ثروت ثروتمندان
آیا ثروتمندان مجازند دارایی حلال خود را مطابق میلشان مصرف کنند؟ در این صورت فقرا همیشه فقیر نمی‌مانند؟
اسلام استفاده کردن از نعمت‌ها و ثروت‌های مادی که از طریق شرعی و حلال به دست آمده باشد را مجاز شمرده و حتی گاه به آن توصیه و سفارش کرده است. در قرآن تحریم زینت‌ها و پرهیز از غذاها و روزی‌های پاک و حلال، مورد مذمت قرار گرفته است: ﴿چه كسى زينت‌هاى الهى را كه براى بندگان خود آفريده، و روزی‌هاى پاكيزه را حرام كرده است﴾(اعراف:۳۲)
در کنار این‌ها خداوند دستور به پرهیز از اسراف نیز داده است.[۱] کلمه «اسراف» کلمه جامعی است که هرگونه زیاده‌روی، بیهوده‌گرایی، اتلاف و مانند آن را شامل می‌شود. به عنوان نمونه در تاریخ زندگی امام حسن مجتبی(ع) می‌خوانیم هنگامی که به نماز برمی‌خاست بهترین لباس‌های خود را می‌پوشید. از ایشان سوال کردند چرا بهترین لباس خود را می‌پوشید؟ فرمود: «خداوند زیبا است و زیبایی را دوست دارد. به همین جهت، من لباس زیبا برای راز و نیاز با پروردگارم می‌پوشم و هم او دستور داده است که زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد برگیرید».[۲]
در حدیث دیگری می‌خوانیم که فردی به نام عباد بن کثیر با امام صادق(ع) روبرو شد، در حالی که امام لباس خوبی بر تن داشت، به امام گفت: تو از خاندان نبوتی، و پدرت علی(ع) لباس بسیار ساده می‌پوشید چرا چنین لباس جالبی بر تن تو است؟ آیا بهتر نبود که لباسی کم‌اهمیت‌تر از این می‌پوشیدی، امام فرمود: وای بر تو ای عباد!، «چه کسی حرام کرده است زینت‌هایی را که خداوند برای بندگانش آفریده و روزی‌های پاکیزه را[۳]».[۴]
فقراء و ثروت ثروتمندان
کسانی که از راه حلال و براساس معیارهای عدل و انصاف اسلامی فعالیت نموده و از طریق کسب صحیح و شرعی، مال و ثروت به دست آورده، حقوق واجب خدا، رسول و دیگر افراد صاحب حق را پرداخت نموده‌اند، می‌توانند براساس صریح قرآن[۳] در اموالشان طبق میل و خواسته خود تصرف نمایند.
اما باید توجه داشت که اسلام با وضع قوانین مالی، حقوق شرعی مثل خمس و زکات و نیز توصیه‌های فراوان اخلاقی و ارائه الگوی عملی از سوی پیشوایان به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده است که درصورت عمل کردن به آنها، فاصله طبقاتی در جامعه به حد فاحش نمی‌رسد و مومن هرگز راضی نمی‌شود که در کنار او کسی گرسنه یا فقیر و درمانده باشد.