برج ساختن فرعون برای دیدن خدای موسی

سؤال

آیا فرعون برجی ساخت تا به آسمان‌ها رفته خدای موسی(ع) را ببیند؟

فرعون دستور بر ساخت ساختمان بلندی داد تا بتواند در بالای آن خدای موسی را ببیند. این داستانِ ساختن برج پس از ماجرای مبارزه موسی با ساحران بود که فرعون را در موضع ضعف و شکست قرار داد. البته فرعون در ادامه گفته بود که به کلام موسی اطمینان ندارد.

این دستور خطاب به هامان، وزیر فرعون بود. قرآن در دو سوره از این واقعه یاد کرده است:

• ﴿ای هامان! برای من آجر بپز، برایم برجی بلند (صَرْحًا) بساز شاید بر معبود موسی اطلاع یابم، و البته من او را از دروغگویان می‌پندارم.﴾
• ﴿«و فرعون گفت: «ای‌هامان، برای من برجی بلند بساز، … تا از خدای موسی اطلاع حاصل کنم.﴾

تعبیر «صَرْح» که در هر دو آیه آمده به معنای برجی بلند است که از همه جا پیدا باشد. فرعون خدای موسی را جسمی ساکن در آسمان می‌دانست و امید داشت بر بالای برجی که برایش می‌سازند، خدای موسی را ببیند.

احتمال داده شده که فرعون پس از شکست در داستان موسی و ساحران به دنبال جنجال بود حقیقت را می‌دانست و تنها خواهان گمراه کردن مردم بوده است. به‌همین جهت قرآن تعبیر «کَیْدُ فِرْعَوْنَ؛ حیله فرعون» را استفاده کرده است.

برخی این احتمال را مطرح کرده‌اند که مقصود فرعون ساختن رصدخانه بوده تا بتواند وضعیت ستارگان را دیده و از ستارگان به‌دست‌آورد که پیامبر و فرستاده‌ای مبعوث شده است یا نه و آنچه موسی ادعا می‌کند حقیقت دارد یا نه.