سؤال

چرا خداوند کودکی را که عمرش فقط چند ماه است خلق می‌کند؟

کودک‌ها برای رشد، زندگی و رسیدن به کمال خلق می‌شوند اما گاه تضادها و مشکلات عالم مادی، آن‌ها را در بر می‌گیرد. در این مشکلات که انسان‌ها و گاه نظم طبیعی جهان نقش علت و موثر را دارند، بلایایی برای دیگران به‌وجود می‌آید. مرگ زودهنگام کودک می‌تواند در اثر کوتاهی والدین، دیگر انسان‌ها یا وجود مریضی‌ها و بلاها و تصادفات و … باشد که خداوند نقش مستقیمی در آن ندارد و با این حال این مصیبت و درد را برای آن کودک و پدر و مادر جبران می‌کند.

انسان‌ها برای رسیدن به کمال خلق شده‌اند، اما عالم مادی به همان اندازه که زمینه‌ای برای رشد و رسیدن به کمال است، مشکلات و گرفتاری‌هایی را با خود به همراه دارد.

عالم ماده؛ زمینه‌ای برای کمال و شکست

خداوند، جهان را براساس علت و معلول خلق نموده است. اراده خداوند بر این است که هر اتفاق و جریانی برگشت به سبب و علت خودش داشته باشد.[۱]

بنابر اعتقادات اسلامی، خداوند، حکیم و خیر محض است. جهانی که آفریده، با اینکه هدفمند و خیر بوده،[۲] اما موانع و مشکلاتی نیز در آن وجود دارد. این مشکلات، لازمه عالم مادی است و عالم ماده نمی‌تواند بدون هیچ ناخوشایندی باشد.[۳] لازمه عالم ماده، مشکلات، مریضی‌ها و مرگ‌ها و … است. طفلی که به دنیا آمده برای رسیدن به کمال آفریده شده است. در برخی موارد این کودک به کمال و هدف می‌رسد، اما گاه تضادها و مشکلات عالم، گریبان‌ها را می‌گیرد و زندگی انسان‌ها قبل از رسیدن به مرحله رشد و تکامل، در اثر انواع مشکلات خاتمه پیدا می‌کند. این مرگ زودهنگام می‌تواند در اثر کوتاهی والدین و سرپرستان در نگهداری او، یا وجود مریضی‌ها و بلاها و تصادفات و ... باشد.[۴]

امتحان مرگ فرزند برای پیامبر اسلام(ص)

حضرت محمد(ص):
خداوند، حاکم‌تر و گرامی‌تر از آن است که از مؤمن ثمره قلبش را بگیرد، سپس بعد از آن او را عذاب نماید، هرگز.[۵]

برای اولیاء الهی و امامان(ع)، امتحانات و مشکلاتِ سخت وجود داشته و وظیفه انسان در برابر این سختی‌ها صبر، تحمل و توکل بر خداوند است. مصیبت از دست دادن فرزند برای پیامبر(ص) نیز اتفاق افتاد. پس از فوت فرزند، پیامبر همسر خود خدیجه(س) را چنین دلداری دادند: «... ای خدیجه آیا راضی نیستی که روز قیامت به سوی درِ بهشت بیایی در حالی که او (فرزندی که از دنیا رفته بود) ایستاده باشد و دست تو را بگیرد و تو را وارد بهشت نماید و تو را به بهترین جای آن ببرد و آن برای هر مؤمنی هست.[۵]

مرگ، نابودی نیست

عطا کردن وجود از طرف خداوند، لطف است و وجود طفل، خیر است.[۶] از طرف دیگر مرگ، عدم و نابودی نیست. اگر مرگ نیستی و عدم بود، این اشکال وجود داشت که چرا طفل به وجود آمد و چرا از بین رفت. اما مرگ در واقع آغاز حیاتی جدید است. با مرگ، انسان نابود نمی‌شود بلکه به حیات ابدی می‌رسد.

همچنین در تولد و مرگ طفل، می‌تواند حکمت‌های دیگری نیز نهفته باشد؛ این جریان نظیر سایر مشکلات و سختی‌های دنیا باعث امتحان و آزمایش افراد و در اینجا والدین و نزدیکان طفل می‌شود که در صورت صبر بر آن، به مقامات معنوی و پاداش‌های اخروی و دنیایی دست یابند.[۷]


مطالعه بیشتر

  • مرتضی مطهری، توحید و مسئله شرور در مجموعه آثار، قم، انتشارات صدرا، ۱۳۷۴ش، ج۴.
  • جعفر سبحانی، حسن و قبح، مؤسسه امام صادق، قم، ۱۳۸۲ش.

منابع

  1. شیروانی، علی، ترجمه و اضافات بدایه الحکمه، قم، مؤسسه انتشارات دارالعلم، چاپ دهم، ۱۳۸۴ش، ص۱۶۹.
  2. سبحانی، جعفر، و محمدرضایی، محمد، اندیشه اسلامی(۱)، قم، دفتر نشر معارف، چاپ چهلم، ۱۳۸۷ش، ص۱۲۳.
  3. مطهری، مرتضی، عدل الهی، تهران، انتشارات صدرا، چاپ دوم، ۱۳۵۲ش، ص۱۵۹–۱۶۲.
  4. ترجمه و اضافات بدایه الحکمه، ص۱۸۲–۱۸۹.
  5. ۵٫۰ ۵٫۱ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی (دوره ۸ جلدی)، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۶۵ش، ج۳، ص۲۱۸، ح۲، باب مصیبه الولد از فروع کافی.
  6. خرازی، سید محسن، بدایه المعارف الالهیه، قم، مؤسسه نشر اسلامی، چاپ نهم، ۱۴۲۲ق، ص۱۲۷.
  7. اندیشه اسلامی(۱)، ص۱۳۳–۱۳۴.