جایگاه و فضیلت مسجد

سؤال

خصوصیّات مسجد اسلامی را بیان کنید؟

برخی خصوصیات مسجد مربوط به سازندگان و برخی مربوط به خود مسجد است:

مسجد در قرآن

کلمه مسجد ۲۸ بار درقرآن ذکرشده، ۲۲ بار به صورت مفرد (مسجد) و ۶ باربه صورت جمع (مساجد) آن. ۲۲موردی که مفردآمده ۱۵ موردش مقید به قید (الحرام) است که مراد از همه آنها همان مسجدمخصوص ومعروف ومقدس مسجدالحرام درمکه می باشدویک موردهم مقید به قید (الاقصی) که مرادازآن اولین قبله گاه مسلمانان مسجدالاقصی دربیت المقدس می‌باشد. یک مورددیگربه قید اضطرار، مقیدگشته که مقصودهمان مسجدمعروف ضراراست که بدست منافقان درمدینه ساخته شده بود؛ بنابراین حکمه مسجدبه صورت مفرداز۲۲مورد، ۱۷موردش درقرآن مقیدبه این سه قیدی که بیان گردید، (الحرام، الاقصی، ضرار) و۵ موردش بصورت مطلق وبدون قیدآمده، اماکلمه مساجد که ۶مورد ازقرآن مجیدبه چشم می‌خورد سه موردازآن نیزمقیدامابه قید (الله) به این عبارت (مساجدالله) و سه مورددیگربطورمطلق بیان گردیده است.

انگیزه ساختن مسجد باید الهی باشد. در قرآن آمده﴿قطعاً مسجدی که از نخستین روز بر پایه تقوا بنا شده شایسته‌تر است که در آن [به نماز و عبادت] بایستی.﴾(توبه:۱۰۸)

بنیان‌گذاران و بانیان مساجد نباید منافق و ضرر زنندگان به مسلمانان باشند.

برنامه مسجد باید در مسیر تربیت انسان باشد:﴿در آن مسجد مردانی هستند که دوست می‌دارند پاکیزه باشند و خداوند پاکیزگان را دوست دارد.﴾(توبه:۱۰۸)

بنابر احتیاط واجب، مسجد را نباید با طلا زینت داد. همچنین نباید صورت چیزهایی که دارای روح هستند، در مسجد نقش کنند و نقاشی چیزهایی که روح ندارد، مثل گل و بوته نیز مکروه است.

نوشتن آیات قرآن در بالای محراب و ذکر نام و صفات خداوند اشکال ندارد.

مسجد اسلامی، جای نماز و یاد خدا است: ﴿مساجدی که در آنها یاد خدا زیاد برده می‌شود.﴾(حج:۴) عبادت خالصانه ﴿مساجد جایگاه خدا و برای خداست پس با خدا کسی را نخوانید.﴾(بقره:۱۱۴) و جایگاه زمزمه و نجوای صادقانه با خدا و پایگاه عروج انسان از خاک به افلاک و اهل آن ﴿دوست‌دار پاکیزگی و طهارت‌اند.﴾(توبه:۱۰۸) باید هنگام ورود به مسجد زینت خود را برداشت.

مسجد دو مناره سقز

مسجد در روایات

از نظر اسلام، ساختن، تعمیر و آبادی مسجد ثواب زیادی دارد. پیامبر اسلام(ص) فرمود: «کسی که مسجدی بنا کند اگر چه به مقدار جایگاه کبوتری باشد، خداوند برای او خانه‌ای در بهشت بنا نماید.» همانا خانه‌های خدا در زمین، مساجدند. بر خداست تا کسی را که در آن خانه‌ها دیدارش کند، گرامی بدارد. همانا بهترین مکان‌ها، مسجدها هستند.

باید در مسجد از سخنانی که ظالمانه و هوادارانه باشد یا آبروی مردم را ببرد، غیبت و حرفی که بوی دنیاخواهی می‌دهد، پرهیز شود.

پیامبر اسلام، در مسجد، آیه‌های قرآن، احکام و معارف دینی و حتی مسائل تاریخی را برای مردم بیان می‌کرد.

مسجد باید محل تعاون اجتماعی باشد. امام رضا(ع) فرمود: «یکی از فوائد مسجد رفتن، همگاری مسلمانان بر نیکی و تقوا است.

رسول خدا(ص) فرمود: «مسجد، خانه هر پرهیزکار و جایگاه پیامبران است.

مطالعه بیشتر

• مسجد نمونه، رحیم نوبهار، (ستاد اقامه نماز).
• نقش تاریخ کتابخانه‌های مساجد، محمد مکی السباعی، ترجمه محمد عباسپور و محمد جواد مهدوی.
• سیمای مسجد، رحیم نوبهار.