وحدت حوزه و دانشگاه

سؤال

وحدت حوزه و دانشگاه چیست؟

وحدت حوزه و دانشگاه روز ۲۷ آذر سالگرد شهادت محمد مفتح است که توسط امام خمینی به این نام نامگذاری شد

نامگذاری روز شهادت محمد مفتح به وحدت حوزه و دانشگاه

امام خمینی به مناسبت روز شهادت آیت الله دکتر محمد مفتح ،۲۷ آذرماه را به نام وحدت حوزه و دانشگاه نام‌گذاری کردند.

به پاس فعالیت‌های چشمگیر شهید آیت الله دکتر محمد مفتح در راه تحقق وحدت حوزه و دانشگاه و لزوم ارتباط، همکاری و هم فکری این دو قشر اندیشمند، روز ۲۷ آذر که سالروز شهادت دکتر مفتح است، روز وحدت حوزه و دانشگاه نام گذاری شد.

مفهوم وحدت حوزه و دانشگاه

تعبیر دقیق از وحدت حوزه و دانشگاه که امام خمینی به مناسبت شهادت آیت الله دکتر مفتح به کار بردند، پیوند حوزه و دانشگاه است. زیرا اگر گفته شود وحدت حوزه و دانشگاه، اینگونه تصور می‌شود که قرار است دانشگاه در حوزه هضم شود یا بالعکس. مقصود امام از پیوند حوزه و دانشگاه پیوند و ارتباط میان حوزه و دانشگاه بوده است؛ بدین معنی که حوزه از دانشگاه و دانشگاه از حوزه استفاده کند. حوزه باید پشتیبان معنوی و دینی دانشگاه باشد و دانشگاه کارشناس تجربی و موضوعی. در عین حال هرکدام خصوصیت خود را داشته باشند؛ یعنی با هم مرتبط باشند و از هم جدا نباشند.

معنای وحدت حوزه و دانشگاه را این دانسته اند که حوزه و دانشگاه هدف واحدی را در نظر بگیرند و برای تحقق آن در کنار هم تلاش کنند. این وحدت با وحدتی که در میان سایر اقشار ملت مطرح است فرقی ندارد. گفته شده وحدت حوزه و دانشگاه نیز به این معنا نیست که مثلا حوزه از فقه و اصول و سایر علوم خود دست بردارند و به دنبال دروس دانشگاهی برود و یا بالعکس دانشگاه از دروس خود دست بردارد و دانشجویان دروس حوزوی بخوانند. بلکه هم دانشگاهی باید باشد و کار خود را انجام دهد و هم حوزوی ولی در مسائل سیاسی باید باهم هماهنگ باشند و در برنامه ریزی‌های علمی مشارکت داشته باشند.

معنای وحدت این است که هر دو جهت‌گیری واحدی داشته باشند و با یکدیگر احساس بیگانگی نکنند، به یکدیگر کمک کنند امکانات تحقیق و تدریس را با یکدیگر مبادله کنند، از تجربیات هم استفاده نمایند، از نقاط قوت یکدیگر آگاه شوند و بخشهای قابل اقتباس را از یکدیگر بگیرند و در قسمت خود پیاده کنند و بالاخره در مسائل سیاسی و اجتماعی، هماهنگ باشند. حوزه و دانشگاه باید مثل دو خط موازی با هم حرکت کنند و در مواردی که بین دستاوردهای هر دو تلاقی حاصل می شود باید همکاریها قویتر شود، نه اینکه برخورد و تضادی بین آنها پیش آید.

از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای

• وحدت حوزه و دانشگاه، يعني: وحدت در اهداف کلى، وحدت در کامل ساختن اين ملت و اين کشور و حرکت با يکديگر و عبور در دو خط موازى، بدون اصطکاک با هم؛ يعنى هر دو، کار خودشان را بکنند؛اما براى يک هدف و آن هدف، ساختن و کامل کردن ملت و کشور ايران است. اين‌طور بايد حرکت کرد.

• وحدت حوزه و دانشگاه، يعنى وحدت در هدف. هدف اين است که همه به سمت ايجاد يک جامعه‌ى اسلامى پيشرفته‌ى مستقل، جامعه‌ى امام، جامعه‌ى پيشاهنگ، جامعه‌ى الگو، ملت شاهد - ملتى که مردم دنيا با نگاه به او جرأت پيدا کنند، تا فکر تحول را در ذهن خودشان بگذرانند و در عملشان پياده کنند - حرکت نمايند.

• وحدت حوزه و دانشگاه عبارت از اين است که ما اين دو کانون علمى، اين دو مرکز تعليم و تعلم را از لحاظ اخلاق حاکم بر آنها، از لحاظ سيستم و سازماندهى حاکم بر آنها، و از لحاظ برخى از محتواها به هم نزديک کنيم. امروز هيچ کس انتظار يک دانشگاه خلق الساعه‌ى صد در صد اسلامى را ندارد، اما همه انتظار دارند که جهت حرکت، به سوى ايجاد يک دانشگاه صد در صد اسلامى باشد. اين منظور حاصل نخواهد آمد مگر با وحدت عميق و عملى حوزه و دانشگاه و روحانى و دانشجو و اين يک ضرورت و نياز انقلابى است. يکى از عزيزترين دستاوردهاى انقلاب اسلامى اين بود که دو بخش عظيم فرهنگى که سالها تلاش شده بود از هم دور باشند [ - حوزه و دانشگاه - ]... با هم متّحد شدند.
• وحدت حوزه و دانشگاه یعنی اینکه در نظام اسلامی، علم و دین باید پا به پای هم حرکت کند. وحدت حوزه و دانشگاه معنایش این نیست که حتما بایستی تخصص های حوزه ای در دانشگاه و تخصص های دانشگاهی در حوزه دنبال شود، بلکه یعنی اینکه این دو نهاد، به هم وصل و خوش بین باشند و با یکدیگر همکاری نمایند.

آیت‌الله مفتح کیست؟

محمد مفتح (۱۳۰۷–۱۳۵۸ش) روحانی شیعی و از حامیان امام خمینی در جریان انقلاب اسلامی ایران بود. مسجد الجواد و مسجد قبا از جمله مراکز فعالیت‌های سیاسی-مذهبی وی بود. نماز چندین هزار نفری عید فطر در سال ۱۳۵۷ش در تهران به امامت وی برگزار شد. بعد از انقلاب عضو شورای انقلاب بود و سرپرستی دانشکده الهیات دانشگاه تهران را برعهده داشت. وی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و مدتی دبیر جامعه روحانیت مبارز تهران بود. او در سال ۱۳۵۸ش به دست گروهک فرقان به شهادت رسید. در جمهوری اسلامی ایران روز شهادت وی در ۲۷ آذر به روز وحدت حوزه و دانشگاه مشهور است. او در حرم حضرت معصومه(س) دفن شد.