طولانی شدن نماز آیات پیامبر(ص) و امام علی(ع)
 | این مقاله هماکنون به دست A.ahmadi در حال ویرایش است. |
درباره طولانی خواندن نماز آیات سه روایت نقل شده است که یکی از آنها سندش متصل است و از روایات استفاده می‌شود که این نماز در یک فضای خاصی خوانده شد و برای برطرف نمودن عذاب از امت بوده است
پاسخ تفصیلی:
بررسی روایات طولانی شدن نماز آیات
درباره طولانی شدن نماز آیات پیامبر(ص) یک روایت و درباره طولانی شدن نماز آیات امام علی(ع) دو روایت در منابع حدیثی شیعه ذکر شده است:
- حدیثی در کتاب تهذیب الاحکام نوشته شیخ طوسی: بر اساس این حدیث، پیامبر(ص) به دلیل کسوف خورشید، نماز آیات اقامه کرد و آنقدر قیام نماز را طولانی کرد، که عده‌ای از نمازگزاران بی‌حال شدند.[۱]
- حدیثی در کتاب من لایحضره الفقیه نوشته شیخ صدوق: در این روایت گفته در زمان حکومت امام علی(ع)، خورشیدگرفتگی صورت گرفت و او نماز آیاتش را به قدری طول داد که پاهای مردم از عرق خیس شده بود.[۲]
- حدیثی در کتاب مقنعه نوشته شیخ مفید: بر اساس این روایت، امام علی(ع) در مسجد کوفه نماز کسوف (آیات) خواند و سوره‌های کهف و انبیاء را در هر رکعت از پنج رکعت آن تکرار کرد.او رکوع نماز را آنقدر طولانی کرد که عرق از پای نمازگزاران جاری شده و بسیاری از آنها بی‌حال شدند.[۳]
روایان دو روایت ذکر شده در کتاب تهذیب الاحکام و من لایحضره الفقیه ثقه و مورد اعتماد دانسته شده‌اند؛ زیرا محمدبن علی بن محبوب،[۴] حسن بن علی بن فضال،[۵] ابوالقاسم جعفر بن محمد (اشعری)[۶] و عبدالله بن میمون القداح،[۷] راویان این دو روایت در کتاب‌های رجالی شیعه ثقه شمرده شده‌اند. البته روایتی که در کتاب مقنعه ذکر شده مرسل بوده؛[۳] بنابراین آن را از نظر سند قابل اعتماد ندانسته‌اند.
علت طولانی خواندن نماز کسوف
۱. طولانی کردن نماز کسوف(آیات)، فقط از روی استحباب (مستحب) بوده و واجب نبوده است. ۲. ۳. چه بسا نماز آیات مورد اشاره در روایت، فقط یک بار انجام شده و دیگر تکرار نشده است چون در حدیث عمومیت دیده نمی‌شود. ۴. ۵. ممکن است این نماز باشرایط خاص مانند وجود جوانان (داشتن صبر و عدم خستگی) یا آموزش نماز آیات به جوانان یا نوجوانان یا کودکان یا شرایط دیگر باشد. ۶. ۷. نکته قابل توجه این است که طولانی کردن فقط در نماز آیات (کسوف) مشاهده می‌شود و شامل دیگر نمازهای آیات مانند زلزله و طوفان و غیره نمی‌شود و این نشانگر خاص بودن این نماز یا خاص بودن شرایط آن بوده است. ۸. ۹. نکته آخر این که نماز کسوف (آیات) تا انتهای کسوف به طول می‌انجامیده تا طبق حدیث رضوی، رحمت الهی شامل امت اسلامی شود و مانع نزول عذاب الهی بر امت اسلامی شود و حدیث این است: ۱۰. امام رضا((ع)) فرمود: برای کسوف نمازی قرار داده شده؛ زیرا نماز از نشانه‌های خداست،{باوجود کسوف} معلوم نیست که رحمت الهی یا عذاب الهی برمردم آشکار شود؛ پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) دوست داشت که امتش به سوی آفریدگارش و خداوندش روی آورند تا این که خداوند بدیها را از آنها دور کند و آنها را از بدیها حفظ کند آن چنان که قوم حضرت یونس (علیه السلام) را به دلیل تضرع به درگاه الهی چنین کرد.[۸]
نتیجه این که این سه روایت نشانگر رحمت خدا و دلسوزی پیامبر(صلی الله علیه و آله) و امام علی((ع)) بر امت مسلمان است نه سخت‌گیری بر آنها.
نمازهای یومیه عبادتی است که همه روزه با جماعت اقامه می‌شود و طولانی شدن آن ممکن است باعت ایجاد مشکلاتی برای مردم و بی‌رغبتی آنها به نماز جماعت شود، ولی نمازی که همیشگی نیست و چند سال یکبار پیش می‌آید چنین نیست و می‌توان برای درک فضیلت، آن را طول داد حتی در جماعت.
منابع
- ↑ شیخ طوسى، محمد بن حسن، تهذيب الأحكام (تحقيق خرسان)، تهران، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۲۹۳.
- ↑ شیخ صدوق، محمد بن على، من لا يحضره الفقيه - قم، چاپ دوم، 1413ق، ج1 ؛ ص540.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ مفيد، محمد بن محمد، المقنعة - قم، چاپ اول، 1413ق، ص210.
- ↑ رجال نجاشی، ص۶۷؛ معجم الرجال، ج۱۷، ص۹.
- ↑ برگرفته از کتاب راویان امام رضا((ع)) در مسندالرضا، نوشته‌ی عزیزالله عطاردی.
- ↑ رجال نجاشی، ج۱، ص۳۵۰؛ طوسی، الفهرست، ص۴۲.
- ↑ رجال کشی، ص۳۸۹؛ فهرست نجاشی، ص۱۴۸؛ خلاصه حلی، ص۵۳؛ نقد الرجال میر مصطفی تفرشی، ۱۹۷ -۱۹۸.
- ↑ حر عاملی، محمد، وسائل الشیعه، ج۵، أبواب صلاه الکسوف والآیات، ص۱۴۲.