فال حافظ

سؤال

آیا فال حافظ واقعیت دارد؟

معرفی و پیشینه

فال حافظ را پیش‌بینی خیر یا شر بودن نتیجه عملی یا پیشگویی سرنوشت کسی با بهره‌گیری از دیوان حافظ دانسته شده است^[۱] فال‌گرفتن یا تفأل به‌معنای پیش‌بینی خوش‌بینانه و امیدبخش درباره امور دانسته شده است؛ برخلاف تَطَیُّر که پیش‌بینی بد داشتن راجع به رخدادهای آینده است.^[۲]

گفته شده که در ایران از گذشته فال‌زدن به کتاب، به‌ویژه کتاب‌های مشایخ صوفیه، مانند مثنوی، و کتاب‌های دیگر مانند شاهنامه مرسوم بوده است. از میان کتاب‌های فارسی، فال‌گرفتن با دیوان حافظ شهرت و جایگاه ویژه‌ای یافته و از گذشته میان خاص و عام رایج بوده است.^[۳] اتفاقاً در دیوان خواجه، بارها به فال‌زدن و نیز فال اشاره شده است؛ ازجمله در غزلی با این مطلع: روز هجران و شب فرقت یار آخر شد / زدم این فال و گذشت اختر و کار آخر شد (ص 116؛ نیز نک‌ : خرمشاهی، 362). شاید همین امر، یعنی توجه مشخص خواجه به فال‌زدن، یکی از عوامل روی‌آوردن مردم به دیوان حافظ برای گرفتن فال بوده است

از نظر فقهی

در فرهنگ عامه

برخی فال‌های مشهور

منابع

↑ یاحقی، محمدجعفر، «حافظ، فال»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۳، ذیل واژه.
↑ طریقه‌دار، ابوالفضل، کندوکاوی درباره‌ استخاره و تفأل، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۷ش، ص۱۱۷.
↑ یاحقی، «حافظ، فال»، ج۳، ذیل واژه.

[1] یاحقی، محمدجعفر، «حافظ، فال»، دانشنامه فرهنگ مردم ایران، تهران، مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۴ش، ج۳، ذیل واژه.

[2] طریقه‌دار، ابوالفضل، کندوکاوی درباره‌ استخاره و تفأل، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ۱۳۷۷ش، ص۱۱۷.

[3] یاحقی، «حافظ، فال»، ج۳، ذیل واژه.

[۱]

[۲]

[۳]