بقیة الله
 | این مقاله هماکنون به دست R.bahmani در حال ویرایش است. |
معنای بقیة الله به عنوان یکی از صفات امام زمان چیست؟
معناشناسی
بَقِیَّتُ الله (به فارسی: باقیمانده خدا)[۱] عبارتی در آیه ۸۶ سوره هود و خطاب به قوم شعیب است و مراد از آن «سود و سرمایه حلال» یا «پاداش معنوی» که تا ابد باقی میماند، دانسته شده است.[۲]
کاربرد بَقِیَّتُ اللَّه درباره اهل بیت
بقیة الله در احادیث شیعه به امامان معصوم تفسیر شده است. ابنشهرآشوب گفته است آیه «بَقیّةُ اللّهِ خَیرٌ لکُم اِن کُنتم مُؤمِنین»[۳] درباره ائمه(ع) نازل شده است.[۴] بر پایه روایتی، امام باقر(ع)، خطاب به مردمی که دروازه شهر خود را بر روی وی بستند، خود را بقیة الله نامیده است.[۵] در زیارت جامعه کبیره هم از امامان شیعه با عنوان بقیة الله یاد شده است.[۶]
بَقِیَّتُ اللَّه بودن امام مهدی(ع)
در آیه ۸۶ سوره هود گرچه مخاطب قوم شعیباند، و منظور از «بَقِیَّتُ اللَّه» سود و سرمایه حلال و پاداش الهی است؛ ولی هر موجود نافع که از طرف خداوند برای بشر باقی مانده و مایه خیر و سعادت او گردد، «بَقِیَّتُ اللَّهِ» محسوب میشود. از آنجا که مهدی موعود(ع) آخرین پیشوا و بزرگترین رهبر انقلابی پس از قیام پیامبر اسلام(ص) است یکی از روشنترین مصادیق «بَقِیَّتُ اللَّه» میباشد و از همه به این لقب شایستهتر است، بخصوص که تنها باقیمانده بعد از پیامبران و امامان است و در روایات متعددی به آن اشاره شده است.[۷][۸]
بر اساس روایات، هنگامی که حضرت مهدی(ع) خروج کند پشت مبارک خود را به کعبه مینهد و تعداد (۳۱۳) نفر مرد در اطراف آن بزرگوار اجتماع مینمایند. اول سخنی که آن حضرت میفرماید: همین آیه است: ﴿بَقِیَّتُ اللَّهِ خَیْرٌ لَکُمْ إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ﴾(هود:۸۶) سپس میفرماید: من همان بقیت الله و حجت و خلیفه خدا میباشم بر شما. هیچکس به آن حضرت سلام نمیکند مگر اینکه میگوید: «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اللَّهِ فِي أَرْضِهِ».[۹]
در دعای ندبه از امام مهدی با تعبیر بقیةاللّه یاد شده[۱۰] و در زیارت آلیاسین نیز به صورت «السَّلَامُ عَلَيْكَ يَا بَقِيَّةَ اللَّهِ فِي أَرْضِه» به او سلام داده شده است.[۱۱]
مطالعه بیشتر
- زریاب، عباس، «بقیة الله»، در دانشنامه جهان اسلام، ج۳، تهران، بنیاد دایرهالمعارف اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۷۸ش.
- حضرت بقیة الله صلوات الله علیه، محمد شجاعی، تهران، سروش، ۱۳۹۷ش.
- بقیه الله ذخیره همه خوبیها، ناصر نظارات.
منابع
- ↑ قرشى بنايى، على اكبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۱۷.
- ↑ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، دار المعرفه، چاپ اول، ج۵، ص۲۸۶.
- ↑ سوره هود، آیه ۸۶.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۱۰۲. (ابن شهرآشوب مازندرانی، محمد بن علی، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، ۱۳۷۹ق.)
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۴، ص۲۱۲.
- ↑ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۵۲۶. (ابنمشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تصحیح: جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۹ق.)
- ↑ يوسفيان، مهدى، امام مهدى در قرآن، تهران، بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش، ص۷۸.
- ↑ نجفی، محمد جواد، تفسیرآسان، تهران، کتابفروشی اسلامی، ۱۳۹۸ق، ج۷، ص۳۶۴.
- ↑ ابن بابويه، محمد بن على، كمال الدين و تمام النعمه، تهران، اسلامیه، چاپ دوم، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۳۳۱.
- ↑ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۵۷۸. (ابنمشهدی، محمد بن جعفر، المزار الکبیر، تصحیح: جواد قیومی اصفهانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۹ق.)
- ↑ ابن مشهدی، المزار الکبیر، ۱۴۱۹ق، ص۵۶۹.