حیدر
 | این مقاله هماکنون به دست A.ahmadi در حال ویرایش است. |
حَیْدَرَة که در فارسی حِیْدَر[۳] تلفظ می‌شود، لقب امام علی(ع) و به معنای شیر است.[۴]
گاهی در استعمالات، کلمه «حیدر» با صفت «کرار» به کار می‌رود که به معنای کسی است که در دفعات متعدد به دشمن حمله می‌برد.
از بررسی روایات و نقل‌های تاریخی به دست می‌آید که «حیدره» نامی بوده که فاطمه بنت اسد، مادر امیرالمؤمنین (علیهما السلام)، برای ایشان انتخاب کرده بودند. به این مطلب در برخی از خطبه‌های خود حضرت نیز تصریح شده است.
یکی از این موارد خطبه‌ای است که ایشان در کوفه و بعد از جنگ نهروان ایراد فرموده‌اند. در این خطبه حضرت به نام‌های خود که در کتاب‌های انجیل، تورات، زبور و … آمده اشاره کرده و در ادامه می‌فرمایند: «أَنَا اسْمِی… عِنْدَ أُمِّی حَیْدَرَه…[۵]؛ نام من نزد مادرم حیدره است». از جمله مواردی که حضرت به این موضوع در آن تصریح کرده‌اند، رجزی است که در جنگ خیبر و در مواجهه با مرحب ایراد فرموده‌اند: «أَنَا الَّذِی سَمَّتْنِی أُمِّی حَیْدَرَه[۶]؛ من آن کسی هستم که مادرم مرا حیدره نامید». این رجز به حدی شهرت دارد که حتی برخی از اهل لغت آن را در کتب لغت خود نیز آورده‌اند.[۷]
همچنین در برخی از روایات آمده که نام ایشان در انجیل، به صورت «هیدرا» آمده که همان حیدر است.[۸] از آنجا که این نام برای حضرت، شواهد متعددی در روایات دارد، جهت رعایت اختصار از ذکر همه آنها صرفنظر کرده و تنها به ذکر مصادر آن در پاورقی اکتفا می‌کنیم.[۹]
منابع
- ↑ مفید، محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۱۲۷.
- ↑ مفید، محمد، ترجمه ارشاد شیخ مفید، سیره ائمه اطهار، قم، سرور، ۱۳۸۸ش، ص۱۱۴.
- ↑ فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه حیدر.
- ↑ الجوهری الفارابی، ابی نصر اسماعیل، الصحاح، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق، ج۲ ص۵۴۳؛ صاحب بن عباد، اسماعیل، المحیط فی اللغه، بیروت، عالم الکتاب، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ج۳، ص۳۶.
- ↑ ابن بابویه، محمد (شیخ صدوق)، معانی الأخبار، قم، جامعه مدرسین، چاپ اول، ۱۴۰۳ ق، ص۵۹ و ابن بابویه، محمد، معانی الأخبار، قم، چاپ اول، ۱۴۰۳ ق، ص۵۹.
- ↑ مفید، محمد، الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق، ج۱، ص۱۲۷؛ و طوسی، محمد، الأمالی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۴.
- ↑ ر. ک. الصحاح، پیشین.
- ↑ شیخ حر عاملی، محمد، إثبات الهداه بالنصوص و المعجزات، بیروت، چاپ اول، ۱۴۲۵ ق، ج۳؛ ص۱۱۳.
- ↑ صفار، محمد، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد صلّی الله علیهم، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۴ ق، ج۱ ص۹۹؛ و اربلی، علی، کشف الغمه فی معرفه الأئمه، تبریز، چاپ اول، ۱۳۸۱ق، ج۱ص۶۵؛ و ابن فهد حلی، احمد، عده الداعی و نجاح الساعی، چاپ اول، ۱۴۰۷ ق، ص۹۷.