليت مي‎داد و شادمانش مي‎نمود و از پدرش و محلّش در بهشت اطلاع مي‎داد و از آنچه بعد از او براي فرزندانش پيش خواهد آمد ، آگاهش مي‎نمود و علي(عليه السلام ) آن را مي‎نوشت. پس اين مصحف فاطمه است.

نكاتي درباره مصحف حضرت فاطمه(س) :

الف. اين مصحف به عنوان وديعه امامت ، هماره در دست امامان بوده است و اكنون در نزد وليعصر امام زمان – عجل الله تعالي فرجه – مي باشد و هر نوع دست رسي به آن تنها از اين طريق امكان پذير است .

ب.مصحف در لغت به كتاب ، نامه ها و اوراقي گفته مي شود كه آنها را در يك جلد جمع كرده باشند . از آنجا كه نسخه هايي از قرآن كه در دست اصحاب پيامبر بود ، به «مصحف» مي ناميدند ، همچون مصحف ابن مسعود ،مصحف ابي بن كعب و... از اين رو برخي از مغرضان گفته اند كه شيعيان مدعي هستند قرآن موجود تحريف شده است و قرآن تحريف نشده همان قرآني است كه به نام مصحف فاطمه معروف است . ولي از آنجا كه امامان (عليهم السلام ) اين شايعات بي اساس و مغرضانه را پيش بيني كرده بودند ، در احاديثشان تاكيد بسياري داشته اند كه در مصحف فاطمه (سلام الله عليها) هيچ مطلبي از قرآن نيامده است. در همين راستا امام صادق (عليه السلام ) فرمودند: در مصحف فاطمه چيزي از كتاب خدا نيامده است و آن كتابي است كه بر فاطمه پس از مرگ پدرش القا شده است ۴.

ج. اطلاعات مهم ما از مصحف فاطمه منحصر به بيانات ائمه(ع) در اين باره است كه توضيح و شرح آن در اين مختصر نمي‎گنجد.

د. مباهات رهبر كبير و فقيد انقلاب اسلامي در وصيت نامه سياسي ـ الهي به از آن ما بودن «مصحف فاطمه» يا «صحيفه فاطميه» با توجه به اشتمال آن بر احوال ذريه و فرزندان حضرت زهرا(س) شايان توجه بسيار است كه البته بايد اهل تحقيق ذي صلاح درباره علت به ميان آوردن اين كتاب مقدس به وسيله ايشان مستنداتي بيابند.

مطالعه بيشتر

۱. بحار الانوار، ج۲۶، چ اول، صص ۱۸ـ۶۵.

۲. بصاير الدرجات، صفار قمي، انتشارات كتابخانه آيت الله نجفي، ۱۴۰۴ هـ، باب ۱۴، صص ۱۵۰ـ۱۶۱.

۳. دلايل الامامه، طبري، محمد بن جرير امامي، دار الذخائر، ص۲۷.

۴. و براي توضيح بيشتر به شروح وصيت نامه سياسي ـ الهي امام خميني (ره) مراجعه كنيد.

۵ .اهل بيت در قرآن و حديث ص۳۲۱ و ۳۲۲ .